मुंबईः महाराष्ट्रात शून्यातून विश्व उभं केलेल्या रत्नांची काही कमी नाही. अनेकांनी कष्टाच्या जोरावर कोट्यवधींच्या कंपनी स्थापन केल्यात. बाबासाहेब कल्याणीही असंच एक नाव आहे. बाबासाहेब नीलकंठ कल्याणी हे एक भारतीय उद्योजक आहेत. ज्यांनी जर्मनीच्या ThyssenKrupp नंतर भारत फोर्जचे प्रमुख आणि कल्याणी समूहाची मुख्य कंपनी आणि भारतातील दुसरी सर्वात मोठी फोर्जिंग निर्माता कंपनीच्या स्वरूपात काम केले.
बाबासाहेब कल्याणी यांचा जन्म पुण्यातील सामान्य कुटुंबात 7 जानेवारी 1949 रोजी सुलोचना आणि नीलाकांत कल्याणी या दाम्पत्याच्या घरात झाला. त्यांनी आपलं शिक्षण बेळगाव येथील राष्ट्रीय मिलिटरी हायस्कूलमध्ये पूर्ण केले. तसेच त्यांनी पुण्यातील नगरवाला शाळा येथे शिक्षणाचे धडे गिरवले. त्यानंतर त्यांनी बीआयटीएस पिलानीमधून 1970 मध्ये मेकॅनिकल इंजिनिअरिंगमध्ये बीई (ऑनर्स) मिळवले. मग मॅसाच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीमधून त्यांनी एमएस पदवी मिळवली. बाबा कल्याणी हे 1972 मध्ये भारत फोर्ज या जागतिक उत्पादन कंपनीत सामील झाले.
ते प्रथम पुणे एज्युकेशन फाऊंडेशनचे संस्थापक-अध्यक्ष आहेत, एक स्वयंसेवी संस्था जी 2000 मध्ये स्थापन झालेल्या स्थानिक समुदायाच्या वंचित वर्गातील मुलांना प्राथमिक शिक्षण देण्यात गुंतलेली होती. स्वच्छ आणि उत्सर्जनमुक्त वातावरणात योगदान देण्यासाठी कल्याणींनी घरगुती आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांसाठी विविध ऊर्जा-कार्यक्षम पवन टर्बाइन तयार करण्यासाठी केनर्सिस लिमिटेडची स्थापना केली.
कंपनीचे महाराष्ट्रात स्वतःचे पवन टर्बाइन आहेत, जे समूहाच्या उत्पादन कार्यासाठी “हरित ऊर्जा” निर्माण करतात. अपारंपरिक ऊर्जा क्षेत्रासाठी सौर ऊर्जा उपकरणे विकसित करण्यातही त्यांची कंपनी गुंतलेली आहे. भारत फोर्ज एक हायब्रिड सोल्युशन विकसित करत आहे, जे देशाला त्यांच्या वाहनांच्या उत्सर्जनाचे लक्ष्य पूर्ण करण्यास सक्षम बनवणार आहे. ही कंपनी वाहने, ऊर्जा, खनिज तेल आणि वायू, बांधकाम, खाणकाम, रेल्वे इंजिने आणि विमान उद्योगांशी निगडीत आहे.
कल्याणी यांना व्यापार आणि उद्योग क्षेत्रातील योगदानासाठी भारत सरकारचा पद्मभूषण पुरस्कार मिळालाय. स्वीडनमधील व्यापार आणि व्यवसाय सहकार्य वाढविण्याच्या योगदानासाठी स्वीडिश सरकारने त्यांना रॉयल ऑर्डर ऑफ पोलर स्टारचा कमांडर फर्स्ट क्लास बनवले. भारताव्यतिरिक्त इतर पुरस्कारांमध्ये Global Economy Prize, 2009 मध्ये किल इन्स्टिट्यूटद्वारे व्यवसायासाठी जर्मन बिझनेसमन ऑफ द इयर पुरस्कार मिळाला. इतरही बरेच पुरस्कार त्यांना मिळालेत. भारत सरकारने 6 जून 2018 रोजी विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ) संबंधित धोरणांचा अभ्यास करण्यासाठी बाबा कल्याणी यांच्या अध्यक्षतेखाली एक टास्क फोर्सची स्थापना केली. 19 फेब्रुवारी 2015 रोजी कल्याणी समूहाने इस्रायलच्या राफेल प्रगत संरक्षण प्रणालींसह संयुक्त उपक्रमाची घोषणा केली.
संबंधित बातम्या
LIC IPO बद्दल मोठी बातमी! पॉलिसी खरेदी करणाऱ्यांना अधिक लाभ, नवी योजना तयार
Establishment of Bharat Forge on the strength of deeds, Who is Babasaheb Kalyani?