World Breastfeeding Week: स्तनदा मातेला ‘ॲनिमिया’ झाल्यास बिघडू शकते बाळाचे आरोग्य!
जागतिक स्तनपान सप्ताह 1 ऑगस्ट ते 7 ऑगस्ट या कालावधीत साजरा केला जातो. यानिमित्त स्तनपान करणार्‍या महिलांच्या बाळामध्ये लोहाच्या कमतरतेमुळे ॲनिमिया कसा होऊ शकतो. याबाबत नव्याने माता झालेल्या महिलांना माहिती दिली जात आहे.
लोहाची कमतरता अशक्तपणा (Weakness) ही महिलांमध्ये एक सामान्य समस्या आहे. स्तनपान करताना काही महिलांना लोहाच्या कमतरतेचा अशक्तपणा जाणवतो. अशक्तपणाचे वर्णन शरीरात लोहाची कमतरता (Iron deficiency) म्हणून केले जाते. ज्यामुळे हिमोग्लोबिन असलेल्या लाल रक्त पेशींची पातळी कमी होते. ज्यामुळे संपूर्ण शरीरात रक्तपुरवठा विस्कळीत होतो. सुमारे 50 ते 60 टक्के ॲनिमिया केसेस लोहाच्या कमतरतेमुळे होतात आणि उर्वरित केसेस व्हिटॅमिन बी 12, व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन बी 6 आणि फॉलिक ऍसिडच्या कमतरतेमुळे होतात आणि काही दाहक आणि जुनाट आजार देखील कारण असू शकतात. अशक्तपणाचा स्तनपानावरही परिणाम होतो आणि त्यामुळे नवजात बालकांमध्ये काही विकासात्मक समस्या (Developmental problems) उद्भवू शकतात. आईच्या दुधात (सुमारे 0.4 mg/l) कमी प्रमाणात लोह आढळते, जे पहिल्या चार महिन्यांत असते. बाळाची लोहाची गरज भागवू शकते. सहा महिन्यांनंतर बाळाची लोहाची गरज आईच्या दुधाने पूर्ण होऊ शकत नाही.
गरोदरपणात आहार
गर्भधारणेदरम्यान स्त्रीने घेतलेले पोषण हे खूप महत्वाचे आहे. लोहयुक्त पदार्थ खाल्ल्याने किंवा लोह सप्लिमेंट्स घेतल्याने बाळाला पुरेसे पोषण मिळते आणि भविष्यासाठीही काही पोषण त्या साठवू शकतात.
स्तनपान करताना अशक्तपणा का येतो?
स्तनपानादरम्यान, पूर्ण-दिवसांच्या निरोगी बाळाला चार महिन्यांनंतर आईच्या दुधातून पुरेसे लोह मिळत नाही. म्हणून, यावेळी, बाळ आधीच साठवलेले लोह वापरते जे त्याच्या शरीराला 6 महिन्यांपर्यंत लोह पुरवण्यास मदत करते.
लोह काय करते?
लोह नवजात मुलाच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासास मदत करते आणि सहज थकवा देखील प्रतिबंधित करते. नवजात मुलामध्ये लोहाच्या कमतरतेमुळे ॲनिमिया होऊ शकतो ज्यामुळे बाळाच्या वाढ आणि विकासावर परिणाम होतो. सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोलच्या म्हणण्यानुसार, केवळ स्तनपान करणा-या बाळांना पालकांनी चार महिन्यांनंतर लोह पुरवणे सुरू केले पाहिजे. चार महिन्यांच्या आईच्या दुधानंतर, फॉर्म्युला मिल्क किंवा आयर्न-फोर्टिफाइड फॉर्म्युला मिल्कची शिफारस केली जाते, तर सहा महिन्यांपेक्षा जास्त वयाच्या बाळांना लोहयुक्त पदार्थ किंवा लोहयुक्त तृणधान्ये दिली जाऊ शकतात. दरम्यान, तुमच्या बाळाला कोणतेही लोह सप्लिमेंट किंवा फॉर्म्युला दूध देण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे.
अशक्तपणापासून बाळाचे संरक्षण कसे करायचे?
कमी दिवसांतच जन्मलेल्या बाळांना किंवा 37 आठवड्यांपूर्वी जन्मलेल्यांना पहिल्या महिन्यापासून ते एक वर्षापर्यंत दररोज 2 मिलीग्राम/किलो या दराने लोह पूरक आहार मिळावा. निरोगी आणि अकाली जन्मलेल्या बाळांना सहा महिने स्तनपान देण्याची शिफारस केली जाते. पहिल्या वर्षी बाळाला गायीच्या दुधापासून दूर ठेवा. निरोगी बाळांना सहा महिन्यांनंतर आयर्न सप्लिमेंट्स किंवा फॉर्म्युला फीड देणे योग्य ठरू शकते.
