पूजा करताना ‘या’ नियमांचे पालन केल्यास तुमच्या जीवनामध्ये येईल सुख शांती….

Puja Niyam: सनातनमध्ये प्रत्येक गोष्टीसाठी नियम आणि कायदे दिले आहेत. शास्त्रांमध्ये उपासनेबद्दल बरेच काही वर्णन केले आहे. शास्त्रांमध्ये उपासनेची योग्य पद्धत वर्णन केली आहे. आज आम्ही तुम्हाला तीच पद्धत जाणून घेऊयात.

पूजा करताना या नियमांचे पालन केल्यास तुमच्या जीवनामध्ये येईल सुख शांती....
These are the rules for performing pooja at home according to scriptures in marathi
Image Credit source: tv9 marathi
| Edited By: | Updated on: Jul 25, 2025 | 3:07 PM

हिंदू धर्मामध्ये पूजा पाठ करण्याला विशेष महत्त्व दिले जाते. पूजा केल्यामुळे तुमच्या घरातील वातावरण सकारात्मक होते त्यासोबतच तुमच्या जीवनातील सर्व समस्या दूर होण्यास मदत होते.

आपण आपल्या देवाला पूजेने प्रसन्न करतो. आपण देव-देवतांचे आवाहन करतो. आपण ही पूजा अनेक प्रकारे करतो, कधीकधी आपण विधी करतो, कधीकधी आपण शिव मंदिरात जाऊन पूजा करतो किंवा कधीकधी आपण घरी पूजा करतो, परंतु शास्त्रांनुसार पूजेच्या नियम काय आहेत किंवा गृहस्थांनी कशी पूजा करावी, हे सर्व शास्त्रांमध्ये वर्णन केले आहे.

पूजा पद्धत आणि प्रक्रिया दररोज केली जाते परंतु आपण ज्या पद्धतीने पूजा करत आहोत ती योग्य पद्धत आहे की नाही याबद्दल अनेक गैरसमज आहेत. पूजा करताना काय करावे आणि काय करू नये याबद्दल अनेक प्रश्न आहेत, म्हणून आज आम्ही तुम्हाला या विषयावर काही अधिक माहिती देणार आहोत जेणेकरून तुम्हाला समजेल की घरी पूजा करण्याची योग्य पद्धत कोणती आहे. शास्त्रांमध्ये पूजा करण्याच्या काही पद्धतींचे वर्णन केले आहे, आज आम्ही त्यांचा उल्लेख करू.

षोडशोपचार पद्धतीत पूजा 16 चरणांमध्ये केली जाते. त्यात पद्य, अर्घ्य, आमचन, स्नान, कपडे, अंतर्वस्त्रे, अलंकार, सुगंध, फुले, धूप, दिवा, नैवेद्य, सुपारी, स्तोत्रे, तर्पण आणि नमस्कार यांचा समावेश आहे. पूजा कधीही उभे राहून करू नये आणि उघड्या जमिनीवर बसूनही करू नये. पूजा करण्यापूर्वी जमिनीवर चटई पसरवा आणि चटईवर बसून पूजा करा.

‘या’ गोष्टी लक्षात ठेवा….
पूजास्थळ घराच्या जमिनीपेक्षा उंच असले पाहिजे. पूजेसाठी, देवतेला स्टूलवर किंवा जमिनीपेक्षा उंच ठिकाणी स्थापित करा.
शुभ कार्यात कुंकूचा तिलक आवश्यक मानला जातो.
पूजेदरम्यान तांदळाचे तुटलेले तुकडे अर्पण करू नयेत. तांदूळ पूर्णपणे स्वच्छ आणि संपूर्ण असावा.
पाणी, दूध, दही, तूप इत्यादी गोष्टी बोटांनी ओतू नयेत. त्या मग, चमच्याने घ्याव्यात कारण नखांनी स्पर्श केल्याने त्या अशुद्ध होतात.
दूध, दही, पंचामृत इत्यादी पदार्थ तांब्याच्या भांड्यात ठेवू नयेत कारण ते दारूसारखे बनते.
पूजा करण्यापूर्वी, तीन वेळा तोंड स्वच्छ धुवा. यामुळे त्रिदेव म्हणजेच ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश प्रसन्न होतात.
उजव्या कानाला स्पर्श करणे हे देखील पाणी पिण्यासारखे मानले जाते.
कुशाच्या पुढच्या भागातून देवतांना पाणी अर्पण करू नका.
चंदन कधीही अंगठ्याने देवतांना लावू नये. चंदन थेट फळ्यावरून उचलून कधीही लावू नये. ते नेहमी लहान भांड्यात किंवा डाव्या तळहातावर ठेवून लावावे.
नेहमी पूर्व, उत्तर किंवा ईशान्य दिशेला तोंड करून पूजा करा.
डोके झाकून पूजा करू नये. डोके झाकल्याशिवाय पूजेचे फळ मिळत नाही. पुरुष आणि महिला दोघांनीही पूजा करताना डोके झाकून बसावे.
पूजेपूर्वी स्वच्छ आसनावर बसा. पूजेसाठी लाल किंवा पिवळ्या आसनाचा वापर करा.
पूजा सुरू करण्यापूर्वी, भगवान गणेश, गुरु आणि तुमच्या देवतेचे ध्यान करा.
पूजा झाल्यानंतर, आसनाखाली दोन थेंब पाणी ओता आणि ते कपाळावर लावा आणि नंतर उठा.