
कधी असं घडलंय का, की तुम्ही शांतपणे झोपायला गेलात आणि झोप लागतेय तोच क्षणी अचानक शरीरात झटका बसतो? क्षणभर वाटतं जणू आपण पडतोय किंवा कोणी हलवलंय. ही घटना इतकी सामान्य आहे की अनेकांना ती अनुभवास येते, पण त्यामागचं खरं कारण फार कमी लोकांना माहिती असतं.
या विचित्र अनुभवाला वैज्ञानिक भाषेत “हायप्निक जर्क” किंवा “स्लीप स्टार्ट” म्हणतात. ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे, जी शरीर झोपेच्या प्रारंभिक टप्प्यात जाताना अनुभवते. मेंदू आणि शरीर यांच्यातील समन्वय काही क्षणांसाठी विस्कळीत होतो आणि यामुळे शरीराला झटका बसतो.
कधीकधी, दिवसभराच्या थकव्यामुळे, जास्त कॅफिन किंवा स्ट्रेसमुळे मेंदू अधिक सक्रिय असतो. शरीर शांत होत असताना, मेंदूला वाटतं की आपण कोसळत आहोत, आणि मेंदू तात्काळ स्नायूंना हालचाल करण्याचा सिग्नल देतो त्यामुळेच अचानक झटका बसतो.
अनेकदा या झटक्याचं कोणतेही शारीरिक नुकसान होत नाही. मात्र, हे वारंवार होऊ लागल्यास आणि झोपेत अडथळा निर्माण करत असेल, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणं योग्य ठरते. झोपेच्या वेळेचा अचूक दिनक्रम, इलेक्ट्रॉनिक स्क्रिनपासून दूर राहणं आणि हलकी डिनर घेणं या गोष्टी फायदेशीर ठरू शकतात.
शरीर आणि मेंदू दोघंही झोपेच्या वेगळ्या गतीने तयारी करत असतात. हा झटका म्हणजे त्यांच्यातील संवादाचा एक विसंगत क्षण. पण जर हे वारंवार घडू लागलं, तर ही तुम्हाला मिळालेली एक इशारा समजा!