ऑनलाईन पेंमेट थांबवायचे असल्यास.. तशी सुविधाही आहे का? जाणून घ्या, UPI मध्ये काय आहे ‘स्टॉप पेमेंट’ सुविधेचे नियम !
सदयस्थितीत आपले दैनंदिन किरकोळ व्यवहारही UPI मार्फत होत आहेत. ऑनलाईन व्यवहार जितके सोयीचे आहेत, तितकीच त्याची जोखीमही अधिक असते. त्यामुळे पैशाचा व्यवहार करतांना सावधगिरी बाळगळणेही तितकेच महत्वाचे आहे.
UPI पेमेंट सर्वात जलद आणि सुरक्षित मानले जाते. तुम्ही कोणत्याही UPI पेमेंट अॅपवरून पैसे ट्रान्सफर (Money transfer) करू शकता. यासाठी तुम्ही तुमचा मोबाईल फोन वापरू शकता. तुमच्या फोनमध्ये Google Pay, Phone Pe, Amazon Pay किंवा Paytm सारखे अॅप असल्यास तुम्ही UPI व्यवहार सहज करू शकता. यासाठी तुम्हाला UPI पिन बनवावा लागतो. पूर्वी UPI बँक खात्याशीच जोडले जायचे, पण आता ही सुविधा डेबिट आणि क्रेडिट कार्डद्वारेही घेता येणार आहे. तुमच्या डेबिट किंवा क्रेडिट कार्डशी UPI अॅप लिंक करून तुम्ही सहजपणे पेमेंट करू शकता. पण UPI देखील बँकांप्रमाणे ‘स्टॉप पेमेंट’ सुविधा देते का? तर नाही. ऑनलाइन व्यवहार UPI मध्ये स्टॉप पेमेंट विनंतीची सुविधा उपलब्ध (Convenience available) नाही. एकदा व्यवहार सुरू झाला की तो मध्येच थांबवता येत नाही. हे सर्व काम ऑनलाइन आणि इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने केले जाते, त्यामुळे पेमेंट थांबवणे कठीण (Hard to stop payment) आहे. ही सुविधा बँक चेक इत्यादींमध्ये उपलब्ध असते.
एकदा व्यवहार सुरू केल्यावर थांबवता येत नाही
NPCI नुसार, एकदा UPI व्यवहार सुरू केल्यानंतर तो थांबवता येत नाही. म्हणजेच UPI व्यवहार सुरू झाल्यानंतर युजर्सला स्टॉप पेमेंट रिक्वेस्टची सुविधा मिळत नाही. UPI ची संपूर्ण प्रणाली ऑनलाइन आणि इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने काम करते, त्यामुळे पेमेंट रोखणे कठीण आहे. दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे UPI पेमेंट काही सेकंदात होते. आपण ते थांबवण्याचा प्रयत्न करतो तोपर्यंत व्यवहार पूर्ण होतो.
पैसे होताच रिफंड
कधीकधी असे देखील होते की तुम्ही UPI पेमेंट केले पण तुमच्या खात्यातून पैसे कापले जात असताना समोरच्या खात्यात पैसे पोहोचले नाहीत. अशा परिस्थितीत तुमच्या खात्यात UPI चे पैसे लगेचच परत येतात किंवा 48 ते 72 तासात ते रिफंड होतात. जर पैसे परत आले नाहीत तर तुम्ही तुमच्या बँकेशी संपर्क साधू शकता. तुमचे UPI खाते लिंक असलेल्या बँक खात्याशी संपर्क साधून तुम्हाला तुमची तक्रार नोंदवावी लागेल. सध्या UPI व्यवहारांची कमाल मर्यादा 2 लाख रुपये निश्चित करण्यात आली आहे.
स्टॉप पेमेंट सुविधा काय आहे
स्टॉप पेमेंट सुविधेत आपण पेमेंट थांबवू शकतो. बँकेच्या शाखेत जाऊन तुम्ही हे काम करू शकता. स्टेट बँक आपल्या ग्राहकांना इंटरनेट बँकिंगमध्येही ही सुविधा देते. म्हणजेच घरी बसून संगणक किंवा मोबाईल स्टेट बँकेची वेबसाइट उघडा आणि पेमेंट थांबवा. चेकबुक असलेले खाते निवडल्यानंतर पेमेंट थांबवण्याची विनंती केली जाते. आपण इच्छित असल्यास, आपण संपूर्ण चेकबुकचे पेमेंट थांबवू शकता. यासाठी चेकबुकचा पहिला चेक नंबर स्टार्ट चेक नंबर बॉक्समध्ये टाकावा लागतो आणि शेवटच्या चेक नंबरमध्ये शेवटचा चेक नंबर टाकावा लागतो. यानंतर सर्व चेकबुकचे पेमेंट थांबते. मात्र, तुम्हाला ही सुविधा UPI पेमेंटमध्ये मिळत नाही.