आवाज कम, आँख निचे… अमेरिकेला एकाच वेळी दोन शत्रू डोळे दाखवताय! आता डोनाल्ड ट्रम्प काय करणार?
अमेरिका आणि चीन यांच्यातील टॅरिफ वॉर तीव्र झाल्याने जागतिक बाजारात खळबळ उडाली आहे. दरम्यान, इराण-अमेरिका अणुचर्चेतील तणाव शिगेला पोहोचला आहे. दोन्ही आघाड्यांवर संघर्षामुळे युद्धाचा धोका निर्माण झाला असून, त्याचा परिणाम सर्वसामान्यांच्या खिशावर होऊ शकतो.
अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी एप्रिल महिन्याच्या सुरुवातीला संपूर्ण जगावर टॅरिफ हंटर सुरू केले होते. या शुल्काची योग्य अंमलबजावणी होण्याआधीच ट्रम्प यांनी त्यातून माघार घेतली, पण ते चीनवर शुल्क लादत राहिले. यामुळे अमेरिका आपले दोन शत्रू चीन आणि इराणच्या निशाण्यावर आहे.
एकीकडे चीनने अमेरिकेच्या टॅरिफ बॉम्बला कडक शुल्कासह प्रत्युत्तर दिले आहे, तर दुसरीकडे इराण शनिवारी अमेरिकेसोबत बैठक घेणार आहे. ‘आम्ही घाबरणार नाही!’ असे दोन्ही देशांची वृत्ती जणू काही सांगत आहे!’ पण प्रश्न असा आहे की, हे शाब्दिक युद्ध आहे की जगाला मोठे नुकसान सोसावे लागेल? समजून घेऊया.
जिनपिंग यांनी ‘दगडाने विटांना उत्तर देण्याचा’ निर्धार केल्याचे चीनच्या शुल्कावरून दिसून येते. वास्तविक, अमेरिकेने चिनी वस्तूंवरील शुल्क वाढवून 145 टक्के केले आहे. त्याला प्रत्युत्तर म्हणून चीननेही प्रत्युत्तर देत अमेरिकन वस्तूंवरील शुल्क 84 टक्क्यांवरून 125 टक्क्यांपर्यंत वाढवले.
ब्लूमबर्गच्या रिपोर्टनुसार, चीनच्या अर्थ मंत्रालयाने स्पष्टपणे म्हटले आहे की, “जर अमेरिकेने अधिक शुल्क वाढवले तर आम्ही ते हवेत उडवू.” अमेरिकन वस्तू आता आपल्या बाजारपेठेत विकता येत नाहीत, असे ते म्हणाले.
चीनच्या अर्थ मंत्रालयाने अमेरिकेवर निशाणा साधत म्हटले आहे की, ‘हा टॅरिफ गेम आता विनोद बनला आहे. इतकंच नाही तर अमेरिकेने आणखी चिथावणी दिल्यास शेवटपर्यंत लढा देऊ, अशी धमकीही चीनने दिली.
या ट्रेड वॉरचा परिणाम किती धोकादायक आहे?
2024 मध्ये अमेरिका आणि चीन यांच्यात 650 अब्ज डॉलर्सचा व्यापार झाला होता, जो आता ठप्प होण्याच्या मार्गावर आहे. ट्रेड वॉरमुळे लोक घाबरले आहेत. आणि त्याचा परिणाम? जगभरातील शेअर बाजारात घसरण झाली, डॉलर घसरला आणि सोन्याचे भाव गगनाला भिडले. गुंतवणूकदार भीतीपोटी सुरक्षित आश्रय शोधत आहेत.
राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी शुक्रवारी पहिल्यांदाच या युद्धावर मोकळेपणाने भाष्य केले. चीन कोणाच्याही दबावापुढे झुकणार नाही. आम्ही घाबरत नाही, घाबरत नाही,’ असे सांगून ते म्हणाले, ‘जो जगाच्या विरोधात जातो तो एकटाच राहतो’, असा इशारा अमेरिकेला दिला. इकडे चीनने आपल्या शेजाऱ्यांना आकर्षित करण्यास सुरुवात केली आहे. पुढील आठवड्यात शी जिनपिंग व्हिएतनाम, मलेशिया आणि कंबोडियाला भेट देणार आहेत. हे असे देश आहेत जे आतापर्यंत अमेरिकेशी वाटाघाटी करण्यास तयार होते. पण चीन आता त्यांना आपल्या गोटात आणण्याचा प्रयत्न करत आहे.
इराणशी वाटाघाटी की युद्ध?
तर दुसरीकडे इराणनेही अमेरिकेला आव्हान दिले आहे. ओमानमध्ये शनिवारी दोन्ही देशांमधील अणुकरारावर चर्चा होणार आहे. पण वातावरण उबदार आहे. इराणने लवकर करार न केल्यास लष्करी कारवाई केली जाऊ शकते, असा इशारा अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी दिला आहे. तर इराण म्हणतो, ‘अमेरिका किती गंभीर आहे ते आपण पाहू. आम्ही मुत्सद्देगिरीला संधी देत आहोत, पण धमक्यांपुढे झुकणार नाही.
इराणच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते इस्माईल बकाई म्हणाले की, आम्ही अंदाज बांधणार नाही. पण इराणचे सर्वोच्च नेते अयातुल्ला अली खामेनी यांच्यावर त्यांच्याच अधिकार् यांनी अमेरिकेशी वाटाघाटी करण्यासाठी दबाव आणला आहे, अन्यथा देशावर हल्ल्याचा धोका आहे, असेही वृत्त आहे.
न्यूयॉर्क टाईम्सने दिलेल्या वृत्तानुसार, चर्चा झाली नाही तर अमेरिका आणि इस्रायल इराणच्या नतान्झ आणि फोर्डो या अणुतळांवर हल्ले करू शकतात, असा इशारा खामेनी यांना देण्यात आला होता. इराणची अर्थव्यवस्था आधीच कोलमडली आहे. युद्ध झाले तर देशात बंड होऊ शकते, ज्यामुळे इराणमध्ये पुन्हा क्रांती होऊ शकते.
इराण आणि अमेरिका यांच्यात युद्ध झाले तर त्याचा परिणाम संपूर्ण जगावर होईल. पेट्रोल आणि डिझेलचे दर गगनाला भिडतील. म्हणजेच त्याचा थेट परिणाम तुमच्या खिशावर होईल.
