कोण आहे वास्तुपुरूष? यज्ञात त्यांच्या नावाची पहिली आहूती का दिली जाते?
ब्रह्मदेवाच्या आशीर्वादाने, वास्तुपुरुष हे सर्व भूखंड आणि रचनांचे देवता आहेत. त्याच्या नावाने पूजा आणि यज्ञ करणे अनिवार्य आहे. त्या बदल्यात वास्तुपुरुष तेथे राहणाऱ्या लोकांच्या सुख-शांतीचे रक्षण करतो.
मुंबई, मत्स्य पुराणानुसार (Matsya Puran), एकदा भगवान शिव आणि अंधकासुर नावाच्या राक्षसामध्ये युद्ध झाले, त्या दरम्यान भगवान शिवाच्या घामाचे काही थेंब पृथ्वीवर पडले, ज्याने पराक्रमी आणि सर्वशक्तिमान “वास्तुपुरुष” (Vastupurush) ला जन्म दिला. त्याला पाहून सर्व देवता भयाने थरथर कापू लागले आणि त्या भयंकर राक्षसापासून संरक्षणासाठी ब्रह्माजींची प्रार्थना करू लागले. ब्रह्माजींनी सर्वांना सांगितले की, प्रत्येकाने जमिनीत खोदून त्याला गाडावे की त्याचे डोके ईशान्य दिशेला आणि पाय नैऋत्य दिशेला असावेत.
यानंतर, जेव्हा देवतांनी तेच केले तेव्हा त्या राक्षसाने प्रार्थना केली की सर्व देवी-देवतांनी देखील आपल्याबरोबर पृथ्वीवर रहावे. त्यांच्या प्रार्थनेने ब्रह्माजी प्रसन्न झाले आणि त्यांनी त्यांचे नाव वास्तुपुरुष ठेवले आणि वरदान दिले की या पृथ्वीवर राहणारे सर्व ग्रहांचे स्वामी कोणत्याही सणाच्या दिवशी हवनात वास्तुपुरुषाच्या नावाने प्रथम आहूती अर्पण करतील.
ब्रह्मदेवाच्या आशीर्वादाने, वास्तुपुरुष हे सर्व भूखंड आणि रचनांचे देवता आहेत. त्याच्या नावाने पूजा आणि यज्ञ करणे अनिवार्य आहे. त्या बदल्यात वास्तुपुरुष तेथे राहणाऱ्या लोकांच्या सुख-शांतीचे रक्षण करतो. वास्तुपुरुषाच्या शरीराच्या वेगवेगळ्या भागात पंचेचाळीस देवतांचा वास असल्याचे सांगण्यात आले आहे. वास्तूची मुळे वेदांमध्ये आढळतात. वास्तुशास्त्रामध्ये वास्तुकला, शिल्पकला आणि चित्रकला यांचा समावेश होतो. वास्तूचा वैदिक देव वास्तुपती आहे. त्यांना वास्तु रक्षक, वास्तुनर, वास्तु भूत इत्यादी नावांनी देखील संबोधले जाते. वास्तुपुरुष हे भूमीवर उभारल्या जाणार्‍या संरचनेचे देवता मानले जाते. अथर्ववेद हा वास्तुशास्त्राचा मूळ स्त्रोत आहे.
वास्तूशास्त्रानूसार असे असते आदर्श घर
उत्तर दिशा:
ही दिशा धनाची देवता कुबेर मानली जाते, या दिशेसह बुध ग्रहाचे राज्य आहे. वास्तूनुसार या दिशेला जास्त वस्तू ठेवू नयेत. या दिशेला तिजोरी ठेवणे उत्तम मानले जाते. तसेच उत्तर दिशेला जास्तीत जास्त खिडक्या आणि दरवाजे असावेत. मेनगेट या दिशेला असणेही उत्तम मानले जाते.
दक्षिण दिशा:
या दिशेला शौचालय नसावे. तसेच या दिशेला कोणतीही जड वस्तू ठेवू नये. या दिशेला खिडक्या आणि दरवाजे नसावेत. त्यामुळे घरातील त्रास वाढतो.
पूर्व दिशा:
ही दिशा खुली असावी. घराचे मुख्य गेट या दिशेला असणे खूप चांगले आहे. या दिशेला खिडकी असावी जेणेकरून पुरेसा सूर्यप्रकाश घरात येऊ शकेल. या दिशेचा स्वामी सूर्यदेव आहे.
पश्चिम दिशा:
स्वयंपाकघर आणि शौचालय या दिशेला असावे. या दिशेचा स्वामी शनिदेव आहे. लक्षात ठेवा की स्वयंपाकघर आणि शौचालय शेजारी असू नये.
ईशान्य:
ही ईशान्य दिशा आहे. या दिशेला पुजागृह असणे अत्यंत शुभ मानले जाते. बृहस्पति हा या दिशेचा स्वामी आहे. पाण्याशी संबंधित गोष्टी जसे की विहीर, बोअरिंग किंवा पिण्याचे पाणी या दिशेला करता येते.
आग्नेय कोन:
ही आग्नेय दिशा आहे. या दिशेने गॅस, इलेक्ट्रॉनिक वस्तू इत्यादी ठेवता येतात.
नैऋत्य कोन:
ही नैऋत्य दिशा आहे. या दिशेचे स्वामी राहू आणि केतू आहेत. या दिशेला खिडक्या किंवा दरवाजे नसावेत. घराच्या प्रमुखाची खोली नैऋत्य कोपऱ्यात असणे शुभ मानले जाते.
वायव्य कोन:
ही घराची वायव्य दिशा आहे. शयनकक्ष, गॅरेज, गोठा, गेस्ट रूम इत्यादी या दिशेला करता येतात. या दिशेचा अधिपती ग्रह चंद्र आहे. या दिशेला खिडकी असणेही उत्तम मानले जाते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही,तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)