पृथ्वीवरील सर्वात पहिले फळ कोणते? तुम्हाला माहीत आहे का?
आपण रोज खाणाऱ्या फळांमागे लाखो वर्षांची उत्क्रांती लपलेली आहे. पण तुम्हाला माहित आहे का, पृथ्वीवरील पहिलं फळ कोणतं होतं? नाही माहित? मग चला, आम्ही तुम्हाला सांगतो यामागचा संपूर्ण इतिहास. हे फळ फक्त आरोग्यासाठी उपयुक्त नाही, तर त्याला एक ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वही आहे.
आज जगभरात हजारो प्रकारांची फळं खाल्ली जातात जसे की, सफरचंद, केळं, संत्रं, आंबा, द्राक्षं, आणि अजून कितीतरी. पण कधी विचार केलात का, की या पृथ्वीवर सर्वात पहिले फळ कोणतं आलं असेल? कोणत्या फळाने या गोड प्रवासाची सुरुवात केली? विज्ञानाच्या दृष्टीने पाहिलं, तर याचं उत्तर थोडंसं आश्चर्यचकित करणारं आहे.
जीवशास्त्रज्ञ आणि वनस्पतीशास्त्रज्ञांच्या संशोधनानुसार, पृथ्वीवर सर्वात पहिले निर्माण झालेलं फळ अंजीर (Fig) आहे. होय, आपण ज्याला ‘अंजीर’ किंवा इंग्रजीत ‘Fig’ म्हणतो, ते फळ हे सर्वात पहिलं मानलं जातं. अंजीर हे फळ सुमारे ८ कोटी वर्षांपूर्वी म्हणजे डायनासोरच्या काळातसुद्धा अस्तित्वात होतं, असं वैज्ञानिक पुराव्यांवरून सिद्ध झालं आहे.
का अंजीरच पहिलं फळ मानलं जातं?
अंजीराच्या झाडांचा इतिहास अतिप्राचीन आहे. हे झाड Ficus या वनस्पती कुळात मोडतं, ज्यामध्ये सुमारे ८५० हून अधिक प्रजाती आहेत. अंजीर हे अनोख्या प्रकारे परागीभवन (pollination) करतं त्याच्या फुलं झाडाच्या आत असतात आणि त्यात एक विशिष्ट प्रकारची अंजीर माशी परागीकरणासाठी मदत करते. ही प्रक्रिया एवढी गुंतागुंतीची असूनही इतक्या लाखो वर्षांपासून ही यंत्रणा सातत्याने कार्यरत आहे, हेच याचं वैशिष्ट्य आहे.
इतर प्राचीन फळं कोणती?
अंजीर व्यतिरिक्त केळी, जांभूळ, नारळ, आणि डाळिंब ही सुद्धा फार जुनी फळं मानली जातात. मात्र अंजीर हेच सर्वात पहिले आणि सर्वात टिकून राहिलेलं फळ मानलं जातं. काही पुरातत्त्व संशोधनांमध्ये ११,४०० वर्षांपूर्वीच्या अंजीर झाडांचे अवशेष सापडले आहेत, जे शेतीच्या सुरुवातीपूर्वीचे आहेत.
अंजीरचं धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
अंजीर फक्त पुरातन नाही, तर अनेक धर्मांमध्ये त्याला पवित्र मानलं गेलं आहे. बायबलमध्ये अंजीराचं झाड “Tree of Knowledge” म्हणून वर्णन केलं गेलं आहे. बुद्ध धर्मातही बुद्धाला ज्ञानप्राप्ती अंजीराच्या झाडाखालीच झाली, असं मानलं जातं. भारतीय संस्कृतीतही अंजीराच्या झाडाला विशेष स्थान आहे.
अंजीर खाण्याचे तीन महत्त्वाचे फायदे:
1. पचनक्रिया सुधारते : अंजीरमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर (आहारतंतू) असते, जे पचनक्रिया सुरळीत ठेवण्यास मदत करते. बद्धकोष्ठता (कब्ज) किंवा अपचनाच्या त्रासांवर अंजीर खूप प्रभावी ठरते.
2. हृदयासाठी फायदेशीर : अंजीरमध्ये अँटीऑक्सिडंट्स आणि पोटॅशियम असते, जे रक्तदाब नियंत्रित ठेवून हृदयाचे आरोग्य सुधारते. कोलेस्टेरॉलची पातळीही कमी ठेवण्यास मदत होते.
3. हाडे मजबूत करतो : अंजीरमध्ये कॅल्शियम, मॅग्नेशियम आणि फॉस्फरस हे हाडांसाठी आवश्यक असणारे घटक असतात. नियमित सेवन केल्यास हाडं मजबूत राहतात आणि ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका कमी होतो.
