Sarangkheda Horse Fair : अश्वशौकिनांसाठी पर्वणी, ऐतिहासिक सारंगखेडा यात्रेला सुरूवात, कोट्यवधीच्या घोड्यांची विक्री अन् बरंच काही

जितेंद्र बैसाणे, tv9 मराठी, प्रतिनिधी, नंदूरबार : नंदुरबार जिल्ह्यातील सारंगखेडा येथे अश्वशौकिनांसाठी एक मोठी पर्वणी असलेल्या ऐतिहासिक सारंगखेडा यात्रेला नुकताच प्रारंभ झाला आहे. अठराव्या शतकापासून, म्हणजेच जवळपास चारशे वर्षांहून अधिक काळापासून ही यात्रा अविरतपणे सुरू आहे. तापी नदीच्या काठावर वसलेल्या सारंगखेडा येथील या यात्रेसाठी देशभरातून विविध जातींचे आणि उम्दे घोडे दाखल होत असतात. यामध्ये प्रामुख्याने मारवाडी, काठियावाडी, नुकरा आणि पंजाबी यांसारख्या जातिवंत घोड्यांचा समावेश असतो.

भारतातील सर्वात मोठ्या अश्व बाजारांपैकी एक म्हणून या यात्रेची ओळख आहे. या यात्रेचे एक प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे इथे आयोजित होणारा चेतक महोत्सव. गेल्या अनेक वर्षांपासून चेतक महोत्सवाच्या माध्यमातून घोड्यांच्या विविध स्पर्धांचे आयोजन केले जाते. या स्पर्धांमुळे घोड्यांची गुणवत्ता, वैशिष्ट्ये आणि त्यांची खरी किंमत निश्चित होण्यास मदत होते. देशभरातून अश्वप्रेमी आणि अश्वशौकीन या स्पर्धा पाहण्यासाठी आणि घोड्यांची खरेदी-विक्री करण्यासाठी सारंगखेडा येथे दाखल होतात.  घोड्यांना पाहण्याचा आणि त्यांच्या सौंदर्याचा आनंद लुटण्याचा अनुभव घेण्यासाठी अनेकजण इथे येतात.

सारंगखेडा यात्रेचा इतिहास अतिशय समृद्ध आहे. हा इतिहास छत्रपती शिवाजी महाराज, संभाजी महाराज आणि महाराणा प्रताप यांसारख्या ऐतिहासिक व्यक्तिमत्त्वांबरोबर जोडला गेलेला आहे. यामुळे या यात्रेचे महत्त्व आणखी वाढते. दत्त जयंतीपासून या यात्रेला खऱ्या अर्थाने सुरुवात होते आणि त्यानंतर मोठ्या प्रमाणावर घोडे व अश्वप्रेमी या ठिकाणी येत असतात. ही यात्रा केवळ घोडे खरेदी-विक्रीचे केंद्र नसून, महाराष्ट्राच्या समृद्ध सांस्कृतिक परंपरेचा एक भाग आहे. नंदुरबार येथे होणारी ही यात्रा दरवर्षी मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते.