अफगाणिस्तानातील परस्थितीचा परिणाम केशरच्या दरावर, आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारतीय ‘लाल सोन्याच्या’ किंमतीत वाढ

संग्रहीत छायाचित्र

मुंबई : आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारताची उंचावेल अशीच कामगिरी ही केशर उत्पादक शेतकऱ्यांनी केली आहे. भारतातून निर्यात होणाऱ्या भगव्याची (saffron) दर आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत गगनाला भिडत आहे. अफगाणिस्तानातील तालिबानच्या संकटानंतर जी परस्थिती ओढावली त्याचा फायदा भारतामधील उत्पादकांना होत आहे. काही महिन्यांपूर्वीपर्यंत केशरचे दर हे 1.4 लाख रुपये किलोपर्यंत होते तेच आता 2.25 लाख रुपये प्रति किलोपर्यंत गेले आहेत.

भारत, इराणनंतर भगव्याच्या उत्पादनात आणि निर्यातीच्या बाबतीत अफगाणिस्तान हा तिसरा सर्वात मोठा देश आहे. पुलवामा, बडगाम, श्रीनगर आणि किश्तवाड या केसर जम्मू-काश्मीर या चार जिल्ह्यांमध्ये भारतात केशरची लागवड केली जाते. पुलवामा जिल्ह्यातील पम्पोर हा उत्तम दर्जाचा भगवा पिकवण्यासाठी ओळखला जातो. काश्मीर खोऱ्यात 12 मेट्रिक टन केशर तयार होते ज्याचा वापर अन्न, परफ्यूम, रंग आणि औषधे तयार करण्यासाठी होतो.

2.25 लाख रुपये किलो केशर

भारतीय केशर हे अमेरिका, बेल्जियम, न्यूझीलंड, कॅनडा आणि आखाती देशांना निर्यात केले जाते. पुलवामा जिल्ह्यातील पम्पोर येथे राहणारे केशर शेतकरी आणि व्यापारी जुनैद रेगो म्हणाले की, भगव्याची किंमत 2.25 लाख रुपये प्रति किलो झाली आहे. किंमत अजूनही वाढतच आहे. अफगाणिस्तानातील गोष्टी लवकर बदलल्या नाहीत आणि तेथील निर्यात सुरू झाली नाही, तर किंमत आणखी वाढू शकतील. ज्याचा फायदा भारतातील उत्पादकांना होणार आहे.

भारतामधील उत्पादनातही वाढ

गेल्या काही वर्षांत जम्मू-काश्मीरमधील केशरच्या उत्पादनातही बरीच वाढ झाली आहे. यापूर्वी हेक्टरी फक्त 1.8 किलो केशर तयार झाले होते जे आता हेक्टरी सुमारे 4.5 किलोपर्यंत वाढले आहे. काश्मीर खोऱ्यातील केशर आणि वाळलेल्या फळांच्या खोऱ्यात उत्पादित भगव्यापैकी केवळ 10% केशर देशांतर्गत बाजारपेठेत वापरला जातो. इराण आणि अफगाणिस्तानकडून केशरच्या माध्यमातून देशांतर्गत मागणी पूर्ण केली जाते. अफगाणिस्तान सतत भगव्या लागवडीत पुढे जात आहे. 2010 पासून तेथे केशरची लागवड केली जात आहे. भारत आणि इराणनंतर जगातील तिसरा सर्वात मोठा उत्पादक आहे. तालिबानी राजवटीनंतर भगव्यासह इतर अनेक उत्पादनांची निर्यात थांबवण्यात आली आहे.

जम्मू-काश्मीर हे भारतातील सर्वात मोठे उत्पादक राज्य

लाल सोने म्हणून ओळखली जाणारी केशरची लागवड मे मध्ये सुरू होते. तर ऑक्टोबरपर्यंत केशर तयार होते. भारतात सुमारे 5000 हेक्टरमध्ये त्याची लागवड केली जाते. जम्मू-काश्मीर कृषी विभागाच्या म्हणण्यानुसार राज्यात दरवर्षी सरासरी 170 क्विंटल केशर तयार होते. एक किलो भगवा 1,60,000 फुलांपैकी बाहेर येतो आणि राज्यातील 16,000 शेतकरी कुटुंबे त्याच्या लागवडीशी संबंधित आहेत. राज्यात सध्या सुमारे 3,700 हेक्टर क्षेत्रात केशरची लागवड केली जात असून सुमारे 32,000 शेतकऱ्यांना जोडले गेले आहे. (Saffron prices increased; Indian ‘red gold’ price rises in international market)

इतर बातम्या :

खबरदार साक्ष फिरवलीत तर!!! हत्या प्रकरणी फितूर आई-मुलावर खटला भरण्याचे औरंगाबाद सत्र न्यायालयाचे आदेश

विसर्जनासाठी गेल्या, तीन सख्या बहिणी, त्यांच्या चार मैत्रिणी पाण्यात बुडाल्या, उत्साहाचं वातावरण क्षणार्धात बदललं

‘पवारांना ठाकरेंवर नाराजी व्यक्त करण्याचा अधिकार नाही, त्यांच्यावर जनताच नाराज’, मुनगंटीवारांचा जोरदार टोला