
तुम्हाला कोटीत पगार हवा असेल तर ही बातमी नक्की वाचा. काही पदव्यांचे मूल्य कालांतराने कमी होऊ लागते. उदाहरणार्थ, भारतातील राज्यशास्त्राच्या पदवीचे मूल्य हळूहळू कमी होत चालले आहे. या पदवीतील रस लक्षणीयरीत्या कमी झाला आहे. साधारणत: आयएएस, आयपीएस सारख्या सरकारी नोकऱ्या करू इच्छिणाऱ्या विद्यार्थ्यांकडून ही पदवी घेतली जाते. असे काही विद्यार्थी आहेत ज्यांना शैक्षणिक क्षेत्रात शिक्षक किंवा प्राध्यापक म्हणून करिअर करायचे आहे, ज्यामुळे ते राज्यशास्त्राचा अभ्यासही करत आहेत.
मात्र, आता प्रश्न असा निर्माण होतो आहे की, अमेरिकेतही राज्यशास्त्रातील पदवीचे महत्त्व कमी होत आहे का? याचे उत्तर अमेरिकन तज्ज्ञांनी दिले, “राज्यशास्त्र पदवीचा एक फायदा म्हणजे तो विद्यार्थ्यांना विविध करिअर क्षेत्रांसाठी तयार करतो.” ही पदवी त्यांना केवळ एका उद्योगापुरती मर्यादित ठेवत नाही. ‘ असं तज्ज्ञ म्हणतात.
तज्ज्ञ म्हणतात की, “राज्यशास्त्राच्या वर्गात आढळणारी कौशल्ये हस्तांतरणीय आहेत आणि कंपन्यांद्वारे या कौशल्यांचे मूल्यही आहे. जसे की वादविवादांचे विश्लेषण करणे, दाव्यांचे मूल्यांकन करणे, डेटाचे विश्लेषण करणे, वाटाघाटी करणे आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये. अशा परिस्थितीत आपण जाणून घेऊया की जर एखाद्याने अमेरिकेत राज्यशास्त्र विषयात पदवी घेतली असेल तर त्याच्याकडे कोणत्या प्रकारच्या क्षेत्रात करिअर करण्याचा पर्याय आहे. त्याला किती पगार मिळतो? जाणून घ्या.
राज्यशास्त्रातील पदवीसह नोकरी कोठे मिळू शकेल?
कायदा: जर तुमच्याकडे राज्यशास्त्र विषयात पदवी असेल तर तुम्ही कायद्यात करिअर करू शकता. या पदवीनंतर तुम्ही कायद्याची पदवी घेऊन वकील होऊ शकता.
सरकारी नोकऱ्या: अमेरिकेत, राज्यशास्त्र पदवीधरांना केंद्रीय आणि राज्य स्तरावर तसेच स्थानिक पातळीवर अनेक प्रकारच्या नोकऱ्यांसाठी आवश्यक आहे.
नागरी सेवा: धोरणनिर्मितीपासून ते नोकरशाहीपर्यंत प्रत्येक गोष्टीसाठी राज्यशास्त्र पदवीधर आवश्यक आहेत. अशा परिस्थितीत ते नागरी सेवेचा एक भाग देखील बनू शकतात.
अध्यापन : अमेरिकन शाळांमध्येही राज्यशास्त्राच्या शिक्षकांचीही गरज असते. त्याच्या ग्रॅज्युएट स्कूलबरोबरच तुम्ही कॉलेजमध्ये जाऊन मुलांना शिकवू शकता.
संशोधन: राज्यशास्त्र विषयात पीएचडी केलेले विद्यार्थी राज्यशास्त्रज्ञ होऊ शकतात. त्यांना सरकारी आणि खासगी संस्थांमध्ये संशोधनासाठी नोकरी मिळेल.
आंतरराष्ट्रीय संघटना : अमेरिकेत संयुक्त राष्ट्रसंघ, आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी, जागतिक बँक यांसारख्या मोठ्या आंतरराष्ट्रीय संस्थाही राज्यशास्त्र पदवीधरांची नेमणूक करतात.
पत्रकारिता : हे असे क्षेत्र आहे की, ज्यामध्ये राज्यशास्त्र पदवीधरांना खूप चांगली मागणी आहे. अनेक मोठी वृत्तपत्रे आणि वाहिन्या विद्यार्थ्यांना कामावर ठेवतात.
व्यवसाय : राज्यशास्त्र पदवीधर विपणन, जाहिरात आणि जनसंपर्क यासारख्या क्षेत्रातही काम करू शकतात. सरकारी आणि खासगी दोन्ही ठिकाणी नोकऱ्या मिळतील.
राज्यशास्त्र पदवीनंतर पगार
अमेरिकेत राज्यशास्त्र पदवी घेतलेल्या कामगारांचा सरासरी वार्षिक पगार 52,859 डॉलर (47 लाख रुपये) आहे. पहिल्या 10 टक्के कामगारांचे वेतन 1,15,000 डॉलर (सुमारे 1 कोटी रुपये) आहे. यूएस न्यूज बेस्ट जॉब्स रँकिंगनुसार, राजकीय शास्त्रज्ञ म्हणून काम करणाऱ्या लोकांचा वार्षिक पगार 1,28,000 डॉलर (1.13 कोटी रुपये) होता. असं म्हणता येईल की, भारतात राज्यशास्त्राला जरी किंमत नसली, तरी तरीही अमेरिकेत ही पदवी घेतलेल्या लोकांची गरज आहे.
(डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)