Explainer: बांगलादेशाचे क्राउन प्रिन्स म्हणून ओळखले जाणारे तारिक रहमान आहेत तरी कोण? 17 वर्षे लपले होते लंडनमध्ये
Who is Tarique Rahman: तारिक रहमान हे बांगलादेशी राजकारणातील बीएनपीचे सर्वात प्रभावशाली व्यक्तिमत्व आणि पंतप्रधान पदाच्या यादीतलं चर्चेतलं नाव आहे. परंतु त्यांचे राजकीय भविष्य कायदेशीर आव्हाने, त्यांचे परदेशातील वास्तव्य आणि राजकीय परिस्थितीवर अवलंबून आहे. तारिक रहमान नेमके कोण आहेत? चला जाणून घेऊया...
बांगलादेशमध्ये आज बीएनपी (बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी)चे कार्यकर्ते रस्त्यावर उतरले आहेत. हे कार्यकर्ते कोणत्या हिंसेसाठी नाही तर त्यांच्या त्या नेत्याचे स्वागत करण्यासाठी जमले आहेत जो गेल्या १७ वर्षांपासून लंडनमध्ये लपून बसला होता. बांगलादेशातून फरार झाला होता, ज्याला बांगलादेशमध्ये जन्मठेपेची शिक्षा झाली होती. तारिक रहमान, हे त्या नेत्याचे नाव आहे. तारिक रहमानला बांगलादेशमध्ये भविष्यातील पंतप्रधान म्हटले जात आहे. आपल्या पत्नी आणि मुलीसोबत आज ढाका येथे पोहोचलेल्या तारिक रहमानने येताच आपल्या समर्थकांना संबोधित केले आणि इशाऱ्याने आपले इरादेही स्पष्ट केले. आता प्रश्न हा आहे की तारिक रहमान कोण आहेत आणि गेल्या १७ वर्षांपासून लंडनमध्ये का लपले होते? बांगलादेशात येण्याची हिम्मत का करू शकले नाहीत?
तारिक रहमान कोण आहेत?
तारिक रहमानचा संबंध बांगलादेशच्या त्या राजकीय कुटुंबाशी आहे, जे देशातील दुसरे सर्वात शक्तिशाली कुटुंब मानले जाते. तारिक, बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान खालिदा झिया आणि बांगलादेशमध्ये पहिला सैनिकी बंड घडवून आणणाऱ्या तत्कालीन लष्करप्रमुख झियाउर रहमान यांचे पुत्र आहेत. रहमान बांगलादेशच्या प्रमुख विरोधी पक्ष बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी (BNP)चे मुख्य नेते आहेत. ते BNPचे कार्यकारी अध्यक्ष आहेत. बांगलादेशच्या राजकीय कुटुंबातून येणारे तारिक दीर्घकाळापासून देशाच्या राजकारणात प्रभावशाली व्यक्ती राहिले आहेत.
बांगलादेशचा क्राउन प्रिन्स
बांगलादेशच्या राजकारणात तारिक रहमानांना अनेकदा “क्राउन प्रिन्स ऑफ बांगलादेश” म्हटले जाते. याचे कारण त्यांचे शक्तिशाली राजकीय कुटुंब आणि सत्तेच्या सर्वात जवळ मानली जाणारी त्यांची भूमिका आहे. तारिकचे वडील देशाचे राष्ट्रपती तर आई पंतप्रधान राहिल्या आहेत. या दोघांचे वारसदार म्हणून तारिक रहमान यांचे नाव स्वाभाविकपणे समोर येत राहिले आहे.
एक दोन नव्हे तर ५० पेक्षा जास्त खटले
तारिक रहमानवर वर्षानुवर्षे राजकीय, भ्रष्टाचार आणि गंभीर गुन्ह्यांशी संबंधित अनेक खटले दाखल राहिले आहेत. अहवालांनुसार त्यांच्यावर सुमारे ८० ते ८४ खटले दाखल झाले होते, विशेषतः २००७-२००८ दरम्यान जेव्हा त्यांच्यावर अनेक आरोप लावण्यात आले होते. यात ग्रेनेड हल्ला, बेकायदेशीर मालमत्ता, मनी लॉन्डरिंग, मानहानी आणि भ्रष्टाचार असे गंभीर आरोप समाविष्ट होते. यापैकी अनेक खटले अलीकडच्या सैनिकी बंडानंतर रद्द करण्यात आले आहेत. यापैकी अनेक प्रकरणांत न्यायालयांनी त्यांना निर्दोष मुक्त केले आहे. ज्या खटल्यांचा निकाल अद्याप बाकी आहे ते सुमारे १८ ते १९ च्या आसपास आहेत जे न्यायालयात प्रलंबित आहेत.
तारिक रहमानचे हवा भवन वाला ‘कांड’
रहमानांना बांगलादेशमध्ये डिफॅक्टो विरोधी नेते म्हणून पाहिले जाते. राष्ट्रीय राजकारणात त्यांचे नाव अनेक वादांशी जोडले गेले आहे. त्यांच्यावर भ्रष्टाचार, लाचखोरी आणि मनी लॉन्डरिंगशी संबंधित अनेक आरोप लावण्यात आले आहेत. त्यांना हवा भवनला एक समांतर सत्ता केंद्र म्हणून वापरून तेथून लाच वसूल करण्यासारख्या गंभीर वादांशी जोडले जाते. तारिक रहमान आणि त्यांच्या जवळच्या सहकाऱ्यांवर आरोप आहे की त्यांनी हवा भवनच्या माध्यमातून अनेक व्यावसायिक आणि राजकीय विरोधकांकडून मोठ्या प्रमाणात रक्कम घेतली. नंतर ती रक्कम परदेशात पाठवली. याच आरोपांवर आधारित बांगलादेशच्या अँटी करप्शन कमिशनने २००७ मध्ये तपास सुरू केला. या काळात अमेरिकेच्या एफबीआय आणि सिंगापूरच्या न्यायालयांनीही तारिक रहमानच्या कथित मनी लॉन्डरिंग प्रकरणांची चौकशी केली. तपासात असे समोर आले की त्यांच्याद्वारे सुमारे २० मिलियन डॉलरपेक्षा जास्त रक्कम परदेशात पाठवण्यात आली होती असा दावा करण्यात आला. मात्र, २० मार्च २०२५ रोजी न्यायालयाने या प्रकरणात तारिक रहमान यांची निर्दोष मुक्तता केली. तारिक यांच्यावर हे आरोप तेव्हा लावण्यात आले होते जेव्हा त्यांच्या आई देशाच्या पंतप्रधान होत्या, पण सत्तेची चावी त्यांच्याकडे होती.
शेख हसीनांना मारण्याच्या प्रयत्नाचे आरोप
बीएनपीच्या सत्ताकाळात (२००१–२००६) ढाक्यात २००४ चा ग्रेनेड हल्ला झाला होता. हा हल्ला तत्कालीन विरोधी पक्ष अवामी लीगच्या रॅलीला लक्ष्य करून करण्यात आला होता. या हल्ल्यात विरोधी नेते शेख हसीना यांच्यासह अवामी लीगच्या नेतृत्वाला लक्ष्य करण्यात आले होते. हल्ल्यात महिला अवामी लीगच्या अध्यक्ष आणि माजी राष्ट्रपती जिल्लुर रहमान यांच्या पत्नी आयवी रहमान यांच्यासह २४ नेते आणि कार्यकर्त्यांचा मृत्यू झाला, तर शेकडो लोक जखमी झाले. या घटनेत तारिक रहमानांना मुख्य आरोपी बनवण्यात आले होते आणि एका बांगलादेशी न्यायालयाने त्यांना जन्मठेपेची शिक्षा सुनावली होती. मात्र, सैनिकी बंडानंतर २०२४ मध्ये न्यायालयाने प्रकरणाची संपूर्ण सुनावणी अवैध मानून तारिक रहमानांना निर्दोष मुक्त केले.
लंडनमध्ये तारिक रहमान का लपले होते?
२००७ मध्ये लष्कर समर्थित अंतरिम सरकारच्या काळात तारिख रहमान यांच्यावर भ्रष्टाचार, मनी लॉन्डरिंग आणि राजकीय हिंसेशी संबंधित अनेक गंभीर खटले दाखल झाले होते. त्या वेळी त्यांना अटकही करण्यात आली होती आणि दीर्घ चौकशी व कायदेशीर कारवाईचा सामना करावा लागला होता. खराब आरोग्याचे कारण देत त्यांनी परदेशात जाण्याची परवानगी मागितली, ज्यानंतर न्यायालयाकडून दिलासा मिळाला आणि ते उपचाराच्या बहाण्याने लंडनला गेले. या काळात त्यांच्या ब्रिटिश नागरिकतेचीही चर्चा समोर आली होती.
आता प्रिन्सपासून किंग होण्याची वेळ?
तारिक रहमान दीर्घकाळापासून बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी (BNP)चे सर्वात प्रभावशाली नेते मानले जातात. पक्षात ते व्यावहारिकदृष्ट्या प्रमुख नेत्यांच्या स्थितीत आहेत आणि त्यांचे समर्थक त्यांना संभाव्य पंतप्रधान म्हणून पाहतात. बांगलादेशमध्ये होणाऱ्या निवडणुकीत शेख हसीना यांच्या पक्षाला निवडणूक लढवण्यापासून प्रतिबंधित करण्यात आले आहे. अशा स्थितीत BNP समोर सत्तेत परत येण्याची मोठी संधी आहे आणि तारिक रहमान सत्तेची सूत्रे थेट हाती घेतील.
बांगलादेशातील सध्याची परिस्थिती
बांगलादेशमध्ये पुन्हा एकदा अराजक माजले असून रस्त्यावर प्रक्षोभक घोषणा दिल्या जात आहेत. माध्यम संस्थांवर हल्ले आणि लोकशाही आवाज दाबण्याचे प्रयत्न हे सर्व अचानक भडकलेल्या हिंसेचे परिणाम नाहीत. तर कट्टरपंथीयांच्या विचारपूर्वक योजनेचा विस्तार आहे. नव्या हिंसेच्या मागे भारताविरोधी विष ओकणाऱ्या उस्मान हादीचे विचार सांगितले जात आहेत. तो या जगातून निघून गेला आहे. अवामी लीगच्या नेत्याने एक व्हिडीओ जारी करून याचा खुलासा केला आहे, ज्यात दंगली करणारा कबूल करताना दिसत आहे की तो उस्मान हादीच्या मार्गदर्शनाखाली काम करत आहे. त्याने दाखवलेल्या मार्गावर चालत आहे. हिंदू मुलगा दीपू दासची हत्या असो किंवा माध्यम संस्थांवर हल्ले, या अलीकडच्या घटनांनी सांगितले आहे की उस्मान हादीच्या मृत्यूनंतरही त्याचे विचार धोका बनलेले आहेत.
