कॉल रेकॉर्ड करत असाल तर आजच व्हा सावध, योग्य की अयोग्य, कायदेशीर कारवाई करता येईल का?

फाईल फोटो

कोणालाही माहिती न देता कॉल रेकॉर्ड करणे गुन्हा आहे का? भारतात कॉल रेकॉर्डिंगशी संबंधित नियम आणि कायदे काय आहेत? कॉल रेकॉर्डिंग कधी योग्य आहे आणि कधी बेकायदेशीर आहे… यावर काही कायदे, नियम आणि अटी आहे. आजच्या स्मार्ट जगात स्मार्टफोनमध्ये कॉल रेकॉर्डिंगची सुविधा सामान्य झाली आहे. काही लोक याचा वापर करतात, तर काही लोक एखाद्या गोष्टीचे पुरावे ठेवण्यासाठी याचा वापर करतात. पण अनेकदा असा प्रश्न पडतो की कॉल रेकॉर्ड करणे कायदेशीररित्या परवानगी आहे का? यासाठी एखाद्याला शिक्षा होऊ शकते का?

आज रेकॉर्डिंग संबंधी काही भारतातील नियम आणि कायदे काय आहेत आणि कोणत्या परिस्थितीत ते बेकायदेशीर मानले जाते ते जाणून घेवू. कॉल रेकॉर्डिंग पूर्णपणे बेकायदेशीर नाही परंतु त्यासाठी काही अटी आहेत. जर तुम्ही दुसऱ्या व्यक्तीच्या संमतीने कॉल केला असेल तर कॉल रेकॉर्ड करणे कायदेशीर आहे. जर तुम्ही त्यांच्या परवानगीशिवाय कॉल रेकॉर्ड केला तर ते गोपनीयतेच्या अधिकारांचे उल्लंघन मानले जाऊ शकते आणि कायदेशीर कारवाई होऊ शकते.

भारतात कॉल रेकॉर्डिंगबाबत काय कायदा आहे? याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊ. भारतीय दंड संहिता (IPC) आणि माहिती तंत्रज्ञान कायदा, 2000 अंतर्गत, परवानगीशिवाय कॉल रेकॉर्ड करणे आणि नंतर तो एखाद्याविरुद्ध वापरणे किंवा सोशल मीडियावर पोस्ट करणे हा गुन्हा मानला जातो. हे हेरगिरी, फसवणूक किंवा ब्लॅकमेलिंगच्या श्रेणीत देखील येऊ शकते.

जर तुम्ही परवानगीशिवाय कोणाचा कॉल रेकॉर्ड केला आणि त्याचा गैरवापर केला तर तुमच्यावर या कलमांखाली कारवाई होऊ शकते. पाठलाग केल्याबद्दल आयपीसी कलम 354D, गोपनीयतेचा भंग केल्याबद्दल आयटी कायदा कलम 66E, बदनामीसाठी आयपीसी कलम 499 आणि 500. 3 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड होऊ शकतो.

कॉल रेकॉर्ड करणे कायदेशीर कधी आहे? जेव्हा दोन्ही पक्ष कॉल रेकॉर्ड करण्यास संमती देतात. ऑफिस किंवा कस्टमर केअर कॉलमध्ये जिथे आधीच सांगितले जाते की, हा कॉल गुणवत्ता आणि प्रशिक्षणाच्या उद्देशाने रेकॉर्ड केला जात आहे. त्याशिवाय, तुमच्या स्वतःच्या सुरक्षिततेसाठी किंवा कायदेशीर पुराव्यासाठी कॉल रेकॉर्ड केला जात आहे.

एखाद्याचा कॉल रेकॉर्ड करणे आणि तो सोशल मीडियावर अपलोड करणे, तो दुसऱ्या व्यक्तीला पाठवणे, त्यांना धमकावणे किंवा ब्लॅकमेल करण्यासाठी त्याचा वापर करणे हे सर्व गंभीर गुन्हे आहेत जे तुमच्या सामाजिक प्रतिमेवर आणि भविष्यावर परिणाम करू शकतात.

सध्याच्या काळात, अनेक थर्ड-पार्टी ॲप्स कॉल रेकॉर्ड करतात आणि तुमच्या नकळत तुमची माहिती सर्व्हरवर अपलोड करू शकतात. हे डेटा लीक होण्याचे एक मोठे कारण असू शकते. नेहमी विश्वसनीय ॲप्स वापरा आणि तुमच्या फोन सेटिंग्ज तपासत रहा… असं देखील तज्ज्ञ सांगत असतात.