जाणवं का घातलं जातं? जाणून घ्या ते घालण्याचा नियम आणि मंत्र

जाणवं का घातलं जातं? जाणून घ्या ते घालण्याचा नियम आणि मंत्र

मुंबई : सनातन परंपरेच्या 16 संस्कारांमध्ये ‘उपनयन’ सोहळ्याला खूप महत्त्व आहे. हा संस्कार सहसा 10 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी केला जातो. या अंतर्गत, तो कापसापासून बनवलेल्या तीन पवित्र धाग्यांसह यज्ञोपवीत धारण करतो. यज्ञोपवीत किंवा जाणवं घातलेल्या व्यक्तीला अनेक नियमांचे पालन करावे लागते. उदाहरणार्थ, जर धागा चुकून अशुद्ध झाला, तर तो लगेच काढून दुसरा नवीन धागा घालावा लागतो. एकदा यज्ञ सोहळा पार पडला की, आयुष्यभर धागा घालावा लागतो. प्रत्येक सनातनी हिंदू तो घालू शकतो. कोणत्याही मुलाचे यज्ञोपवीत तेव्हाच केले पाहिजे जेव्हा तो त्याच्या नियमांचे पालन करण्यास सक्षम होईल. (Know the why janeu wearing, what the rules and mantras to wear)

जाणवं परिधान करण्याचे आध्यात्मिक महत्त्व

तीन धागेवाला जाणवं घातलेल्या व्यक्तीला आयुष्यभर ब्रह्मचर्य पाळावे लागते. धाग्याचे तीन धागे देवरुण, पितृरुण आणि ऋषिरुण यांचे प्रतीक मानले जातात. हे सत्व, रज आणि तम आणि तीन आश्रमांचे प्रतीक देखील मानले जाते. विवाहित व्यक्तीसाठी किंवा गृहस्थासाठी सहा धाग्यांचा धागा असतो. या सहा धाग्यांपैकी तीन धागे स्वतःसाठी आणि तीन पत्नीसाठी मानले जातात. हिंदू धर्मात कोणतेही धार्मिक किंवा शुभ कार्य करण्यापूर्वी जाणवं परिधान करणे आवश्यक आहे. जाणव्याशिवाय कोणत्याही हिंदू व्यक्तीचा विवाह सोहळा नाही.

जाणवं घालण्याचा नियम

यज्ञोपवीत नेहमी डाव्या खांद्यावरून उजव्या कंबरेवर घातली पाहिजे आणि ती मल आणि मूत्र विसर्जनाच्या वेळी उजव्या कानावर अर्पण केली पाहिजे आणि हात स्वच्छ केल्यानंतरच कानातून खाली उतरवली पाहिजे. यज्ञोपवीताच्या या नियमामागील हेतू असा आहे की मलमूत्र आणि मूत्र विसर्जनाच्या वेळी यज्ञोपवीत कंबरेच्या वर उंच असावी आणि अशुद्ध नसावी. सूतक लागल्यानंतर घरात जन्म किंवा मृत्यूच्या वेळी यज्ञोपवीत बदलण्याची परंपरा आहे. काही लोक यज्ञोपवीत चावी वगैरे बांधतात. यज्ञोपवीताचे पावित्र्य आणि प्रतिष्ठा राखण्यासाठी हे करणे कधीही विसरू नये.

जाणवं घालण्याचा मंत्र

ॐ यज्ञोपवीतं परमं पवित्रं, प्रजापतेयर्त्सहजं पुरस्तात्।
आयुष्यमग्र्यं प्रतिमुञ्च शुभ्रं, यज्ञोपवीतं बलमस्तु तेजः।।

जाणवं उतरण्याचा मंत्र

एतावद्दिन पर्यन्तं ब्रह्म त्वं धारितं मया।
जीर्णत्वात्वत्परित्यागो गच्छ सूत्र यथा सुखम्।। (Know the why janeu wearing, what the rules and mantras to wear)

इतर बातम्या

यवतमाळमध्ये जिल्हाधिकारी कार्यालयात सुरक्षा रक्षक पदासाठी भरती; जाणून घ्या कसा करायचा अर्ज

Electric Vehicles ना प्रोत्साहन देण्यासाठी निती आयोगाची ‘शून्य’ मोहीम