हा मासा मगरीलाही करतो ठार! कधी ऐकलंय याचं नाव? मग वाचा ही माहिती
समुद्राच्या किंवा नदीच्या पोटात काय दडलंय, याचा थांगपत्ता लागणं कठीण! आपण मगरीला पाण्यातला शक्तीशाली मासा समजतो, पण विचार करा, याच पाण्यात असाही एक जीव आहे जो चक्क विजेचा झटका देतो! कोण आहे हा पाण्याखालचा 'विद्युत' शिकारी ? आणि त्याच्या या शक्तीमागचं रहस्य काय? वाचा सविस्तर
समुद्र आणि नद्यांचं जग हे अनेक रहस्य आणि आश्चर्यांनी भरलेलं आहे. इथे असे काही जीव आहेत, ज्यांच्या क्षमता आणि शिकारीच्या पद्धती आपल्याला थक्क करून टाकतात. आपण अनेकदा ऐकलं असेल की मगर हा पाण्यातला एक अत्यंत धोकादायक शिकारी आहे. पण कल्पना करा, असाही एक मासा आहे, जो आपल्या शिकारीसाठी किंवा स्वतःच्या बचावासाठी इतका शक्तिशाली झटका देतो की तो एका मोठ्या मगरीलाही जागीच ठार करू शकतो!
कोणता आहे हा मासा?
या अद्भुत आणि धोकादायक माश्याचं नाव आहे ‘ईल’ म्हणजेच इलेक्ट्रिक ईल. हा मासा प्रामुख्याने दक्षिण अमेरिकेतील ॲमेझॉन आणि ओरिनोको नद्यांच्या खोऱ्यात आढळतो. दिसायला हा एखाद्या सापासारखा लांब असतो आणि त्याच्या शरीरात वीज निर्माण करण्याची एक अनोखी क्षमता असते.
किती शक्तिशाली असतो हा झटका?
तुम्हाला आश्चर्य वाटेल, पण एक पूर्ण वाढ झालेला इलेक्ट्रिक ईल मासा, धोका जाणवल्यास किंवा शिकार करताना, तब्बल 860 Volts पर्यंतचा विजेचा झटका देऊ शकतो! हा झटका इतका तीव्र असतो की त्यामुळे लहान प्राणी किंवा मासे तर लगेच मरतातच, पण तो एका मोठ्या मगरीलाही काही क्षणांत निपचित पाडू शकतो. माणसाला जर एवढा मोठा झटका लागला, तर तो गंभीर जखमी होऊ शकतो किंवा बेशुद्धही पडू शकतो. म्हणूनच, जिथे इलेक्ट्रिक ईल मासे असण्याची शक्यता असते, तिथे पाण्यात उतरताना किंवा मासेमारी करताना खूप काळजी घ्यावी लागते.
वीज कशी निर्माण करतो हा मासा?
इलेक्ट्रिक ईलच्या शरीरात हजारो खास प्रकारच्या पेशी (Cells) असतात, ज्यांना ‘Electrocytes’ म्हणतात.
या पेशी एखाद्या लहान बॅटरीप्रमाणे काम करतात. जेव्हा माशाला झटका द्यायचा असतो, तेव्हा या हजारो पेशी एकाच वेळी, एका विशिष्ट क्रमाने एकत्र काम करतात आणि एक मोठा विजेचा प्रवाह निर्माण करतात.
तो या विजेचा वापर शिकार करण्यासाठी, स्वतःचा बचाव करण्यासाठी आणि अंधारात किंवा गढूळ पाण्यात आपल्या आजूबाजूचा परिसर ओळखण्यासाठीही करतो.
जरी इलेक्ट्रिक ईल मासा धोकादायक असला तरी, निसर्गाच्या या अद्भुत निर्मितीचा अभ्यास करून शास्त्रज्ञ अनेक नवीन गोष्टी शिकत आहेत. उदाहरणार्थ, त्याच्या वीज निर्माण करण्याच्या पद्धतीवरून प्रेरणा घेऊन नवीन प्रकारच्या बॅटरीज किंवा ऊर्जा स्रोत विकसित करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
