जगातील सर्वाधिक शाळा आणि महाविद्यालय कोणत्या देशात आहेत? जाणून घ्या भारत कितव्या क्रमांकावर…
जगातील सर्वाधिक शैक्षणिक संस्था भारतात आहेत, ज्या देशातील मोठ्या लोकसंख्येला शिक्षण देतात. भारतात सुमारे 15 लाख शाळा आणि 12,700 हून अधिक उच्च शिक्षण संस्था आहेत.
जगातील सर्व देश शिक्षणाला विशेष महत्त्व देतात कारण प्रत्येकाला माहित आहे की सुशिक्षित नागरिकच देश घडवतो आणि देशाचे भविष्य घडवतो. शिक्षण हा जगभरातील विकसित देशांचा पाया मानला जातो आणि म्हणूनच विविध राष्ट्रे आपापल्या स्तरावर शाळा आणि महाविद्यालयांचे एक मोठे जाळे तयार करतात. तथापि, एक मनोरंजक प्रश्न नेहमीच चर्चेत असतो, शेवटी, जगातील सर्वात जास्त शाळा आणि महाविद्यालये कोणत्या देशात आहेत? आणि या यादीत भारत कुठे आहे? शाळा आणि महाविद्यालयाचे आयुष्यातील महत्त्व अत्यंत अनन्यसाधारण आहे. व्यक्तीच्या जीवनाची घडण मुख्यत्वे या दोन टप्प्यांत होते. शाळा ही जीवनाची पहिली पायरी असून येथेच माणसाच्या व्यक्तिमत्त्वाची पायाभरणी होते. शिस्त, वेळेचे महत्त्व, स्वच्छता, प्रामाणिकपणा, सहकार्य, आदरभावना अशी मूलभूत मूल्ये शाळेतच रुजतात.
शिक्षक हे विद्यार्थ्यांचे पहिले मार्गदर्शक असतात. पुस्तकी ज्ञानासोबतच जीवन जगण्याची शिस्त शाळा आपल्याला शिकवते. महाविद्यालय हे जीवनातील पुढचे, अधिक व्यापक व्यासपीठ आहे. येथे विद्यार्थी स्वतंत्र विचार करायला शिकतो. स्वतःचे निर्णय घेणे, जबाबदारी स्वीकारणे आणि आत्मविश्वासाने वागणे याची सवय महाविद्यालयात लागते. विविध विषयांचे सखोल ज्ञान, संशोधनाची वृत्ती, तर्कशक्ती आणि व्यावसायिक कौशल्ये विकसित होतात. स्पर्धा, चर्चा, उपक्रम, सांस्कृतिक व क्रीडागुण हे सर्व विद्यार्थ्याच्या सर्वांगीण विकासास मदत करतात.
शाळा आणि महाविद्यालय मिळूनच माणसाला सुसंस्कृत नागरिक बनवतात. समाजात वावरताना कसे वागावे, आपले हक्क व कर्तव्ये कोणती, देश व समाजाप्रती जबाबदारी काय आहे हे शिक्षणामुळेच उमगते. आजच्या स्पर्धात्मक युगात योग्य शिक्षणाशिवाय यश मिळवणे कठीण आहे. म्हणूनच शाळा आणि महाविद्यालय हे केवळ अभ्यासाचेच नव्हे, तर आयुष्य घडवणारे महत्त्वाचे केंद्र आहेत. येथे मिळणारे ज्ञान, संस्कार आणि अनुभव आयुष्यभर उपयोगी पडतात आणि व्यक्तीला उज्ज्वल भविष्यासाठी सक्षम बनवतात. लोकसंख्येच्या बाबतीत भारत जगात सातव्या क्रमांकावर आणि जगात पहिल्या क्रमांकावर आहे. या सर्वेक्षणानुसार, भारताच्या एकूण लोकसंख्येपैकी 46.9 टक्के लोकसंख्या 25 वर्षांपेक्षा कमी वयाची आहे, ज्यामुळे भारत एक तरुण देश बनला आहे. इतकी मोठी सुशिक्षित लोकसंख्या असताना आपल्या देशातील शैक्षणिक संस्थांचे जाळे इतके मोठे आहे की आपण इतक्या मोठ्या लोकसंख्येला शिक्षण देऊ शकतो? तुम्हाला हे जाणून अभिमान वाटेल की जगातील सर्वाधिक शैक्षणिक संस्था (शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठे) भारतात आहेत. भारतानंतर अमेरिका आणि चीनचा क्रमांक लागतो. गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये असे म्हटले आहे की, भारतात जगातील सर्वाधिक माध्यमिक शाळा आहेत, जिथे 9 वी ते 12 वी पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांसाठी 139,539 शैक्षणिक संस्था उपलब्ध आहेत, यावरून असे दिसून येते की भारत शिक्षणाबाबत पूर्णपणे जागरूक आहे. भारतात प्राथमिक, उच्च प्राथमिक, माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक स्तरावरील शाळांसह सुमारे 15 लाख शाळा आहेत, ज्या भारतातील विशाल लोकसंख्येला शिक्षण देत आहेत. भारतात मोठ्या संख्येने उच्च शिक्षण संस्था (महाविद्यालये आणि विद्यापीठे) आहेत, ज्या भारताच्या विद्यार्थ्यांच्या भविष्यासाठी जबाबदार आहेत, आयआयटी, आयआयएम, एनआयटी आणि आयआयएससी बेंगळुरू हे विशेष आहेत आणि जगभरात त्यांच्या शिक्षणाच्या गुणवत्तेसाठी ओळखले जातात. देशात 12,700 हून अधिक उच्च शिक्षण संस्था आहेत, त्यापैकी 4,000 हून अधिक मान्यताप्राप्त विद्यापीठे आहेत. काही स्त्रोतांनी ही संख्या 5,000 ते 8,000 विद्यापीठे ठेवली आहेत.
अमेरिकेतील उच्च शैक्षणिक संस्थांची संख्या सुमारे 4000 आहे, परंतु 2023 24 च्या अहवालानुसार, अमेरिकेतील उच्च शैक्षणिक संस्थांची संख्या, जी बॅचलर डिग्री आणि कधीकधी मास्टर आणि डॉक्टरेट (पीएचडी) यासारख्या उच्च पदव्या देतात, सुमारे 5,819 आहे. उच्च शिक्षण घेण्यासाठी अमेरिका ही जगातील प्रत्येक विद्यार्थ्याची पहिली पसंती आहे. हार्वर्ड, एमआयटी, स्टॅनफोर्ड, प्रिन्स्टन, येल, कोलंबिया यांसारख्या जगप्रसिद्ध विद्यापीठांसह जगभरातील नामांकित शैक्षणिक संस्था येथे आहेत. उच्च शिक्षण संस्थांच्या संख्येत चीन जगात तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. चीनच्या शिक्षण मंत्रालयाच्या मते, 3,117 विद्यापीठे, महाविद्यालये आणि उच्च शिक्षणाच्या इतर संस्था आहेत, ज्यात 1,308 विद्यापीठे आणि महाविद्यालये आणि 1,560 व्यावसायिक आणि तांत्रिक महाविद्यालये आहेत, ज्यात त्सिंगहुआ विद्यापीठ आणि पेकिंग विद्यापीठासारख्या प्रमुख शैक्षणिक संस्थांचा समावेश आहे.
