आहारामध्ये करा शेंगदाण्यांचा समावेश, आहेत फायदेच फायदे, जाणून घ्या…
हिवाळ्यात अनेक लोकांना स्नॅक म्हणून शेंगदाणे खायला आवडतात. त्याचा परिणाम उष्ण असतो, त्यामुळे ते खाल्ल्याने शरीर उबदार होते. हे प्रथिनांचा देखील चांगला स्रोत आहे. एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की शेंगदाणे आपल्या मानसिक आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर ठरू शकतात.
शारीरिक आरोग्याबरोबरच मानसिक आरोग्य सुधारण्यात अन्न खूप मोठी भूमिका बजावते. यासाठी संतुलित आहार आणि योग्य जीवनशैलीचा अवलंब करण्याचा सल्ला दिला जातो. प्रत्येक अन्नाचे पौष्टिक मूल्य आणि त्याचे फायदे भिन्न आहेत. असे म्हटले जाते की आहारात ओमेगा -3 फॅटी ऍसिड समृद्ध असलेल्या पदार्थांचा समावेश मेंदू आणि त्वचा दोघांसाठी चांगला आहे. नुकत्याच झालेल्या एका अभ्यासात असा दावा करण्यात आला आहे की, हिवाळ्यात स्नॅक म्हणून खाल्ली जाणारी ही गोष्ट स्मरणशक्ती वाढविण्यास मदत करू शकते. हेल्दी लाईफस्टाईलसाठी नाश्ता हा दिवसातील सर्वात महत्त्वाचा आहार मानला जातो. सकाळी घेतलेला संतुलित नाश्ता शरीराला ऊर्जा देतो, मेंदूची कार्यक्षमता वाढवतो आणि दिवसभरातील भुकेचे नियंत्रण ठेवतो. नाश्त्यात प्रथिने, जटिल कार्बोहायड्रेट्स, चांगले फॅट्स आणि फायबर यांचा योग्य समावेश असणे आवश्यक आहे.
नाश्त्यात उपमा, पोहे, डोसा, इडली, पराठा यांसारखे हलके पण पौष्टिक पदार्थ घेता येतात. यासोबत दुध, ताक, दही किंवा मूग डाळ चिला, बेसन चिला, अंडा उकडलेला यांसारख्या प्रथिनयुक्त गोष्टींचा समावेश केल्यास ऊर्जा जास्त काळ टिकून राहते. ओट्स, मल्टीग्रेन ब्रेड, पीनट बटर, दलिया हेही उत्तम पर्याय आहेत; त्यातील फायबर पचनास मदत करून पोट जास्त वेळ भरलेले राहते. फळांमध्ये केळी, सफरचंद, पेरू, संत्री किंवा बेरीज घेणे फायदेशीर ठरते, कारण त्यातील जीवनसत्त्वे आणि antioxidants रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतात. ड्रायफ्रूट्स जसे की बदाम, खारीक, अक्रोड यांचा छोटा मूठभर समावेश चांगले फॅट्स आणि प्रथिने पुरवतो.
जास्त तेलकट पदार्थ, पेस्ट्री, कोल्डड्रिंक्स किंवा फक्त चहा-बिस्किटांवर नाश्ता टाळावा. नियमितपणे पौष्टिक नाश्ता केल्यास वजन नियंत्रणात राहते, ऊर्जा वाढते आणि संपूर्ण आरोग्य सुधारते. या संशोधनात शेंगदाणे खाल्ल्याने मेंदूतील रक्त प्रवाह सुधारण्यास मदत होते. त्यामुळे ते मानसिक आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते. चला तर मग जाणून घेऊया या संपूर्ण संशोधनाबद्दल आणि शेंगदाण्याला आहारात कसे समाविष्ट केले जाऊ शकते. नेदरलँड्समधील मास्ट्रिच युनिव्हर्सिटी मेडिकल सेंटरच्या संशोधकांनी हा अभ्यास केला आहे. हा अभ्यास 60 ते 75 वर्षे वयोगटातील 31 निरोगी वृद्धांवर घेण्यात आला.
या अभ्यासाला “स्किन रोस्टेड शेंगदाणे” असे नाव देण्यात आले. यामध्ये सहभागींना 16 आठवड्यांसाठी दररोज 60 ग्रॅम शेंगदाणे देण्यात आले. तो सकाळी किंवा संध्याकाळी कधीही खाऊ शकत होता. यानंतर, जेव्हा त्याच्या मेंदूच्या कार्याची चाचणी घेण्यात आली, तेव्हा त्याचे परिणाम धक्कादायक असल्याचे आढळले. संशोधकांना असे आढळले आहे की दररोज शेंगदाणे खाल्ल्याने त्या लोकांच्या मेंदूत रक्त प्रवाह सुधारला आहे, ज्यामध्ये सेरेब्रल रक्त प्रवाह सुमारे 3.6% वाढला. मेंदूच्या त्या भागांमध्ये रक्त प्रवाह वाढतो जो स्मृतीशी संबंधित आहे. स्मरणशक्ती सुधारल्याचे दिसून आले. अभ्यासात असे आढळले आहे की तोंडी मेमरी, म्हणजेच तोंडी माहिती लक्षात ठेवण्याची क्षमता, सुमारे 5.8% सुधारली. परंतु ते प्रत्येकासाठी समान असणे आवश्यक नाही. कारण प्रत्येकाच्या शरीराच्या गरजा आणि वैद्यकीय परिस्थिती भिन्न असतात.
तज्ञांच्या मते, शेंगदाणे हे निरोगी चरबीचा स्रोत आहेत. यात एमयूएफए आणि पीयूएफए असतात. आपण हे समजून घेतले पाहिजे की मेंदूची मुख्य रचना चरबीने बनलेली आहे. जर आहारात कमतरता असेल तर लक्ष केंद्रित करणे, स्मरणशक्ती आणि निर्णय घेण्याच्या क्षमतेशी संबंधित समस्या उद्भवू शकतात. शेंगदाण्यामध्ये व्हिटॅमिन बी 3 (नियासिन) असते जे मेंदूत रक्ताभिसरण सुधारण्यास मदत करते आणि वयानुसार स्मृती कमी होण्याचा धोका कमी करते. शेंगदाण्यामध्ये मॅग्नेशियम आणि अँटीऑक्सिडेंट्स देखील असतात, जे तणाव संप्रेरकांचे नियमन करतात, तणाव, जास्त विचार करणे आणि मानसिक अस्वस्थता यासारख्या समस्या कमी करतात.
तज्ञांचे म्हणणे आहे की मेंदूला साखरेची गर्दी नव्हे तर मंद आणि स्थिर इंधनाची आवश्यकता असते आणि शेंगदाणे देखील तेच करतात. त्यामुळे शेंगदाणे मानसिक आरोग्यासाठी फायदेशीर मानले जातात. तज्ज्ञ म्हणाले की, त्यांनी आपल्या प्रॅक्टिसमध्ये असे अनेक रुग्ण पाहिले आहेत जे कमी एकाग्रता, मानसिक थकवा आणि बर्नआउट यासारख्या समस्यांसह आले होते आणि त्यांना शेंगदाणे भिजवून खाण्याचा सल्ला देण्यात आला होता, ज्यामुळे ते सहज पचते. सुमारे 2 ते 3 आठवड्यांत, त्यांच्या स्वत: च्या लक्षात आले की मेंदूला अधिक सतर्क वाटत आहे, गोष्टी वेगाने समजत आहेत आणि दिवसभराचा मानसिक थकवा कमी होत आहे. तणाव आणि चिंता देखील हळूहळू व्यवस्थापित केली जाऊ शकते, कारण मॅग्नेशियम आणि निरोगी चरबी समृद्ध असलेले पदार्थ मज्जासंस्था शांत करण्यास मदत करतात.
शेंगदाणे केवळ भिजवून नाही तर साध्या शेंगदाणा चटणी, पोह्यात मिसळलेले शेंगदाणे खाणे, कोरडे भाजलेले शेंगदाणे खाणे किंवा कोशिंबीर आणि फळांवर शेंगदाणा पावडर शिंपडणे अशा अनेक मार्गांनी आहारात समाविष्ट केले जाऊ शकते. परंतु हे लक्षात ठेवा की ते मर्यादित प्रमाणात खाल्ले पाहिजे, तसेच ज्या लोकांना याची एलर्जी आहे त्यांना शेंगदाणे खाल्ल्याने नुकसान होऊ शकते.
टीप – वरील माहिती ही उपलब्ध स्त्रोताच्या आधारे दिली आहे, याला टीव्ही 9 कुठलाही दुजोरा देत नाही, कोणतीही कृती करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
