अंजीर शेती : अंजीरची लागवडीपासून ते बाजारपेठपर्यंतची सर्व माहिती
अंजीर (fig ) हे वैशिष्टपूर्ण फळ आहे. इतर फळागेक्षा ते मौल्यवान मानले जाते कारण ते पित्तविरोधी आणि रक्तशुद्धीरोधक आहेत. भारत, अमेरिका आणि आफ्रिका सह अनेक देशांमध्ये अंजीरांची लागवड केली जाते. त्याचे फळ ताजे आणि सुकलेले आशा दोन्ही प्रकारचे असते. अंजीर पिकल्यावर त्याचा मुरांब्बा बनवून वापरता येते. ज्या ठिकाणी हवामान समशीतोष्ण आणि कोरडे अशा भागात अंजीरची लागवड केली जाते.
मुंबई : अंजीर (fig ) हे वैशिष्टपूर्ण फळ आहे. इतर फळागेक्षा ते मौल्यवान मानले जाते कारण ते पित्तविरोधी आणि रक्तशुद्धीरोधक आहेत. भारत, अमेरिका आणि आफ्रिका सह अनेक देशांमध्ये अंजीरांची लागवड केली जाते. त्याचे फळ ताजे आणि सुकलेले आशा दोन्ही प्रकारचे असते. अंजीर पिकल्यावर त्याचा मुरांब्बा बनवून वापरता येते. ज्या ठिकाणी हवामान समशीतोष्ण आणि कोरडे अशा भागात अंजीरची लागवड केली जाते.
भारतात तामिळनाडू, कर्नाटक, महाराष्ट्र, गुजरात आणि उत्तर प्रदेशातील काही भागात लागवड केली जाते. चार-पाच वर्षांच्या वनस्पतीतून सुमारे 15 किलो फळे मिळतात. पूर्णपणे परीपक्व झालेला अंजीर एका वेळी 12000 रुपयांपर्यंत कमावून देतो
महाराष्ट्रात अशाप्रकारे लागवड
व्यावसायिकदृष्ट्या अंजीरची लागवड केवळ महाराष्ट्रातच केली जाते. महाराष्ट्रात एकूण 417 हेक्टर क्षेत्रात लागवड केली जाते, त्यापैकी 312 हेक्टरपेक्षा जास्त क्षेत्र एकट्या पुणे जिल्ह्यात आहे. सातारा आणि पुणे जिल्ह्यांच्या सीमेवरील नीरा नदीच्या खोऱ्यातील खेर-शिवरा ते जेजुरी या 10-12 गावांचे क्षेत्र महाराष्ट्रातील अंजीर उत्पादनाचा एक प्रमुख भाग आहे. अलीकडे सोलापूर-उस्मानाबादमधील शेतक-यांनी अंजीरांची लागवड सुरू केली आहे.
दुष्काळी भागातील वातावरण अंजीरसाठी पोषक असते. अंजीर हे खूप पौष्टिक फळ आहे. ताज्या अंजीरमध्ये 10 ते 28 टक्के साखर असते. चुना, लोखंड आणि जीवनसत्त्वे ‘ए’ आणि ‘सी’ यांचा चांगला पुरवठा केला जातो. अंजीर इतर फळांपेक्षा जास्त मौल्यवान मानले जातात कारण ते सौम्य रेचक, टॉनिक, पित्तविरोधी आणि रक्तशुद्धी रोधक असतात. तर दम्यासाठीही ते खूप उपयुक्त आहे.
कोणत्या हंगामात अंजीर घेता येते?
अंजीर उष्ण आणि कोरडे हवामान चांगले सहन करतात. यामुळे महाराष्ट्रातील मोठ्या भागात हे फळ पिकविण्याच्या दृष्टीने वाव आहे. कमी तापमान या पिकाला हानिकारक नाही. पण दमट हवामान नक्कीच धोकादायक आहे. विशेषत: कमी पर्जन्यमान असलेल्या भागात अंजीर पिकवता येतात, जेथे ऑक्टोबर ते मार्च या काळात पाण्याची उपलब्धता कमी असते.
अंजीर लागवडीसाठी जमीन काय असावी?
मध्यम काळ्या आणि लाल मातीतील अत्यंत हलक्या फळबागांमधून अंजीर पिकवता येतात. मोठ्या प्रमाणात चुनखडीसह खारट काळ्या मातीत अंजीर उत्तम वाढते. अंजीरांसाठी चांगले ड्रेनेज असलेली मीटर खोल माती चांगली राहते. तथापि या मातीत चुन्याचे प्रमाण असले पाहिजे. या फळझाडासाठी खूप काळी माती अयोग्य आहे. झाड उथळ आणि चांगल्या ड्रेनेज मातीत पाहिजे तितके वाढत नाही.
कोणत्या आहेत प्रगत जाती
अंजीरचे अनेक प्रकार असतात. सिमरन, कालिमिर्ना, कडोटा, काबूल, मार्सेलस आणि व्हाईट सॅन पेट्रो असे काही प्रसिद्ध प्रकार आहेत. पुणे प्रदेशपुना फिग (एड्रियाटिक) किंवा सामान्य विविधता म्हणून ओळखला जातो, जो प्रामुख्याने महाराष्ट्रात पिकवला जातो. (Fig Farming: All information from fig cultivation to market)
संबंधित इतर बातम्या :
शेती मालाचे बाजारभाव : सोयाबीनच्या दरात घसरण, उडीद भाव वधारले