Sheikh Hasina Death Sentenced : शिरच्छेद करणार की गोळ्या घालणार, बांगलादेशात मृत्युदंड कसा दिला जातो? शेख हसीना यांना…
Sheikh Hasina Death Sentenced : बांगलादेशात मृत्युदंड मिळाल्यानंतर शिरच्छेद केला जाते की गोळी मारली जाते? शेवटी तिथे मृत्युदंडाची प्रक्रिया काय असते? चला जाणून घेऊया...
बांगलादेशातील अलीकडच्या निर्णयांनंतर मृत्युदंडाबाबत विविध चर्चा सुरू आहेत. विशेषतः सोशल मीडियावर आणि इंटरनेटवर लोक सतत शोधत आहेत की बांगलादेशात सजा-ए-मौत देण्याची पद्धत काय आहे. विशेष करून हे वादळ उठले आहे की तिथे शिरच्छेद करुन शिक्षा दिली जाऊ शकते का? इस्लामिक कायदा लागू होतो का? फाशी कशा पद्धतीने दिली जाते? अधिकृत कायदा, संविधान आणि फौजदारी प्रक्रिया या सर्व प्रश्नांची उत्तरे खालील…
बांगलादेशच्या फौजदारी कायद्यानुसार मृत्युदंडाची पद्धत फक्त फाशीच
हे नियम जेल मॅन्युअल आणि क्रिमिनल प्रोसिजर कोडमध्ये स्पष्ट नमूद आहे. देशात शिरच्छेद करुन शिक्षा देण्याची ना कोणताही कायदेशीर तरतूद आहे, ना अशी कोणती न्यायिक किंवा प्रशासकीय परंपरा आहे. म्हणजे बांगलादेशात मृत्युदंडाचा एकमेव मार्ग फाशी आहे. त्याची अंमलबजावणी करण्यासाठी अनेक औपचारिक प्रक्रिया बंधनकारक आहेत.
फाशी कशी मिळते : खटला ते राष्ट्रपतींच्या दया याचिकेपर्यंत
-बांगलादेशात कोणत्याही आरोपीला मृत्युदंड अंमलात आणण्यापूर्वी संपूर्ण न्यायिक यंत्रणा सक्रिय होते. शिक्षा जाहीर झाली की लगेच फाशी दिली जाते असे होत नाही.
-खटला न्यायालय शिक्षा सुनावते, नंतर प्रकरण आपोआप हायकोर्ट डिव्हिजनकडे पुष्टीसाठी जाते.
-त्यानंतर दोषीला सुप्रीम कोर्टात अपील करण्याचा अधिकार असतो.
-शेवटी दोषी राष्ट्रपतींकडे दया याचिका दाखल करू शकतो.
-सर्व पर्याय संपल्यानंतरच न्यायालय ब्लॅक वॉरंट जारी करते आणि जेल प्रशासन ठरलेल्या तारखेला फाशी देते.
बांगलादेश इस्लामिक कायद्याने चालतो का?
बांगलादेशच्या संविधानाच्या कलम २A नुसार इस्लामला राजधर्म घोषित केले आहे, पण देशाची संपूर्ण न्यायव्यवस्था धार्मिक कायद्यावर आधारित नाही. संविधानात धर्मनिरपेक्षता, नागरी हक्क, लोकशाही प्रक्रिया आणि आधुनिक दंड व्यवस्थेची तरतूद आहे. म्हणूनच बांगलादेशातील न्यायालये मग ती खटला न्यायालय असो वा सुप्रीम कोर्ट – पूर्णपणे सिव्हिल आणि क्रिमिनल कायद्यावरच निर्णय घेतात.
दर वर्षी किती मृत्युदंडाच्या शिक्षा?
आंतरराष्ट्रीय अहवालानुसार बांगलादेशात मृत्युदंडाच्या शिक्षांची संख्या सतत चर्चेत राहते. Amnesty International नुसार २०२२ पासून आतापर्यंत दर वर्षी किमान १६० मृत्युदंडाच्या शिक्षा दिल्या गेल्या आहेत. हे किमान आकडे मानले जातात कारण अनेक प्रकरणे सार्वजनिक रेकॉर्डमध्ये येत नाहीत.
महिलांना पण मृत्युदंड मिळतो का?
मृत्युदंड फक्त पुरुषांपुरता मर्यादित नाही. गेल्या काही वर्षांत महिलांनाही ड्रग तस्करी किंवा खून अशा प्रकरणांत फाशीची शिक्षा सुनावली गेली आहे. २०२४ मध्ये बोत्स्वानाच्या लेसिडी मोलापिसीचे प्रकरण चर्चेत होते, जिला ढाक्याच्या न्यायालयाने ड्रग तस्करीच्या प्रकरणात मृत्युदंडाची शिक्षा दिली होती.
एकूणच, बांगलादेशात मृत्युदंडाची रचना आधुनिक न्यायप्रणालीतच चालते. शिरच्छेद करणे अशी दंडपद्धती नाही आणि बहु-स्तरीय न्यायिक पुनरावलोकनाशिवाय कोणतीही शिक्षा अंमलात आणली जात नाही. फाशी हाच एकमेव कायदेशीर मार्ग आहे आणि ती अंमलात आणण्यापूर्वी न्यायालयापासून राष्ट्रपतींपर्यंत प्रत्येक स्तरावर औपचारिक मान्यता बंधनकारक आहे.
