
राजस्थानमधील प्रसिद्ध स्थळांच्या मधोमध एक असे शहर देखील आहे. हे शहर भव्यता, संस्कृतीसाठी खास परिचित आहे. ही संस्कृती तुम्ही बघाच. हे क्षण तुम्ही शांतपणे जपून ठेवाल. होय, बिकानेर. हे शहर येथील किल्ले, हवेल्या, राजवाडे, वाळवंटी रंग आणि स्थानिक संस्कृतीमुळे प्रत्येक पर्यटकाला एक खास अनुभव देते. इतिहास, हस्तकला, स्थापत्य आणि लोकजीवनाची खरी झलक पहायची असेल तर बिकानेर आपल्या प्रवासात नक्कीच असेल. चला जाणून घेऊया, अशी कोणती ठिकाणे आहेत जी बिकानेरला इतके अद्वितीय बनवतात.
रामपुरिया हवेली
बिकानेरच्या अरुंद गल्ल्यांमध्ये वसलेला रामपुरिया हवेलींचा समूह हा शहराच्या जुन्या श्रीमंत व्यापारी संस्कृतीचे झळाळते उदाहरण आहे. लाल वालुकाश्मापासून बनवलेल्या या हवेल्या कोरीव खिडक्या, कमानी आणि गुंतागुंतीच्या चित्रांमुळे जुन्या चित्रपटाच्या सेटसारखे दिसतात. सकाळच्या अंधुक प्रकाशात या रस्त्यांवरून चालताना एक वेगळाच अनुभव मिळतो – शांतता, जुन्या इमारतींचा सुगंध आणि प्रत्येक वळणावर बदलणारे सौंदर्य. इथे फिरताना बिकानेरचा व्यवसाय किती समृद्ध झाला असेल हे लक्षात येईल.
जुनागढ किल्ला
राजस्थानातील अनेक किल्ले उंच टेकड्यांवर वसलेले आहेत, तर जुनागड किल्ला वाळवंटात भक्कमपणे उभा आहे. अंगण, रंगीबेरंगी खोल्या, गुंतागुंतीचे कोरीव काम आणि आरशाचे काम राजपुतानाच्या वैभवाच्या कथा सांगतात. फूल महाल आणि अनुप महालाच्या भिंतींवरील सुंदर कलाकृती आजही चमकतात . जर तुम्हाला संपूर्ण किल्ला पहायचा असेल तर काही तास विश्रांती घ्या आणि फिरा – इतिहास प्रत्येक भागात विखुरलेला आहे.
करणी माता मंदिर
बिकानेरपासून थोड्या अंतरावर देशनोकचे करणी माता मंदिर आहे, जे देशभरात उंदीर मंदिर म्हणून ओळखले जाते. येथे हजारो परिसरात मुक्तपणे फिरतात आणि त्यांना पवित्र मानले जाते. असे मानले जाते की जर एखाद्या प्रवाशाला पांढरा उंदीर दिसला तर ते खूप शुभ चिन्ह मानले जाते. श्रद्धेने किंवा उत्सुकतेपोटी गेलात तरी या मंदिराचा अनुभव नेहमी लक्षात ठेवला पाहिजे.
लक्ष्मी निवास पॅलेस
जुनागड किल्ल्याजवळ असलेला लक्ष्मी निवास पॅलेस हा एकेकाळी महाराजा गंगासिंह यांचे निवासस्थान होते. आजही इथल्या लाल दगडी भिंती, लांबलचक व्हरांडे आणि नक्षीदार जाळ्या राजवैभवात दिसतात. जरी आपण येथे राहण्याची योजना आखली नसली तरीही, त्याच्या आवारात फिरणे एखाद्या माहितीपटातील दृश्यासारखे वाटते – विशेषत: जेव्हा संध्याकाळचा सूर्य राजवाड्याच्या बाह्य भागाला सोनेरी रंग देतो.
स्थानिक बाजारपेठा आणि हस्तकला
बीकानेरचे जुने बाजार आपल्या जीवंतता आणि विविधतेसाठी प्रसिद्ध आहेत . कुठे रंगीबेरंगी मोजे मिळतात तर कुठे लाखेच्या बांगड्या किंवा लोकरीच्या शाल मिळतात. कोटे गेट आणि स्टेशन रोड परिसरात तुम्हाला सुंदर कापड, सजावटीच्या वस्तू, मिनिएचर पेंटिंग्ज आणि प्रसिद्ध उंट-चामड्याची उत्पादने सहज मिळतील. जर तुम्हाला खरेदीची आवड असेल तर ही जागा तुमच्यासाठी एक खजिना असल्याचे सिद्ध होईल.