Wedding : लग्नात का घेतात सात फेरे? जाणून घ्या, लग्नाशी सात जन्म, सात फेरे आणि सात शब्दांचा काय संबंध आहे?
हिंदू धर्मात विवाह हा अत्यंत शुभ कार्य मानला जातो. त्यामुळे त्याच्याशी संबंधित अनेक प्रथा पाळल्या जातात. हिंदू धर्मात अनेक संस्कार आहेत. त्यातील एक संस्कार विवाह आहे. लग्न म्हणजे फक्त दोन लोकांचे मिलन नाही तर ते जबाबदारी पेलायला शिकवते.
भारतीय संस्कृतीत लग्नाशी संबंधित (Related to marriage) अनेक प्रथा आहेत. सात फेरे पूर्ण केल्याशिवाय कोणतेही लग्न पार पडत नाही. तसेच पती-पत्नीचे नाते सात जन्मांचे असते. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की प्रत्येक गोष्ट सात नंबरशी का जोडली जाते? सातव्या क्रमांकाचा विवाहाशी काय संबंध? त्याशिवाय विवाह का होत नाहीत? हिंदू धर्मात सात हा अंक अत्यंत शुभ आणि विशेष (Extremely auspicious and special) मानला जातो. सात जन्मांचे माणसाशी विशेष नाते असते. त्यामुळे हा आकडा खूप महत्त्वाचा आहे. लग्नातही सात फेरे (Seven rounds at the wedding) घेतले जातात आणि सात वचने दिली जातात. पण तुम्ही विचार केला आहे का फक्त सात संख्या का? असे सांगीतले जाते की, पृथ्वीवरील सर्व महत्त्वाच्या गोष्टींची संख्या फक्त सात आहे. जसे इंद्रधनुष्याचे सात रंग, सात ध्वनी, सात समुद्र आणि सात दिवस इत्यादी.
सात वचनांचे महत्त्व
लग्न हा प्रत्येकाच्या आयुष्यातील महत्त्वाचा टप्पा असतो. यामुळेच मुहूर्तापासून कायदा सुव्यवस्थेपर्यंत सर्व गोष्टींची काळजी घेतली जाते. त्याचबरोबर लग्नात सात नवस करूनच विवाह पूर्ण होतो. वधू आणि वर ही वचने पाळण्याचे वचन देतात आणि कायमचे एकत्र राहण्याची शपथ घेतात. या सात फेऱ्या हिंदू विवाहाच्या स्थिरतेचा मुख्य आधारस्तंभ मानल्या गेल्या आहेत.
पहिल्या फेरीचे महत्व
पहिल्या फेरीत मुलगी वराकडे मागणी करते की, वर कधी तीर्थयात्रेला गेला तर त्याने तिलाही सोबत घेऊन जावे. वराने उपवास किंवा इतर धार्मिक कार्य केले तर त्याला आजच्या प्रमाणे डाव्या बाजूला बसवावे. मग ती मुलगी वराला विचारते की जर तिने ते मान्य केले तर तिने त्याच्या पतीकडे येण्याचे मान्य केले आहे.
दुसरी फेरी
दुस-या फेरीत, वधू वराकडून वचन घेते की वधू जसा आपल्या आई-वडिलांचा आदर करते, तसाच तो त्यांच्या पालकांचाही आदर करेल आणि कुटुंबाच्या शिष्टाईनुसार विधी करत असताना देवाचा भक्त राहील. जर तू हे मान्य केलेस तर मी तुझ्या घराकडे यायला तयार आहे.
तिसरी फेरी
मुलगी तिसर्‍या फेरीत म्हणते की, वराने तिला वचन दिले पाहिजे की वराने आयुष्याच्या तिन्ही अवस्थांमध्ये (तारुण्य, प्रौढत्व, वृद्धत्व) तिचे पालन केले पाहिजे. जर त्याने ते मान्य केले तर मुलगी संसारात त्याच्याकडे येण्यास स्वीकारते.
चौथी फेरी
वधू चौथ्या फेरीत म्हणते की आता तुझे लग्न होणार आहे, तर अशा परिस्थितीत कुटुंबाच्या सर्व गरजा पूर्ण करण्याची संपूर्ण जबाबदारी तुझ्या खांद्यावर असेल. जर तुम्ही हे ओझे हाताळण्यास सक्षम असाल आणि तुम्ही ते उचलण्याची प्रतिज्ञा घेतलीत तर मला तुमच्या बरोबर येणे मान्य आहे.
पाचवी फेरी
मुलगी तिच्या भावी वराकडून कुटुंबाला आनंदी ठेवण्यासाठी पाचवे वचन घेते, ज्यामध्ये ती म्हणते की, घरातील कामे, लग्न इत्यादी, व्यवहार आणि इतर कोणत्याही गोष्टींवर खर्च करताना तुम्ही माझे मत घ्याल. त्यामुळे तुमचे माझ्या जिवनात येणे मला मान्य आहे.
सहावी फेरी
मुलगी म्हणते की, मी कधीही माझ्या मैत्रिणींसोबत किंवा इतर महिलांसोबत बसलो आहे, तर तुम्ही कोणत्याही कारणाने कोणाच्याही समोर माझा अपमान करणार नाही. याशिवाय, तुम्ही स्वतःला जुगार किंवा इतर कोणत्याही प्रकारच्या वाईट गोष्टींपासून दूर ठेवाल. तुला हे मान्य असेल तरच मी तुझ्या घराकडे यायला स्वीकारते.
सातवी फेरी
सातव्या फेरीत, मुलगी वराकडे मागणी करते की तो पर स्त्रियांना आपली आई मानेल आणि पती-पत्नीच्या परस्पर प्रेमात कोणालाही भागीदार बनवणार नाही. जर तू मला हे वचन दिलेस तर मी तुझ्या बरोबर येण्यास सहमत आहे. प्रत्येक धर्मात वधू-वरांबाबत वेगवेगळ्या समजुती आहेत. पण या सगळ्यामागील महत्त्व एकच आहे आणि ते म्हणजे दोघांनी एकमेकांप्रती एकनिष्ठ राहून एकमेकांचा आदर केला पाहिजे. या सर्व शब्दांचा अर्थ असा आहे की जोडप्याने केवळ एकमेकांवर प्रेम केले पाहिजे असे नाही तर एकमेकांचा आदर देखील केला पाहिजे. याशिवाय प्रत्येक चांगल्या-वाईट काळात एकमेकांना साथ द्या.
