Depression: पुरुषांपेक्षा महिलांना नैराश्याचा जास्त धोका! संशोधनातील महिती; जाणून घ्या, काय आहे कारणे
रुग्णांमध्ये नैराश्यासाठी जबाबदार असलेल्या जैविक यंत्रणेबाबत नुकतेच एक संशोधन समोर आले आहे. RGS-2 चे कमी झालेले कार्य अशा लक्षणांशी जोडले गेले आहे जे, मानसिक आजार असलेल्या लोकांमध्ये संबधित करणे आव्हानात्मक मानले गेले आहे. संशोधनाअंती, नैराश्याची इतर कारणे शोधली जात आहेत.
वॉशिंग्टन : नुकत्याच झालेल्या एका संशोधनात असे आढळून आले आहे की, पुरुषांपेक्षा महिलांना नैराश्याचा धोका (Risk of depression) जास्त असतो. नैराश्यावर उपचार असले तरी बरेच लोक हे उपचार अपुरे मानतात. संशोधकांचा असा विश्वास आहे की, पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना नैराश्याचा सामना अधिक करावा लागतो. परंतु या फरकाचे कोणतेही ठोस कारण सापडले नाही. यामुळे कधीकधी महिलांच्या आजारांवर उपचार (Treatment of diseases) करणे अधिक कठीण होते. या अभ्यासाचे परिणाम बायोलॉजिकल सायकियाट्री जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहेत. कॅलिफोर्निया विद्यापीठ, डेव्हिसच्या संशोधकांसह प्रिन्स्टन युनिव्हर्सिटी, माउंट सिनाई हॉस्पिटल आणि लावल युनिव्हर्सिटी, क्विबेक येथील अभ्यासकांनी हे संशोधन केले आहे. त्यांनी नैराश्याच्या काळात मेंदूच्या एका विशिष्ट भागावर कसा परिणाम होतो हे समजून घेण्याचा प्रयत्न केला आहे. नैराश्याचा न्यूक्लियस अक्युमेनसवर खोल प्रभाव पडतो, जो प्रेरणा, आनंददायक अनुभवांना प्रतिसाद (Response to experiences) आणि सामाजिक परस्परसंवादासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
स्रीयांध्ये अधिक नैराश्य
न्यूक्लियस अ‍ॅक्युमेनसवरील मागील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, नैराश्य असलेल्या पुरुषांमध्ये कोणतेही जनूक चालू किंवा बंद झाले नाहीत. तर महिलांमध्ये तसे झाले नाही. हे बदल स्त्रियांमध्ये नैराश्याच्या लक्षणांना कारणीभूत ठरू शकतात किंवा उलट, उदासीनतेमुळे मेंदू बदलू शकतो. संशोधकांनी मादी उंदरांची तपासणी केली. यावरून असे दिसून आले की, पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना नैराश्याशी संबंधित वर्तन होण्याची शक्यता जास्त असते. अलीकडील यूसी डेव्हिस पदवीधर, तिने पीएचडी संशोधक अलेक्सिया विल्यम्स यांच्यासोबत या अभ्यासांचा पुढील टप्पा तपासण्यात आला. त्यांनी असे म्हटले आहे की, विश्लेषणामुळे मेंदूवरील ताणाचे दीर्घकाळ टिकणारे परिणाम समजून घेणे खूप सोपे होते. नकारात्मक सामाजिक आंतरक्रियांमुळे आमच्या माऊस मॉडेलमधील मादी उंदरांच्या जनुक अभिव्यक्तीचे नमुने बदलले आहेत आणि हे नमुने उदासीन मादींप्रमाणेच आहेत. या शोधामुळे महिलांच्या आरोग्यासाठी या डेटाच्या प्रासंगिकतेवर आमचे लक्ष केंद्रित करणे आम्हाला शक्य झाले, जे मनोरंजक आहे कारण या क्षेत्रातील महिलांवर अद्याप बरेच संशोधन करणे बाकी आहे.
उंदरावर केले संशोधन
अभ्यासानुसार, तुलनात्मक ट्रान्सक्रिप्शनल अभ्यासांनंतर, RGS-2 हा न्यूक्लियस ऍकम्बेन्समधील नैराश्य-संबंधित वर्तनाचा एक महत्त्वाचा घटक आहे. संशोधकांनी उंदीर आणि मानव यांच्या मेंदूमध्ये समान रासायनिक बदल शोधून काढल्यानंतर आरजीएस-2 या नावाने ओळखले जाणारे जनुक निवडले. हे जनुक प्रोझॅक आणि झोलोफ्ट आणि इतर एन्टीडिप्रेससना लक्ष्यित न्यूरोट्रांसमीटर रिसेप्टर्सचे नियमन करणाऱ्या प्रथिनांच्या उत्पादनावर परिणाम करते. मादी उंदरांवरील ताणाचे परिणाम संशोधकांनी यशस्वीरित्या उलट तपासून पाहीले. त्यांनी प्रायोगिकपणे उंदरांच्या न्यूक्लियस ऍकम्बेन्समध्ये RGS-2 प्रोटीन वाढवले. या प्रयोगाअंती त्यांना आढळले की, स्रीयांमध्ये ताणतणावाची समस्या अधिक असल्याने त्या नैराश्याला अधिक बळी पडतात.