
आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधील खेळाडूंच्या कामगिरीनुसार आयसीसी (ICC) त्यांची जागतिक रँकिंग जाहीर करते. पण ही रँकिंग नेमकी कशी ठरवली जाते, किती धावा किंवा विकेट्सवर खेळाडूंना गुण मिळतात, हे तुम्हाला माहीत आहे का? या प्रश्नांची उत्तरे आणि आयसीसीच्या रँकिंग सिस्टीमचे गणित आज आपण समजून घेऊया.
आयसीसी रँकिंगचा फॉर्मुला
आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (ICC) ची रँकिंग 0 ते 1000 गुणांच्या (points) प्रमाणावर आधारित असते, जी खेळाडूची कामगिरी दर्शवते. हे गुण एका विशिष्ट अल्गोरिदमवर (algorithm) आधारित असतात. हा अल्गोरिदम खेळाडूच्या कामगिरीला अनेक पैलूंवरून मोजतो. जर एखाद्या खेळाडूची कामगिरी मागील महिना किंवा वर्षाच्या तुलनेत चांगली असेल, तर त्याचे गुण वाढतात आणि रँकिंगही वर जाते. याउलट, जर कामगिरी खराब झाली, तर गुण कमी होऊन रँकिंग खाली येते.
धावा आणि विकेट्स
फलंदाजांना त्यांच्या धावांवरून आणि गोलंदाजांना त्यांच्या विकेट्सवरून गुण मिळतात. पण हे गुण किती मिळतात, हे अनेक गोष्टींवर अवलंबून असते:
खेळाडूंचा दर्जा: जर फलंदाजाने चांगल्या गोलंदाजासमोर धावा केल्या, तर त्याला जास्त गुण मिळतात.
पिचची परिस्थिती: जर कठीण पिचवर धावा केल्या, तर बोनस गुण दिले जातात.
विपक्षी संघ: जर फलंदाजाने मजबूत संघासमोर चांगली कामगिरी केली, तर त्याला जास्त गुण मिळतात.
विजयातील योगदान: जर फलंदाजाच्या खेळीमुळे संघ जिंकला, तर त्याला अतिरिक्त गुण मिळतात.
फलंदाजांना गुण कसे मिळतात?
आयसीसी पाहते की फलंदाजाने धावा किती कठीण परिस्थितीत केल्या आहेत.
कमी धावांच्या सामन्यात 100 धावा करणाऱ्या फलंदाजाला जास्त धावांच्या सामन्यात 100 धावा करणाऱ्या फलंदाजापेक्षा जास्त गुण मिळतात.
जर फलंदाज ‘नॉट आऊट’ (not out) राहिला, तर त्याला बोनस गुण मिळतात.
दुसऱ्या डावात धावांचा पाठलाग (run chase) करताना केलेल्या चांगल्या कामगिरीसाठीही अतिरिक्त गुण मिळतात.
जर फलंदाजाने संघाला हरण्यापासून वाचवले किंवा विजय मिळवून दिला, तर त्याला जास्त गुण मिळतात.
पॉइंट्स कसे ठरतात?
आयसीसीमध्ये गुणांची गणना एका जटिल अल्गोरिदमच्या आधारावर होते, जो धावा, सामन्याची परिस्थिती आणि प्रतिस्पर्धी संघाची ताकद या सर्वांचा विचार करतो. आयसीसी कसोटी रँकिंग प्रत्येक कसोटी सामन्यानंतर (12 तासांच्या आत), तर वनडे रँकिंग मालिकेच्या शेवटी आणि टी20 रँकिंग नियमितपणे अपडेट करते. ही प्रणाली खेळाडूच्या प्रत्येक रन आणि विकेटला परिस्थितीशी जोडून त्याची खरी क्षमता दाखवते.