
आपल्या देशात केंद्र सरकार आणि विविध राज्य सरकारं नागरिकांच्या कल्याणासाठी अनेक योजना राबवत असतात. या योजनांचा उद्देश समाजातील गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ घटकांना आधार देणे हा असतो. अशीच एक महत्त्वाची योजना उत्तर प्रदेश सरकार आपल्या राज्यातील निराधार आणि गरीब कुटुंबांसाठी चालवते, जिचं नाव आहे ‘राष्ट्रीय पारिवारिक लाभ योजना’. या योजनेअंतर्गत, कुटुंबातील कमावती व्यक्ती गमावलेल्या गरीब कुटुंबांना सरकारकडून आर्थिक मदत दिली जाते. चला, या योजनेबद्दल आणि तिच्या लाभार्थींसाठी असलेल्या निकषांबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
उत्तर प्रदेश सरकारने २०१६ मध्ये ही योजना सुरू केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश हा अशा गरीब कुटुंबांना तातडीची आर्थिक मदत देणे आहे, ज्या कुटुंबातील मुख्य कमावत्या व्यक्तीचा मृत्यू झाला आहे. अशा दुःखद प्रसंगी त्या कुटुंबावर कोसळलेल्या आर्थिक संकटात थोडा हातभार लावण्यासाठी, सरकार या योजनेमार्फत ₹ ३०,००० एकरकमी मदत देते.
या योजनेचा लाभ कोणाला मिळतो?
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी उत्तर प्रदेश सरकारने काही महत्त्वाचे निकष आणि पात्रता निश्चित केल्या आहेत:
1. लाभार्थी कुटुंब हे उत्तर प्रदेश राज्याचे कायमस्वरूपी रहिवासी असणे अनिवार्य आहे.
2. ज्या कुटुंबातील मुख्य कमावत्या व्यक्तीचा मृत्यू झाला आहे, केवळ अशाच कुटुंबांना ही मदत दिली जाते.
3. मृत्यू झालेल्या कुटुंबप्रमुखाचे वय १८ ते ६० वर्षांच्या दरम्यान असावे.
4. साधारणपणे नैसर्गिक मृत्यू झाल्यास हा लाभ दिला जातो. तथापि, काही विशेष प्रकरणांमध्ये, आत्महत्या किंवा अपघाती मृत्यू झाल्यासही योजनेचा लाभ दिला जाऊ शकतो.
1. शहरी भागातील कुटुंबांसाठी: वार्षिक उत्पन्न ₹ ५६,४५० पेक्षा जास्त नसावे.
2. ग्रामीण भागातील कुटुंबांसाठी: वार्षिक उत्पन्न ₹ ४६,०८० पेक्षा जास्त नसावे.
1. मृत व्यक्ती सरकारी नोकरीत नसावा/नसावी.
2. लाभार्थी कुटुंब दारिद्र्यरेषेखालील (Below Poverty Line) यादीत समाविष्ट असावे.
कुटुंबातील कमावती व्यक्ती गमावणं हे भावनिक आणि आर्थिक अशा दोन्ही बाजूंनी अत्यंत वेदनादायी असतं. अशा कठीण काळात उत्तर प्रदेश सरकारची ही योजना त्या कुटुंबाला तात्काळ आर्थिक आधार देऊन त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी आणि भविष्याची तात्पुरती सोय करण्यासाठी मदत करते.