तज्ञांच्या सल्ल्याशिवाय खाता अँटीबायोटिक्स ? मग हे वाचाच

खोकला, सर्दी किंवा अंगदुखी झाली की बरेच लोक मनाने गोळ्या घेतात. बरीच कमी लोकं अशा परिस्थितीत डॉक्टरांकडून औषध घेऊन ते प्राशन करतात. पण बरेच लोक मनानेच गोळ्या घेतात, तुम्हीही असं करत असाल तर लगेच थांबवा. कारणं असं स्वत: हून अँटीबायोटिक्स खाणे आपल्या आरोग्यास गंभीर धोका बनत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही नुकत्याच झालेल्या मन की बात कार्यक्रमात याबाबत चिंता व्यक्त केली होती. पंतप्रधानांनी लोकांना प्रतिजैविकांचा योग्य वापर करण्याचे आवाहन केले आहे. आयसीएमआरच्या अभ्यासात असेही म्हटले आहे की, विनाकारण अँटीबायोटिक्सचा वापर केल्याने देशात अँटीबायोटिक रेझिस्टन्स (एएमआर) चा धोका वाढत आहे. अँटीबायोटिक्स केवळ बॅक्टेरियाच्या संसर्गात कार्य करतात, परंतु लोक व्हायरल ताप, फ्लू आणि सर्दीमध्ये देखील ते खात आहेत.

अशा परिस्थितीत ते आरोग्यासाठी गंभीर धोका बनत आहे. लोकांना याची गरज नाही. अँटीबायोटिक्स घेणे यामुळे शरीरात उपस्थित जीवाणूंना या औषधांची सवय झाली आहे. अशा परिस्थितीत, बॅक्टेरिया औषधाविरूद्ध प्रतिकार तयार करीत आहेत. त्यामुळे संसर्गामध्ये औषधेही निष्प्रभ होतात. दरवर्षी अशा घटनांमध्ये झपाट्याने वाढ होत आहे. प्रतिजैविकांचा लोकांवर परिणाम होत नाही आणि काही प्रकरणांमध्ये हे प्राणघातक सिद्ध होत आहे .

तज्ञ म्हणतात की प्रतिजैविके जिवाणू रोगांसाठी आहेत. पण व्हायरलमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांमध्ये लोक त्यांना सामावून घेत आहेत. उदाहरणार्थ, लोक सर्दी आणि घसा खवखवण्यामध्ये अझिथ्रोमाइसिनसारखी औषधे घेत आहेत, परंतु हे औषध जीवाणूंमुळे होणार् या समस्येसाठी आहे. सर्दी-पडसे व्हायरल असतात, औषध घेतले किंवा न घेतले, तर तीन ते चार दिवसांत ते आपोआप बरे होते. तज्ञ म्हणतात की प्रिस्क्रिप्शनशिवाय अँटीबायोटिक्स विकले जाऊ नयेत, परंतु प्रत्यक्षात वास्तविकता वेगळी आहे. लोक ही औषधे मेडिकल स्टोअरमधून आणतात आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय खातात. असे बरेच लोक आहेत जे वर्षानुवर्षे हे करत आहेत. त्यामुळे औषधांचा परिणाम होत नाही. बर्याच सामान्य औषधे कुचकामी आहेत आणि सौम्य बॅक्टेरियाच्या संसर्गात प्रभावी नाहीत. सामान्य ते लघवीच्या संसर्गापासून न्यूमोनियाच्या उपचारात वापरली जाणारी औषधे निष्प्रभ होत आहेत. आरोग्यतज्ञांच्या मते, पंतप्रधानांनी मन की बातमध्ये हा मुद्दा उपस्थित करणे महत्वाचे आहे कारण जागतिक आरोग्य संघटनेने प्रतिजैविकांना प्रतिकार करणे ही मूक महामारी असल्याचे म्हटले आहे. ही परिस्थिती अशीच राहिली तर येत्या काही वर्षांत सामान्य समस्यांमध्येही प्रतिजैविके काम करणार नाहीत. त्यामुळे रुग्णांच्या आजारावर उपचार होणार नाहीत आणि सामान्य समस्याही जीवघेणी होईल. अशा परिस्थितीत लोकांनी खूप सावधगिरी बाळगण्याची गरज आहे.

प्रतिजैविकांनी कोणत्या समस्या होतात ?

न्यूमोनिया, टायफॉइड, यूटीआय, टी.बी.

सामान्य माणसांनी काय करावे ?

डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय अँटीबायोटिक्स घेऊ नका.

डोस पूर्ण करा. जास्त प्रमाणात किंवा कमी औषधं घेऊ नका.

उरलेली औषधे पुन्हा वापरू नका