मानसा देवीला नागांची देवी का म्हटले जाते? जाणून घ्या शास्त्रीय कारण….

mansa devi

भारतामध्ये असे अनेक ठिकाणं पाहायला मिळतात जिथे गेल्यावर तिथे असलेल्या उर्जेमुळे तुम्ही सकारात्मक होतात. देवभूमी उत्तराखंडमधील हरिद्वार येथे असलेल्या मनसा देवी मंदिराला एक विशेष ओळख आहे आणि लाखो लोक येथे दर्शनासाठी येतात. हे मंदिर मनसा देवीला समर्पित आहे. या मंदिराबद्दल असे म्हटले जाते की माता मनसा देवी या मंदिरात केलेल्या इच्छा नक्कीच पूर्ण करतात. या मंदिरात कालसर्प पूजा करण्यासाठी लोक दूरदूरून येतात. धार्मिक श्रद्धेनुसार, हरिद्वारच्या मानसा देवी मंदिरात कालसर्प दोष निवारण पूजा केल्याने या दोषापासून लवकरच मुक्तता मिळते. नाग पंचमीच्या विशेष प्रसंगी, हरिद्वारच्या मानसा देवी मंदिरात भाविकांची गर्दी जमते.

हरिद्वारमधील मनसा देवी मंदिराचा इतिहास

हरिद्वारमधील मनसा देवी मंदिर 1811 ते 1815 दरम्यान मणि माजरा येथील राजा गोपाल सिंह यांनी बांधले होते. असे म्हटले जाते की राजा गोपाल सिंह हे मनसा देवीचे उत्कट भक्त होते. पूर्वी ते एका गुहेतून मनसा देवीच्या मंदिरात तिच्या दर्शनासाठी येत असत. पण नंतर त्यांनी एक इच्छा केली आणि ही इच्छा पूर्ण झाल्यावर त्यांनी तिथे एक मंदिर बांधले, ज्याला मनसा देवी मंदिर म्हणतात. देशात मनसा देवीची अनेक मंदिरे असली तरी हरिद्वार आणि पंचकुला येथे असलेली मंदिरे खूप प्रसिद्ध आहेत. पंचकुला येथे असलेले मनसा देवीचे मंदिर 51 शक्तीपीठांपैकी एक मानले जाते, जिथे माता सतीच्या डोक्याचा पुढचा भाग पडला होता.

मनसा देवीला सापांची देवी का म्हणतात?

हिंदू धर्मात माता मानसा यांना नागमाता किंवा सापांची देवी म्हणतात. मनसा देवीला सापांचा राजा वासुकी याची बहीण देखील मानले जाते. एका आख्यायिकेनुसार, 7 साप नेहमीच मनसा देवीचे रक्षण करतात. अनेक ठिकाणी तिच्या मांडीवर एक मूल देखील दिसते, जो तिचा मुलगा आस्तिक आहे. असे म्हटले जाते की मनसा देवीचा मुलगा आस्तिक याने नाग राजवंशाचे रक्षण केले. तिला सापांची देवी देखील म्हटले जाते कारण ती सापावर बसलेली असते. म्हणूनच लोक सापाच्या चाव्यावर किंवा त्याच्याशी संबंधित इतर समस्यांवर उपाय मिळविण्यासाठी मनसा देवीची पूजा करतात. काही ठिकाणी मनसा देवीला वासुकी असेही म्हणतात. कद्रू आणि कश्यप यांचा मुलगा वासुकी याची बहीण असल्याने तिला वासुकी असे नाव देण्यात आले.

मनसा देवीची पूजा का केली जाते?

मनसा देवीची पूजा विशेषतः बिहार, ओडिशा, बंगाल, झारखंड, आसाम आणि ईशान्य भारतातील काही भागात केली जाते. मनसा देवीची पूजा प्रामुख्याने सर्पदंश टाळण्यासाठी आणि बरे करण्यासाठी केली जाते. देवी तिच्या भक्तांवर दयाळू आणि धर्म न पाळणाऱ्यांवर क्रोधी असल्याचे म्हटले जाते. मनसा देवीची पूजा विशेषतः नाग पंचमीच्या वेळी केली जाते. धार्मिक श्रद्धेनुसार, मानसी देवीची पूजा केल्याने सर्पदंश, ताप आणि अनेक आजारांपासून आराम मिळतो. असे मानले जाते की मानसी देवीची पूजा केल्याने सर्पदंशाची भीती राहत नाही.

मनसा देवी आणि भगवान शिव यांच्यातील संबंध

पौराणिक मान्यतेनुसार, मनसा देवी ही मानस पुत्री (भगवान शिवाची आई) आहे, कारण ती भगवान शिवाच्या मनातून जन्मली होती. एका प्रसिद्ध पौराणिक कथेनुसार, समुद्र मंथन दरम्यान हलहल विष बाहेर पडले. जगाचे रक्षण करण्यासाठी, भगवान शिव यांनी हे विष आपल्या गळ्यात घातले, ज्यामुळे त्यांचा कंठ निळा झाला. त्यानंतर भगवान शिव यांनी त्यांच्या मनातून एका विषकन्या (एक विषारी मुलगी) ला जन्म दिला, जिने भोलेनाथच्या कंठातील सर्व विष बाहेर काढले. या विषकन्याला मनसा देवी असे म्हटले गेले आणि म्हणूनच तिला विषाची देवी म्हणूनही पूजा केली जात असे.