वंदे भारत आणि मेट्रोचे कोच देशात कुठे बनतात? जाणून घ्या संपूर्ण यादी
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली भारतीय रेल्वे वाहतूक व्यवस्थेत मोठी क्रांती होत आहे. वंदे भारत एक्सप्रेस आणि मेट्रो ट्रेन ही त्याची उत्तम उदाहरणे आहेत. या अत्याधुनिक गाड्यांसाठी लागणारे कोच देशातील काही निवडक ठिकाणी तयार होतात. आता लवकरच या यादीत आणखी एका नवीन केंद्राची भर पडणार आहे. चला तर मग, संपूर्ण यादी पाहूया...
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली भारतात रेल्वे वाहतूक व्यवस्था आधुनिक होत आहे. यामध्ये वंदे भारत एक्सप्रेस आणि मेट्रो ट्रेनचा महत्त्वाचा वाटा आहे. या गाड्यांसाठी लागणाऱ्या अत्याधुनिक कोचचे उत्पादन देशातील काही निवडक ठिकाणी होते. लवकरच या यादीत आणखी एका शहराची भर पडणार आहे. मध्य प्रदेशचे मुख्यमंत्री डॉ. मोहन यादव यांनी रायसेन जिल्ह्यातील औद्योगिक क्षेत्रात वंदे भारत आणि मेट्रो कोच बनवण्याचा नवीन प्लांट सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. यामुळे चेन्नई, कपूरथळा, रायबरेली, सावली, बेंगळुरू आणि श्रीसिटी येथील सध्याच्या केंद्रांसोबतच देशाची उत्पादन क्षमता वाढेल.
उत्तर भारतात असा कोणताही प्लांट नसल्यामुळे रायसेनमधील हा प्रकल्प राज्यासाठी एक अभिमानाची बाब आहे.
वंदे भारत कोच बनवणारे कारखाने
वंदे भारत एक्सप्रेसचे कोच सध्या देशात तीन प्रमुख ठिकाणी तयार होतात.
- चेन्नई (Integral Coach Factory): चेन्नईमध्ये असलेली इंटीग्रल कोच फॅक्टरी (ICF) गेल्या तीन वर्षांपासून वंदे भारत कोचचे उत्पादन करत आहे. येथे 640 हून अधिक कोच तयार करण्यात आले आहेत.
- कपूरथळा (Rail Coach Factory): पंजाबमधील कपूरथळा येथे असलेल्या रेल कोच फॅक्टरीला (RCF) 320 कोच बनवण्याचे उद्दिष्ट देण्यात आले आहे.
- रायबरेली (Modern Coach Factory): उत्तर प्रदेशातील रायबरेली येथील मॉडर्न कोच फॅक्टरीमध्येही (MCF) वंदे भारतचे अनेक कोच बनवले जात आहेत.
या केंद्रांसोबतच आता मध्य प्रदेशातील रायसेन येथील नवीन प्लांटही लवकरच वंदे भारत कोचचे उत्पादन सुरू करेल.
मेट्रो कोच निर्माण केंद्रे
मेट्रो ट्रेनचे कोच देशात वेगवेगळ्या ठिकाणी बनवले जातात. प्रमुख केंद्रे खालीलप्रमाणे आहेत:
- सावली, गुजरात (Bombardier): गुजरातमध्ये असलेल्या सावली येथील बॉम्बार्डियरचे केंद्र मेट्रो कोचच्या उत्पादनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
- बेंगळुरू, कर्नाटक (BEML): कर्नाटकच्या बेंगळूरूमध्ये भारत अर्थ मूव्हर्स लिमिटेड (BEML) चा मेट्रो कोच युनिट मेट्रो कोच बनवत आहे.
- श्रीसिटी, तामिळनाडू (Alstom): तामिळनाडूतील श्रीसिटी येथे अल्स्टॉमचे मेट्रो कोच निर्माण केंद्रही कार्यरत आहे.
रायसेनमध्ये नवीन प्लांट सुरू झाल्यावर ते या यादीत जोडले जाईल, ज्यामुळे देशभरात मेट्रो कोचच्या उत्पादनाचा विस्तार वाढेल.
नवीन प्लांटचे महत्त्व
रायसेनमधील हा नवीन प्लांट फक्त मध्य प्रदेशाला रेल्वे आणि मेट्रो कोच निर्मितीच्या नकाशावर आणणार नाही, तर मोठ्या प्रमाणात रोजगाराच्या संधी निर्माण करेल. याशिवाय, वंदे भारत आणि मेट्रोच्या कोचचा वेळेवर आणि जलद पुरवठा होण्यासही मदत होईल.
