भारतीय रेल्वे मध्ये किती महिला कर्मचारी काम करत आहेत? आकडेवारी जाणून वाटेल कौतुक!

आज महिला कोणत्याही क्षेत्रात मागे नाहीत. प्रत्येक क्षेत्रात महिला पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावून कार्यरत आहेत. देशाच्या प्रमुख क्षेत्रांपैकी एक असलेल्या भारतीय रेल्वे, विमानसेवा आणि बसेसमध्ये महिलांचा सहभाग अधिकाधिक वाढत आहे. भारतीय रेल्वे हा देशातील रोजगार देणाऱ्या सर्वात मोठ्या क्षेत्रांपैकी एक मानला जातो, ज्यामध्ये लाखो कर्मचारी कार्यरत आहेत. परंतु, तुम्हाला माहिती आहे का की यामध्ये किती महिला कर्मचारी काम करत आहेत आणि कोणत्या पदांवर कार्यरत आहेत? जर नाही, तर हे आकडे जाणून तुम्हाला आश्चर्य होईल.

भारतीय रेल्वेत महिलांचा वाढता सहभाग

अधिकृत आकडेवारीनुसार, गेल्या १० वर्षांत भारतीय रेल्वेतील महिला कर्मचाऱ्यांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. सध्या ही संख्या १.१३ लाखांहून अधिक झाली असून, ती एकूण कर्मचारी संख्येच्या ८.२ टक्के आहे. २०१४ मध्ये हा आकडा ६.६ टक्के होता, म्हणजेच गेल्या दशकात महिलांचा सहभाग लक्षणीयपणे वाढला आहे.

रेल्वे सेवांमध्ये महिलांची भूमिका

भारतीय रेल्वेच्या मुख्य परिचालन सेवांमध्ये महिलांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका पार केली आहे. अधिकृत माहितीनुसार, सध्या २,१६२ महिला लोको पायलट म्हणून कार्यरत आहेत. त्याचबरोबर, ७९४ महिलांनी ट्रेन मॅनेजर म्हणून जबाबदारी सांभाळली आहे. संपूर्ण भारतात १,६९९ महिला स्टेशन मास्तर म्हणून कार्यरत आहेत.

गेल्या १० वर्षांतील वाढ

रेल्वेच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, गेल्या १० वर्षांत महिला लोको पायलट आणि स्टेशन मास्तर यांच्या संख्येत पाचपट वाढ झाली आहे. यासोबतच, प्रशासकीय आणि देखभाल क्षेत्रातही महिलांचा प्रभाव वाढत आहे. सध्या भारतीय रेल्वेत १२,३६२ महिला कार्यालयीन कर्मचारी आणि २,३६० महिला पर्यवेक्षक कार्यरत आहेत. पारंपरिकपणे पुरुषांचं क्षेत्र मानलं जाणारे ट्रॅक मेंटेनन्स देखील महिलांच्या सक्रिय सहभागाने बदलले आहे, आणि सध्या ७,७५६ महिला ट्रेनच्या सुरक्षित संचालनासाठी योगदान देत आहेत.

प्रवासी सेवांमध्ये महिलांचा सहभाग

प्रवासी सेवांमध्येही महिलांचा सहभाग मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. ४,४४६ महिला तिकीट तपासनीस म्हणून आणि ४,४३० महिला देशभरातील रेल्वे स्थानकांवर ‘पॉइंट्समन’ म्हणून कार्यरत आहेत. लिंग समावेशकतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी, भारतीय रेल्वेने काही स्थानकांचं संचालन पूर्णपणे महिला कर्मचाऱ्यांच्या टीमद्वारे सुरू केले आहे. यामध्ये माटुंगा, न्यू अमरावती, अजनी आणि गांधीनगर रेल्वे स्थानकांचा समावेश आहे.

रेल्वे मंत्रालयाची माहिती

रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी नुकतेच संसदेत एका प्रश्नाला उत्तर देताना सांगितले, “निर्धारित पात्रता निकष पूर्ण करणारे सर्व उमेदवार भर्तीसाठी पात्र आहेत.” एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने यावर पुढे सांगितले, “सरकारने भारतीय रेल्वेला जागतिक दर्जाची संस्था बनवण्याला प्राधान्य दिलं आहे. भारतीय रेल्वे दररोज सुमारे २.३ कोटी भारतीयांना परवडणाऱ्या दरात देशाच्या एका भागातून दुसऱ्या भागात पोहोचवते, आणि यामध्ये महिलांची भूमिका आणखी वाढत आहे.”

भारतीय रेल्वेच्या विविध सेवांमध्ये महिलांचा वाढता सहभाग आणि त्यांचा महत्त्वपूर्ण योगदान भारतीय समाजातील लिंग समानतेच्या दृष्टीने एक सकारात्मक पाऊल आहे.