Cinema: भारतातील पहिल्या चित्रपटगृहाचं ‘नाव’ काय होतं; जाणूनच घ्या इतिहास

भारतीय चित्रपटसृष्टीचे लँडस्केप कालांतराने इतके बदलले, की ते लोक थिएटरकडे आकर्षित होऊ लागले. अनेक भाषांमध्ये चित्रपट बनू लागले.

Cinema: भारतातील पहिल्या चित्रपटगृहाचं 'नाव' काय होतं; जाणूनच घ्या इतिहास
ChaplinImage Credit source: Instagram
Follow us
| Updated on: Sep 23, 2022 | 11:03 AM

भारतातील कोलकाता येथे जमशेटजी रामजी मदन यांनी 1907 मध्ये स्थापन केलेले भारतातील पहिले सिनेमागृह होते. चॅप्लिन सिनेमा (Chaplin movies)किंवा एल्फिन्स्टन पिक्चर(Elphinstone Picture) पॅलेस हे त्याचे नाव होते. चॅप्लिन सिनेमा हे कोलकाता, पश्चिम बंगालमधील सर्वात जुने सिंगल स्क्रीन चित्रपटगृह होते. ते 5/1 चौरंगी ठिकाणी होते. 1907 मध्ये जमशेदजी राम जी मदन यांनी भारतात हा सिनेमा हॉल उघडला. पण जसजसा काळ बदलत गेला तसतसे चित्रपट आणि चित्रपटगृहाचे(cinema) स्वरूप बदलले.

मिनर्व्हा सिनेमा

1907 मध्ये जमशेटजी रामजी मदन यांनी एल्फिन्स्टन पिक्चर पॅलेसची स्थापना केली. उत्तम कुमार यांचे वडील या थिएटरमध्ये प्रोजेक्टर चालवायचे. नंतर त्याचे नाव बदलून मिनर्व्हा सिनेमा असे ठेवण्यात आले. 1980 च्या दशकात कलकत्ता महानगरपालिकेद्वारे त्याचे दुरूस्त करून चॅप्लिनचे नाव देण्याआधी चित्रपटगृहाची दुर्दशा झाली होती. अनेक वर्षे काम न झाल्याने हे नाट्यगृह सन 2013  मध्ये महापालिकेच्या माध्यमातून पाडण्यात आले.

चॅप्लिन सिनेमा

एल्फिन्स्टन पिक्चर पॅलेस म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या आणि नंतर चॅप्लिन सिनेमा म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या एस्प्लेनेड कोलकाताला भेट देताना प्रत्येकाने ते पाहिले असेल. जमशेदजी राम जी मदन यांनी 1907 मध्ये बायो-स्कोप आणि थिएटरसाठी एक लोकप्रिय ठिकाण स्थापित केले.

हे सुद्धा वाचा

पुढे अनेक चित्रपटगृहे बांधली गेली

यानंतर 1911 मध्ये मुंबईत रॉयल थिएटर या नावाने त्याची स्थापना झाली. तर दिल्लीतील रीगल सिनेमा १९३२ मध्ये कॅनॉट प्लेसमध्ये बांधण्यात आला होता. 1913 मध्ये मद्रासमध्ये भारतीय मालकीचे पहिले थिएटर ‘गायती’ स्थापन झाले.

अनेक भाषांमध्ये चित्रपट तयार झाले

भारतीय चित्रपटसृष्टीचे लँडस्केप कालांतराने इतके बदलले, की ते लोक थिएटरकडे आकर्षित होऊ लागले. अनेक भाषांमध्ये चित्रपट बनू लागले. भारतीय चित्रपटांच्या लोकप्रियतेचा अंदाज यावरून लावता येतो की येथे दरवर्षी सर्व भाषांसह एकूण 1,600 चित्रपट बनतात.

 PVR आणि INOX ने बदलले

सुरुवातीच्या काळात मूकपट बनवले गेले आणि नंतर हळूहळू बोलक्या चित्रपटांचा काळ आला. यानंतर बदलत्या सिनेमा आणि सिनेमा हॉलचे पर्व सुरू झाले. पूर्वीचे चित्रपट नाटकांच्या स्वरूपात दाखवले जायचे. नंतर हळूहळू परिस्थिती बदलली आणि निर्मात्यांनी थिएटरमधील लोकांची क्षमता वाढवून हे सिद्ध केले. थिएटर्स मोठ्या क्षमतेची होऊ लागली. त्यानंतर PVR आणि INOX ने सिनेमा हॉलची जागा घेतली. तिकिटांचे दरही केवळ आकडेच ठरले.

Non Stop LIVE Update
मविआ 48 जागा लढणार आणि त्या जिंकणार, संजय राऊत यांचा आत्मविश्वास
मविआ 48 जागा लढणार आणि त्या जिंकणार, संजय राऊत यांचा आत्मविश्वास.
काँग्रेसच्या 5 जागी मैत्रीपूर्ण लढती ? कोणत्या जागांवर काँग्रेस ठाम?
काँग्रेसच्या 5 जागी मैत्रीपूर्ण लढती ? कोणत्या जागांवर काँग्रेस ठाम?.
आगे आगे देखो..., अंबादास दानवे यांचा उल्लेख करत काय केलं सूचक वक्तव्य?
आगे आगे देखो..., अंबादास दानवे यांचा उल्लेख करत काय केलं सूचक वक्तव्य?.
संजय राऊत आघाडीत बिघाडी करीत आहेत, प्रकाश आंबेडकर यांचा थेट आरोप
संजय राऊत आघाडीत बिघाडी करीत आहेत, प्रकाश आंबेडकर यांचा थेट आरोप.
प्रकाश आंबेडकर यांची मोठी रणनिती, नव्या आघाडीबद्दल दिले संकेत; म्हणाले
प्रकाश आंबेडकर यांची मोठी रणनिती, नव्या आघाडीबद्दल दिले संकेत; म्हणाले.
उदयनराजे यांच्या विरोधात पवार कोणाला देणार तिकीट ? काय म्हणाले पवार ?
उदयनराजे यांच्या विरोधात पवार कोणाला देणार तिकीट ? काय म्हणाले पवार ?.
वसंत मोरे वंचितच्या तिकिटावर लोकसभा निवडणूक लढणार?
वसंत मोरे वंचितच्या तिकिटावर लोकसभा निवडणूक लढणार?.
'अजित पवार गट फ्रॉड 420 गँग, फार काळ सत्तेत...', कुणाची खोचक टीका?
'अजित पवार गट फ्रॉड 420 गँग, फार काळ सत्तेत...', कुणाची खोचक टीका?.
आता नाही तर कधी ? हातकणंगलेतून लढण्याचा राहुल आवाडे यांचा निर्धार
आता नाही तर कधी ? हातकणंगलेतून लढण्याचा राहुल आवाडे यांचा निर्धार.
मराठा समाजाच्या बैठकीत हाणामारी, लाथा-बुक्क्यांनी मारहाण; बघा व्हिडीओ
मराठा समाजाच्या बैठकीत हाणामारी, लाथा-बुक्क्यांनी मारहाण; बघा व्हिडीओ.