नाना पाटेकर यांनी ब्रेक दिला आणि… ; विक्रम गायकवाडांबद्दल काय म्हणाले?

मराठी चित्रपटसृष्टीतील प्रसिद्ध मेकअप आर्टिस्ट विक्रम गायकवाड यांच्या निधनाने संपूर्ण चित्रपटसृष्टीवर शोककळा पसरली आहे. विक्रम यांचा मानलेला मोठा भाऊ आणि मराठी अभिनेते अशोक शिंदे यांनी विक्रमच्या कारकिर्दीतील अनेक आठवणींना उजाळा दिला. विशेष म्हणजे, विक्रमला मराठी चित्रपटसृष्टीत पदार्पणासाठी अभिनेते नाना पाटेकर यांनी मोठा आधार दिला होता, असे अशोक यांनी सांगितले.

अशोक शिंदे यांचे वडील बबन शिंदे हे पुण्यातील नामवंत मेकअप आर्टिस्ट होते. अशोक आणि विक्रम यांनी लहानपणी वडिलांना मेकअपच्या कामात मदत करायला सुरुवात केली. अशोक यांना अभिनयाची आवड होती, तर विक्रमने मेकअप आर्टिस्ट बनण्याचा निर्णय घेतला. पुण्यात नाटके आणि बाबासाहेब पुरंदरे यांच्या ‘जनता राजा’ या 350 कलाकारांच्या शोसाठी दोघेही काम करायचे. याच काळात अशोक यांना नाना पाटेकर यांच्यासोबत काम करण्याची संधी मिळाली आणि त्यांची मराठी चित्रपटसृष्टीतील कारकीर्द सुरू झाली.

विक्रमने मात्र मेकअप आणि विशेषतः प्रोस्थेटिक्सवर लक्ष केंद्रित केले. त्याने आपले वडील बबन शिंदे यांना गुरू मानून या कलेत प्रावीण्य मिळवले. बराच काळ सहाय्यक म्हणून काम केल्यानंतर विक्रमला स्वतंत्र मेकअप आर्टिस्ट म्हणून पहिला ब्रेक मिळाला. दिग्दर्शक श्याम बेनेगल यांनी त्याला परेश रावल यांच्या ‘सरदार’ चित्रपटासाठी शिफारस केली. या चित्रपटात विक्रमने भारतात उपलब्ध सामग्रीचा वापर करून परेश रावल यांच्यासाठी प्रोस्थेटिक्स तयार केले. या कामाने विक्रमला वयाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यातच मोठी प्रसिद्धी मिळाली.

परेश रावल यांनी विक्रमला त्यांचा वैयक्तिक मेकअप आर्टिस्ट बनण्याची ऑफर दिली, पण विक्रमने प्रोस्थेटिक्सवरच काम करण्याची इच्छा व्यक्त केली. मुंबई चित्रपटसृष्टीत काम करण्यासाठी असोसिएशनचे नोंदणीकृत सदस्यत्व आवश्यक असते. यासाठी परेश रावल यांनी विक्रमला मदत केली आणि त्याला इंडस्ट्रीत प्रवेश मिळवून दिला. यानंतर विक्रमला राकेश ओमप्रकाश मेहरा, राजकुमार हिरानी आणि मणिरत्नम यांसारख्या दिग्गज दिग्दर्शकांसोबत काम करण्याच्या संधी मिळाल्या. ‘भाग मिल्खा भाग’, ‘संजू’, ‘सरदार पटेल’ यांसारख्या चित्रपटांमधील त्याच्या मेकअप डिझाईनने त्याला खूप नावलौकिक मिळवला.

विक्रमच्या प्रयत्नांमुळे मेकअप आर्टिस्टसाठी राष्ट्रीय पुरस्कारांमध्ये स्वतंत्र श्रेणी समाविष्ट झाली. यश चोप्रा आणि श्याम बेनेगल यांच्यासारख्या दिग्गजांनी त्याला यासाठी पाठिंबा दिला. विक्रमने मेकअप डिझाईनसाठी 3-4 राष्ट्रीय पुरस्कार जिंकले, असे अशोक शिंदे यांनी सांगितले.

‘भाग मिल्खा भाग’ चित्रपटादरम्यान दिग्दर्शक राकेश ओमप्रकाश मेहरा यांनी विक्रमला सांगितले, “तू मला तुझ्या उपलब्ध तारखा सांग, मी माझे शेड्यूल त्यानुसार ठरवतो.” यावरून विक्रमच्या कलेतील प्रावीण्य आणि त्याच्याबद्दल असलेला आदर दिसून येतो. विक्रम अंतर्मुख स्वभावाचा होता आणि त्याला वाटायचे की त्याचे काम स्वतःच बोलले पाहिजे. “मराठी माणूस आपली प्रशंसा स्वतः करत नाही,” असे अशोक शिंदे म्हणाले.

कोविड-19 नंतर विक्रमला स्ट्रोक आला आणि त्यानंतर तो आरोग्याशी झुंजत होता. अलीकडेच त्याला कावीळ झाल्याचे निदान झाले. “कधीकधी आत्मा ठरवतो की त्याला वेदनांचा सामना करायचा नाही,” असे अशोक यांनी भावूकपणे सांगितले. विक्रमची मुलगी तन्वी आणि पत्नी ज्योत्स्ना यांनी गेल्या पाच वर्षांत त्याच्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले. तन्वीने वडिलांची काळजी घेण्यासाठी लग्नही केले नाही.

विक्रम गायकवाड यांच्या निधनाने मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीने एक प्रतिभावान कलाकार गमावला आहे. त्यांच्या कार्याने आणि समर्पणाने चित्रपटसृष्टीत मेकअप आर्टिस्टच्या कलेला नवीन उंचीवर नेले. नाना पाटेकर यांच्यासारख्या दिग्गजांनी दिलेल्या पाठिंब्यामुळे विक्रमला आपली स्वप्ने साकारता आली, आणि त्यांच्या या योगदानाबद्दल अशोक शिंदे यांनी त्यांचे आभार मानले.