इराण-इस्रायल यांच्यात युद्धाला ‘हा’ देश कारणीभूत? जाणून घ्या
ऑस्ट्रियन गुप्तचर यंत्रणेच्या एका अहवालात इराणच्या अणुकार्यक्रमाबाबत चिंता व्यक्त करण्यात आली होती, त्यानंतर इस्रायलने इराणवर हल्ला चढवला आणि अमेरिकाही त्यात सामील झाली. मात्र, इराणने अण्वस्त्रे तयार करण्यासाठी पुरेसे युरेनियम मिळवलेले नाही, असे आयएईएच्या अहवालात म्हटले आहे.
अमेरिका, इस्रायल आणि इतर पाश्चिमात्य शक्तींनी इराण अण्वस्त्रे मिळवण्याचा प्रयत्न करत असल्याचा आरोप वारंवार केला आहे. पण अमेरिका आणि इराण अणुकरारावर चर्चा करण्यासाठी पुढे सरसावत असताना ऑस्ट्रियन गुप्तचर यंत्रणेचा अहवाल समोर आला आहे. या अहवालानंतर सुमारे दोन आठवड्यांनी इस्रायलने इराणवर हल्ला केला. दरम्यान, ऑस्ट्रियन गुप्तचर यंत्रणेचा अहवाल नेमका काय आहे, याविषयीची माहिती पुढे जाणून घ्या.
इराण आपला अणुकार्यक्रम ऊर्जा उत्पादन आणि नागरी वापरासाठी सांगत आहे. इस्रायलचे सर्व आरोप होऊनही इराण अण्वस्त्रे बनवत असल्याचे कोणत्याही आंतरराष्ट्रीय संघटनेने स्पष्टपणे म्हटलेले नाही. पण मे महिन्यात एका संघटनेच्या अहवालाने याला उलटे केले, हा अहवाल इस्रायल-इराण युद्धाचे सुरुवातीचे कारण ठरला, असे अनेक तज्ज्ञांचे मत आहे.
जागतिक धोक्यांबाबत वार्षिक अहवाल देणाऱ्या ऑस्ट्रियाच्या देशांतर्गत गुप्तचर सेवेने (DSN) 28 मे रोजी सांगितले की, इराणचा अण्वस्त्र विकास कार्यक्रम प्रगत अवस्थेत आहे. अमेरिका, इस्रायल आणि इतर पाश्चिमात्य शक्तींनी इराणअण्वस्त्रे मिळवण्याचा प्रयत्न करत असल्याचा आरोप वारंवार केला आहे. पण अमेरिका आणि इराण अणुकरारावर चर्चा करण्यासाठी पुढे सरसावत असताना हा अहवाल समोर आला आहे. या अहवालानंतर सुमारे दोन आठवड्यांनी इस्रायलने इराणवर हल्ला केला.
इस्फहान आणि फोर्ड्सवर जोरदार बॉम्बफेक
हा अहवाल आल्यानंतर इस्रायलमध्ये चिंता वाढली होती. अमेरिकेशी चर्चा सुरू असतानाच इस्रायलने 13 जून रोजी इराणवर हल्ला केला आहे. पुढे 21 जून रोजी अमेरिकेनेही या युद्धात उडी घेतली आणि इराणचे तीन अणुप्रकल्प उद्ध्वस्त झाले. इस्फहान आणि फोर्ड्सवर जोरदार बॉम्बफेक करण्यात आली आणि ट्रम्प यांनी इराणचा अणुकार्यक्रम उद्ध्वस्त केल्याचा दावा केला.
ऑस्ट्रियाचा दावा फेटाळला
हा अहवाल प्रसिद्ध झाल्यापासून इराणने हे दावे स्पष्टपणे फेटाळून लावले असून त्याऐवजी आपण केवळ नागरी कारणांसाठी अणुकार्यक्रम चालवत असल्याचा युक्तिवाद केला आहे.
इराणच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने म्हटले आहे की, हा अहवाल केवळ इस्लामी प्रजासत्ताकाविरोधात प्रसारमाध्यमांना सनसनाटी बनवण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे आणि त्यामुळे त्याची कोणतीही वैधता किंवा विश्वासार्हता नाही.
इराणबाबत खोटे बोलणाऱ्या डीएसएनच्या बेजबाबदार, चिथावणीखोर आणि विध्वंसक वर्तनाबाबत ऑस्ट्रियन सरकारने स्पष्टीकरण द्यावे, असे आवाहनही त्यांनी केले.
IAEA काय म्हणते?
आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा एजन्सीच्या (IAEA) मते इराण हा जगातील एकमेव असा देश आहे जो 60 टक्क्यांपर्यंत युरेनियम समृद्ध करतो. हा दर अण्वस्त्रासाठी आवश्यक असलेल्या 90 टक्क्यांच्या मर्यादेपेक्षा अजूनही कमी आहे, परंतु 2015 मध्ये जागतिक शक्तींशी झालेल्या करारानुसार निश्चित केलेल्या 3.67 टक्क्यांच्या मर्यादेपेक्षा कितीतरी जास्त आहे.
