आर्थिक परिस्थितीने पाकड्यांचे कंबरडे मोडले, तरीही भारतासोबत युद्ध करण्याचं धाडस
पाकिस्तानची अर्थव्यवस्था कमकुवत, आयएमएफच्या मदतीने मिळत आहे. 9 मे 2025 रोजी आयएमएफच्या संचालक मंडळाच्या बैठकीत 1.3 अब्ज डॉलरचा हप्ता आणि 7 अब्ज डॉलरच्या पॅकेजचा आढावा घेतला जाईल. या संकटात पाकिस्तानचे नेते भारतासोबत युद्ध लढत आहेत.
फवाद चौधरीचं वक्तव्य तुम्ही पाहिलं असेलच. ते भारताविरुद्ध अणुयुद्धाची धमकी देत आहेत. पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांना रुग्णालयात दाखल करण्यात आल्याचे वृत्त आहे, परंतु उपपंतप्रधान इशाक दार गौरी यांनी शाहिद क्षेपणास्त्रांचा उल्लेख केला आहे. पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर पाकिस्तान घाबरला आहे. पाकिस्तानचे लष्करप्रमुख असीम मुनीर यांचा सिद्धांत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दोषी आणि लपून बसलेल्या दोघांनाही कल्पनेपलीकडची शिक्षा देण्याची घोषणा केल्यानंतर फोल ठरला आहे. ख्वाजा आसिफ यांनी 30 वर्षांपासून दहशतवादाला खतपाणी घातल्याची कबुली दिली आहे. त्यासाठी भारताने संयुक्त राष्ट्रसंघालाही घेरले आहे.
दहशतवादाला खतपाणी घालणारे पाकिस्तान सरकार आपली आर्थिक स्थिती न पाहता आपली ताकद दाखवत आहे. जरा कल्पना करा, तुमची कमाई 100 रुपये असेल आणि 50 रुपये आधी घेतलेल्या कर्जावरील व्याज भरण्यात खर्च झाले तर? पाकिस्तानचीही तीच स्थिती आहे. पाठीचा कणा तुटला आहे पण तरीही भारतालाच धमक्या दिल्या जात आहे.
शाहबाज शरीफ यांना आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीकडून (आयएमएफ) मदतीची अपेक्षा आहे. आयएमएफच्या संचालक मंडळाची बैठक 9 मे 2025 रोजी होणार असून त्यात 1.3 अब्ज डॉलरचे कर्ज आणि सध्याच्या पॅकेजमधील 7 अब्ज डॉलरचा आढावा घेण्यात येणार आहे. पाकिस्तानने आयएमएफच्या अटींची पूर्तता केली नाही तर कर्ज रद्द केले जाईल.
पाकिस्तानला आयएमएफकडून मदत
7 अब्ज डॉलरचे पॅकेज मिळाले होते, ज्याचा उद्देश पेमेंटचे संकट दूर करणे आणि बाजारातील विश्वास पुन्हा प्रस्थापित करणे हा होता. नुकत्याच झालेल्या करारामुळे आणखी एक अब्ज डॉलर्स मिळतील आणि एकूण कर्ज दोन अब्ज डॉलर्सवर जाईल. 1.3 अब्ज डॉलरचे हे नवे कर्ज हवामान संकटाचा सामना करण्यासाठी आहे, युद्ध लढण्यासाठी नाही.
अर्थव्यवस्थेच्या वाढीचा अंदाज कमी आहे. आयएमएफने 2025 साठी 2.6 टक्के, तर आशियाई विकास बँकेने 2.5 टक्के विकासदराचा अंदाज व्यक्त केला आहे. अशा परिस्थितीत जगातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थेला म्हणजेच भारताला सामोरे जावे लागले तर देशात उपासमार निश्चित आहे.
पाकिस्तानचे कर्ज-जीडीपी प्रमाण 70 टक्के आहे. सरकारचा 40 ते 50 टक्के महसूल व्याजावर खर्च होतो, आरोग्य, शिक्षण आणि पायाभूत सुविधांसाठी पैसा शिल्लक राहत नाही. हे भाग आधीच असुरक्षित आहेत. आयएमएफने कर-जीडीपी गुणोत्तर वाढवण्याची आणि वीज सबसिडी कमी करण्याची मागणी केली आहे. अर्थमंत्री महंमद औरंगजेब म्हणतात की, कर-जीडीपी 10.6 टक्क्यांच्या उद्दिष्टाच्या तुलनेत 10.8 टक्क्यांवर गेला आहे, परंतु ही सुधारणा असमान आहे. शेतकरी आणि नोकरदार लोकांवर बोजा पडतो, श्रीमंत लोक वाचतात. त्यातून विषमता वाढते.
संरचनात्मक सुधारणा संथ गतीने होत आहेत. ऊर्जा क्षेत्रात तोटा होत असून भ्रष्टाचाराची समस्या निर्माण झाली आहे. आयएमएफने याची दखल घेतली आहे. सरकारने 1.3 ट्रिलियन रुपयांचे कराचे उद्दिष्ट चुकवले आणि 600 अब्ज रुपयांची तूट सहन केली. त्यातून कमकुवतपणा दिसून येतो. 1958 पासून आयएमएफचे 24 वे पॅकेज आहे, पण मूळ समस्या सुटत नाहीत.
