भविष्यात शिक्षकांची जागा घेणार का AI ? ‘या’ शिक्षणतज्ज्ञाने केली भविष्यवाणी

आजच्या आधुनिक जगात तंत्रज्ञानाची भूमिका झपाट्याने वाढत आहे. याचे सर्वात मोठे उदाहरण म्हणजे आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI). आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स हा आता केवळ एक पर्याय राहिलेला नाही, तर मानवी जीवनाची एक महत्त्वाची गरज बनली आहे.

AI आरोग्यसेवेपासून उत्पादन, शिक्षण, वाहतूक आणि सुरक्षिततेपर्यंत सर्व काही बदलत आहे. या तंत्रज्ञानामुळे काम सोपे तर होत आहेच, शिवाय अचूकता आणि कार्यक्षमताही वाढत आहे. आता डुओलिंगोचे सीईओ आणि सहसंस्थापक लुई व्हॉन अहान यांनी AI बद्दल मोठी भविष्यवाणी केली आहे.

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) प्राथमिक शिक्षक बनू शकते आणि शाळांचा वापर केवळ बालसंगोपनासाठी केला जाऊ शकतो, असे त्यांनी म्हटले आहे. सारा गुओ यांनी आयोजित केलेल्या नो प्रायर्स पॉडकास्ट दरम्यान, वॉन अहान म्हणाले की AI ट्यूटर्स कौशल्य क्षमतेच्या बाबतीत शिक्षकांना मागे टाकतील अशी अपेक्षा आहे. मात्र, शाळा बंद होतील किंवा शिक्षकच राहणार नाहीत, असे वाटत नाही, असे ते म्हणाले. त्याऐवजी शाळांची मुख्य भूमिका बदलणार आहे. ते म्हणाले की, शिकण्याची प्रक्रिया प्रगत AI प्रणालीद्वारे चालविली जाईल.

तर विद्यार्थ्यांचा मोठा गट असलेल्या पारंपरिक वर्गांमध्ये पर्सनल शिक्षण हे एक महत्त्वाचे आव्हान असते. व्हॉन अहान यांचा असा विश्वास आहे की, AI प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या अद्वितीय गती आणि शिकण्याच्या गरजेनुसार धडे सानुकूलित करून या समस्येचे निराकरण करू शकते.

30 किंवा त्यापेक्षा जास्त कॉलमध्ये प्रत्येक मुलाच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवण्यासाठी संघर्ष करू शकणाऱ्या शिक्षकांच्या विपरीत, AI सिस्टम त्वरीत कमकुवतपणा ओळखू शकतात आणि रिअल टाइममध्ये कंटेंट कस्टमाईज करू शकतात, अचूकतेची पातळी प्रदान करतात जी मॅन्युअली साध्य करणे कठीण आहे.

उच्च दर्जाचे शिक्षण ‘हे’ मोठे आव्हान

AI चा शिक्षणात समावेश करणे ही एक पदवी प्रक्रिया असेल. नियम, सांस्कृतिक अपेक्षा आणि कालबाह्य पायाभूत सुविधांमुळे शिक्षण व्यवस्था अनेकदा बदलांना विरोध करते. असे असूनही, त्यांचा असा विश्वास आहे की वर्गांमध्ये AI ची भूमिका विस्तारत राहील, विशेषत: अशा देशांमध्ये जिथे मोठ्या प्रमाणात उच्च-गुणवत्तेचे शिक्षण प्रदान करणे हे एक मोठे आव्हान आहे.

AI जगाचे भवितव्य वॉन अहान म्हणाले, ‘शिक्षण बदलणार आहे. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स AI हे जगाचे भवितव्य आहे, असे निर्विवादपणे म्हणता येईल. शालेय आणि महाविद्यालयीन विद्यार्थी AI चा वापर केवळ गृहपाठ आणि क्लास असाइनमेंटसाठीच नव्हे तर परीक्षेच्या तयारीसाठीही करत आहेत.

AI चे तोटे

प्रत्येक गोष्टीसाठी AI वर अवलंबून राहणे शहाणपणाचे आहे का? कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर जास्त अवलंबून राहिल्यास संज्ञानात्मक कार्य (विचार करण्याची, लक्षात ठेवण्याची, समजून घेण्याची आणि निर्णय घेण्याची क्षमता) बिघडू शकते. आपल्या अभ्यासाच्या प्रत्येक माहितीसाठी AI वर अवलंबून राहिल्यास आपली मानसिक व्यस्तता कमी होऊ शकते, ज्यामुळे आपण सक्षम आणि ज्ञानी असाल तरीही आत्म-संशय येऊ शकतो. आपण विद्यार्थी असल्यास आणि AI साधनांमध्ये प्रवेश असल्यास, त्यांचा प्रभावीपणे वापर कसा करावा हे शिकणे महत्वाचे आहे.