
भारतामध्ये मद्यप्रेमींची संख्या मोठ्या प्रमाणात आहे आणि त्यामुळे येथे मद्याचा बाजारदेखील जगातील सर्वात मोठ्या बाजारांपैकी एक मानला जातो. व्हिस्की, रम, बीयर, वोडका अशा अनेक प्रकारच्या दारूंपैकी भारतीयांचा सर्वात जास्त ओढा व्हिस्कीकडे आहे. देशात विकल्या जाणाऱ्या एकूण मद्यपदार्थांपैकी तब्बल 60% हून अधिक हिस्सा व्हिस्कीचा आहे. रम, बीयर आणि वोडका या देखील लोकप्रिय आहेत, पण त्यांची खपत व्हिस्कीच्या तुलनेत खूपच कमी आहे.
कोविड-19 लॉकडाऊननंतर देशभरात दारूची दुकानं उघडली गेली तेव्हा लोकांच्या लांबच लांब रांगा पाहायला मिळाल्या होत्या. त्या दृश्यांमधूनच भारतात मद्यपानाची संस्कृती किती खोलवर रुजलेली आहे, हे स्पष्ट होतं. पण या सगळ्या पर्यायांमध्ये व्हिस्कीने आपला दबदबा प्रस्थापित केला आहे.
व्हिस्कीला भारतात एवढं मोठं यश मिळण्यामागे काही ठोस कारणं आहेत. सर्वप्रथम, ती तुलनेने किफायतशीर दरात उपलब्ध होते. भारतात साधारण मध्यमवर्गीयांपासून ते उच्चभ्रू वर्गापर्यंत सर्वसामान्यपणे व्हिस्कीचा वापर केला जातो. याशिवाय अनेक स्थानिक ब्रँड्सनी जागतिक दर्जाची चव आणि गुणवत्ता देणं सुरू केलं आहे. त्यामुळे देशात व्हिस्कीचा बाजार झपाट्याने वाढत आहे.
एका अलीकडील आंतरराष्ट्रीय अहवालानुसार, दुनियेत सर्वाधिक विकल्या जाणाऱ्या टॉप 20 व्हिस्की ब्रँड्सपैकी निम्म्याहून अधिक ब्रँड भारतातील आहेत. म्हणजेच भारतात तयार होणारी व्हिस्की आता केवळ देशातच नाही, तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही मोठ्या प्रमाणावर लोकप्रिय होत आहे. अशा वेळी जेव्हा जगभरातील मद्यबाजारांमध्ये स्पर्धा आणि मंदी आहे, तेव्हा भारतीय व्हिस्की मात्र वेगळ्याच वेगाने आपली ओळख निर्माण करत आहे.
अहवालात असंही म्हटलं आहे की, पुढील पाच वर्षांत देशात अशा सुमारे 10 कोटी नव्या व्यक्ती तयार होतील, ज्या कायदेशीररीत्या दारू खरेदी करण्यायोग्य होतील. त्यामुळे येणाऱ्या काळात मद्य बाजार आणखी वेगाने वाढण्याची शक्यता आहे. सरकारसाठीही ही क्षेत्र महसूल उत्पन्नाचं एक मोठं साधन आहे.
भारतामध्ये व्हिस्की केवळ एक पेय न राहता, सामाजिक, आर्थिक आणि औद्योगिकदृष्ट्या एक महत्त्वाचा घटक बनला आहे. रम, बीयर, वोदका हे पर्याय असूनही, व्हिस्कीने भारतीय मद्यबाजारात आपलं वर्चस्व सिद्ध केलं आहे. किफायतशीर किंमत, सहज उपलब्धता आणि वाढत्या ब्रँड्समुळे ही मागणी सतत वाढत आहे. अशा परिस्थितीत येणाऱ्या काळात भारताचा व्हिस्कीबाबतचा ‘स्वाद’ अजूनही गडद होईल, यात शंका नाही!