अंगावर पेटत्या निखाऱ्यांचा वर्षाव, कोकणाच्या शिमगोत्सवात थरकाप उडवणारी प्रथा

सर्वात मोठा श्रद्धेचा आणि परंपरेचा सण म्हणून कोकणात शिमगोत्सवाकडे पाहिले जाते. कोकणात (Shimga Holi Festival in Ratnagiri)अनेक ठिकाणी वेगवेगळ्या परंपरा आहेत.

अंगावर पेटत्या निखाऱ्यांचा वर्षाव, कोकणाच्या शिमगोत्सवात थरकाप उडवणारी प्रथा
Follow us
| Updated on: Mar 09, 2020 | 11:02 PM

रत्नागिरी : सर्वात मोठा श्रद्धेचा आणि परंपरेचा सण म्हणून कोकणात शिमगोत्सवाकडे पाहिले जाते. कोकणात (Shimga Holi Festival in Ratnagiri) अनेक ठिकाणी वेगवेगळ्या परंपरा आहेत. त्या आजही मोठ्या भक्तिभावाने जपल्या जातात. एकमेकाला जोरजोरात ‘फाका’ घालणे, होम पेटविणे, गोमुचा नाच, अशा अनेक गोष्टींसाठी शिमगा हा सण प्रसिद्ध आहे. मात्र, चिपळूण तालुक्‍यातील सावर्डे येथील प्रथा काही वेगळीच आणि अंगावर शहारे आणणारी आहे. होलटा शिमगा असे या प्रथेचं नाव आहे. ज्यांनी ही प्रथा पाहिली असेल, अशांचा ‘होलटे शिमग्या’ने अक्षरशः थरकाप उडतो. कारण यात चक्क पेटते निखारे एकमेकांवर मारले जातात.

रत्नागिरी जिल्ह्यात शिमगोत्सवाची शेकडो वर्षांची परंपरा आजही कायम आहे. मात्र शिमगोत्सवातील सावर्डे गावातील एक जीवघेणी प्रथा-परंपरा अनेकांचा थरकाप उडवते. ‘होलटे शिमगे’ असे त्या परंपरेचे नाव आहे. यात पेटती लाकडे एकमेकांवर फेकून मारण्यात येतात. चिपळूण तालुक्यातील सावर्डे येथे ‘होलटे होम’ हा खेळ खेळला जातो.

या खेळात मानपानाप्रमाणे गावातील दोन गट परस्परांसमोर उभे राहून लाकडे पेटवतात. नंतर ढोल-ताशांच्या गजरात आरोळ्या ठोकत सुमारे तीस फुटाच्या अंतरावरुन ती पेटती लाकडे (होलटे) पाच वेळा एकमेकांवर फेकतात. मात्र ही जळती लाकडे अंगावर पडून कोणीही जखमी किंवा भाजत नाही. शेवटी उरलेली लाकडे एकत्र करुन त्यांची होळी केली जाते.

या होलटे होम होळीचे काही नियम आहेत. दोन गट एक मेकांसमोर उभे राहतात. लहान मोठे यांच्या हातात जळका होलटा म्हणजे लाकूड असतं. प्रत्येक वाडीतली मुलं या खेळात सहभागी होतात. ढोल-ताशा आणि सनईच्या वादनात होलटे खेळणाऱ्या खेळाडूंच स्वागत होतं. पायात चप्पल न घालता एकमेकांवर हे होलटे फेकले जातात. वाईट इच्छा किंवा मद्यपान केलेल्या व्यक्तीच्याच माथी हे पेटते लाकूड पडते आणि त्याला शिक्षा मिळते, असा या प्रथेतील समज आहे. त्यामुळे अनेक चाकरमानीसुद्धा हा खेळ खेळण्यासाठी येतात.

पाच वेळा एकमेकांवर हे पेटते निखारे फेकले जातात. एका वेळी एका बाजूने एकच गट हे पेटते निखारे फेकतो. या ‘होलटे शिमग्याचे’ वैशिष्ट्ये म्हणजे पेटती लाकडे एकमेकांवर मारुनही कोणीही जखमी होत नाही. त्यामुळे अगदी चाकरमानी सुद्धा ही धाडसी होळी खेळतात.

शिमग्यातली प्रथा म्हणून ही होळी खेळली जाते. हा सोहळा पाहण्यासाठी पुणे आणि मुंबईवरुन अनेक चाकरमानी येतात. अवघ्या पाच मिनिटांच्या खेळानंतर, त्याठिकाणी एकही लाकूड किंवा निखारा आढळून येत नाही. होळी उत्सवात अनेक परंपरा पहायला मिळतात. मात्र थोडी अघोरी का होईना सावर्डेतील हा होलटे होम शिमग्यात खेळलाच जातो.

संबंधित बातमी :  PHOTO : कुठे कोरोनासूर, कुठे हिंगणघाटचा हैवान, राज्यात होळीचा उत्साह

Non Stop LIVE Update
वसंत मोरे वंचितच्या तिकिटावर लोकसभा निवडणूक लढणार?
वसंत मोरे वंचितच्या तिकिटावर लोकसभा निवडणूक लढणार?.
'अजित पवार गट फ्रॉड 420 गँग, फार काळ सत्तेत...', कुणाची खोचक टीका?
'अजित पवार गट फ्रॉड 420 गँग, फार काळ सत्तेत...', कुणाची खोचक टीका?.
आता नाही तर कधी ? हातकणंगलेतून लढण्याचा राहुल आवाडे यांचा निर्धार
आता नाही तर कधी ? हातकणंगलेतून लढण्याचा राहुल आवाडे यांचा निर्धार.
मराठा समाजाच्या बैठकीत हाणामारी, लाथा-बुक्क्यांनी मारहाण; बघा व्हिडीओ
मराठा समाजाच्या बैठकीत हाणामारी, लाथा-बुक्क्यांनी मारहाण; बघा व्हिडीओ.
हातकणंगलेत धैर्यशील माने यांची वाट बिकट, भाजपा कार्यकर्त्यांची नाराजी
हातकणंगलेत धैर्यशील माने यांची वाट बिकट, भाजपा कार्यकर्त्यांची नाराजी.
काँग्रेस पक्षाला आयकरकडून नवी नोटीस, इतक्या कोटींचा ठोठावला दंड
काँग्रेस पक्षाला आयकरकडून नवी नोटीस, इतक्या कोटींचा ठोठावला दंड.
तर युतीतून बाहेर पडू पण उमेदवार मागे नाही, बच्चू कडू यांचा थेट इशारा
तर युतीतून बाहेर पडू पण उमेदवार मागे नाही, बच्चू कडू यांचा थेट इशारा.
हर्षवर्धन यांची नाराजी दूर होणार का? फडणवीसांच्या सागर बंगल्यावर बैठक
हर्षवर्धन यांची नाराजी दूर होणार का? फडणवीसांच्या सागर बंगल्यावर बैठक.
गैरव्यवहाराच्या आरोपात अजितदादांनंतर प्रफुल्ल पटेलांनाही दिलासा
गैरव्यवहाराच्या आरोपात अजितदादांनंतर प्रफुल्ल पटेलांनाही दिलासा.
महायुतीत जागा वाटपावरून तिढा कायम, कुठं अंतर्गत रस्सीखेच तर पेच कायम?
महायुतीत जागा वाटपावरून तिढा कायम, कुठं अंतर्गत रस्सीखेच तर पेच कायम?.