UPI पेमेंटवर चार्ज लागत नाही, तरीही Google Pay, PhonePe सारख्या कंपन्या करोडोंची कमाई कशी करतात?

आजच्या डिजिटल युगात Google Pay (गुगल पे) आणि PhonePe (फोन पे) सारखे ॲप्स आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. ₹1 पासून लाखो रुपयांपर्यंतचे व्यवहार या ॲप्सच्या माध्यमातून अगदी विनामूल्य होतात. कोणताही चार्ज किंवा कमिशन लागत नाही, तरीही या कंपन्या वर्षाला हजारो कोटी रुपयांची कमाई करतात. अनेकांना हा प्रश्न पडतो की, ही कमाई नेमकी कशातून होते?

या कंपन्यांचे कमाईचे मॉडेल खूप वेगळे आहे, जे विश्वास, मोठा वापर आणि नवनवीन सेवांवर आधारित आहे. त्यांचे उत्पन्नाचे मुख्य स्त्रोत खालीलप्रमाणे आहेत:

कमाईचे प्रमुख स्त्रोत

1. व्हॉइस-ऑपरेटिंग स्पीकर सेवा:

तुम्ही किराणा दुकानात किंवा छोट्या-मोठ्या दुकानात गेल्यावर अनेकदा ऐकलं असेल, “फोन पे पर ₹100 प्राप्त हुए.” हे स्पीकर याच कंपन्यांचे आहेत. या कंपन्या दुकानदारांना ही स्पीकर सेवा दर महिन्याला ₹100 भाड्यावर देतात. देशात सुमारे 30 लाखांपेक्षा जास्त दुकानांमध्ये हे स्पीकर वापरले जातात. यातून कंपन्यांना दर महिन्याला सुमारे ₹30 कोटी आणि वर्षाला ₹360 कोटींहून अधिक कमाई होते.

2. स्क्रॅच कार्ड आणि जाहिराती

तुम्ही अनेकदा पेमेंट केल्यावर तुम्हाला स्क्रॅच कार्ड मिळतात, ज्यात कॅशबॅक किंवा विविध कंपन्यांचे कूपन असतात. या कूपन्सच्या माध्यमातून कंपन्या ग्राहकांना आकर्षित करतात. पण, त्यामागे एक बिझनेस मॉडेल दडलेले आहे. विविध ब्रँड्स त्यांच्या जाहिरातीसाठी या कंपन्यांना पैसे देतात. Google Pay आणि PhonePe या ब्रँड्सच्या जाहिराती लाखो ग्राहकांपर्यंत पोहोचवून त्यांच्याकडून कमाई करतात. त्यामुळे यातून कंपन्यांचा दुहेरी फायदा होतो.

3. सॉफ्टवेअर सेवा आणि कर्ज सेवा

या कंपन्यांनी UPI ला फक्त पेमेंट टूल न ठेवता, छोट्या व्यवसायांसाठी एक कंप्लीट सॉल्यूशन बनवलं आहे. भविष्यात या कंपन्या छोट्या दुकानदारांसाठी सॉफ्टवेअर सेवा (SaaS) आणि कर्ज देण्यासारख्या सेवा सुरू करतील. यातूनही त्यांना मोठा नफा होण्याची शक्यता आहे. या सर्व स्त्रोतांच्या माध्यमातून Google Pay आणि PhonePe सारख्या कंपन्या कोणत्याही व्यवहारावर शुल्क न लावताही प्रचंड कमाई करतात.