Twins : जुळी मुलं कशी जन्माला येतात?, जाणून घ्या काय आहे गर्भाशयात मुलगा किंवा मुलगी होण्याचे पूर्ण विज्ञान

मुंबई : काही स्त्रिया प्रसूती (Maternity) दरम्यान एकाच वेळी दोन किंवा तीन बाळांना (Twins) जन्म देतात. वैद्यकीय शास्त्रानुसार, शुक्राणूंपासून फक्त एकच मूल जन्माला येतो, मग जुळ्या मुलांच्या मागे तर्कशास्त्र काय आहे. जुळ्या मुलांच्या मागे दोन शुक्राणू आहेत का? असा प्रश्न अनेकांना पडतो. तर याचं उत्तर नाही असं आहे. खरं तर पहिला शुक्राणू अंडीत प्रवेश करताच स्वतःला सिल करुन घेतो त्यामुळे इतर कोणतेही शुक्राणू (Sperm) तिथे प्रवेश करू शकत नाहीत, मग जुळ्यांचा जन्म कसा होतो?

जुळे मुलं कशी जन्माला येतात ?

जुळ्यांचे दोन प्रकार आहेत, आयडेंटिकल आणि नॉन-आयडेंटिकल. वैद्यकीय भाषेत, त्यांना मोनोझिगोटीक आणि डायझिगोटीक म्हणतात. सहसा, महिलेच्या शरीरात अंडी असते जे शुक्राणूंच्या सहाय्याने एक गर्भ तयार करते. मात्र या गर्भात अनेकदा एक नव्हे तर दोन मुले तयार होतात. ही जुळी मुलं एकाच अंड्यातून तयार झालेली असतात, त्यामुळे त्यांची नाळ देखील समान असते. या अवस्थेत एकतर दोन मुलं जन्माला येतात किंवा दोन मुली. त्यांचे फिंगरप्रिंट्स वेगळे असले तरी ते सामान्यत: दिसायला एकसारखे असतात आणि त्यांचे डीएनए देखील एकमेकांसारखेच असतात. अशा मुलांना मोनोझिगोटिक जुळे म्हणतात.

जुळ्या मुलांचा जन्म सामान्य का झाला ?

मात्र कधीकधी असंही घडतं की एखाद्या स्त्रीच्या शरीरात एकाच वेळी दोन अंडी तयार होतात, ज्यासाठी दोन शुक्राणूंची आवश्यकता असते. या अवस्थेत जन्मलेल्या बाळांना त्यांची स्वतःची नाळ असते. त्यात एक मुलगा आणि मुलगी असू शकते. त्यांना डायझिगोटिक म्हणतात. आकडेवारीनुसार, प्रत्येक 40 पैकी एका डिलिव्हरीमध्ये जुळ्या मुलांचा जन्म होतो. यापैकी एक तृतीयांश मोनोझिगोटीक आणि दोन तृतीयांश डायझिगोटीक असतात. अभ्यास असं दर्शवितो की मागील दोन दशकांत जुळ्या मुलांचा जन्म सामान्य झाला आहे. तुम्हाला यामागील कारण माहित आहे काय?

जुळ्या मुलांचं प्रमाण का वाढत आहे

तज्ञांच्या मते आता महिला पूर्वीपेक्षा उशीरा माता बनत आहेत. 30 वर्षानंतर हे सामान्य आहे. दुसरं कारण म्हणजे आयव्हीएफ अर्थात कृत्रिम गर्भाधाना यासारख्या तंत्राचा अधिक वापर होतोय. एकापेक्षा जास्त मुलाला जन्म देण्याचीही शक्यता आहे.

एकाला मारल्यावर दुसर्‍याला वेदना होतात?

एक काळ असा होता की जुळ्या मुलांचा जन्म जादूटोणा म्हणून माणला जायचा. नाझी जर्मनीमध्ये यावर बरंच संशोधन केलं गेलं. पण आज जगाला जुळ्या मुलांच्या जन्मामागील विज्ञान समजलं आहे. एकाला मारल्यावर दुसर्‍याला वेदना होतात हे फक्त चित्रपटांमध्येच घडते. वास्तविक जीवनात याचा पुरावा नाही.

मोरोक्कोमध्ये एका महिलेकडून एकाच वेळी 9 मुलांना जन्म

दोन महिन्यांपूर्वी मोरोक्कोमध्ये एका महिलेने एकाच वेळी 9 मुलांना जन्म दिला. आपण ते त्याच प्रकारे समजू शकतो. एक अंडी अनेक भ्रुणांमध्ये विभागला जातो. तीनपर्यंत गर्भ असणं शक्य आहे, परंतु त्यापेक्षा जास्त वेळा असं घडत नाही. किंवा एकाच वेळी अनेक अंडी स्त्रीच्या शरीरात तयार होऊ शकतात. शास्त्रज्ञांचं म्हणणं आहे की हे वयाच्या 35 व्या नंतर शक्य आहे. या वयात शरीर रजोनिवृत्तीकडे जात आहे. त्यादरम्यान, एका महिन्यात एकही अंडी तयार होऊ शकत नाही आणि पुढील महिन्यात दोन किंवा तीन अंडी तयार होऊ शकतात. जेव्हा एखादी स्त्री तिच्या प्रजनन प्रक्रियेवर येते तेव्हा याची शक्यता आणखी वाढते. अशा परिस्थितीत एकतर औषध देऊन किंवा त्यांच्या शरीरात अंडी तयार केली जातात किंवा आयव्हीएफ तंत्राद्वारे हे केलं जातं.

मुलगा किंवा मुलगी कसे जन्माला येतात?

आता प्रश्न पडतो की जेव्हा गर्भधारण करण्याची पद्धत समान आहे, मग गर्भ मुलगा किंवा मुलगी होईल की नाही हे कसं ठरवेल? सहसा स्त्रीला एका महिन्यानंतर गर्भवती असल्याचं कळतं. तोपर्यंत गर्भ शरीरात तयार झाला आहे हे कळतत नाही, ज्याचा आकार mm मिमी म्हणजे वाटाणा धान्याच्या अर्ध्या भागाचा असतो. त्यानंतर गर्भाची मान, हात व पाय तयार होऊ लागतात. या काळापर्यंत गर्भाचे लिंग निश्चित केलं जात नाही. 7 व्या ते 12 व्या आठवड्या दरम्यान हे करण शक्य होतं. या दरम्यान, जर गर्भाचे एक्स-एक्स गुणसूत्र विकसित झाले तर एक मुलगी जन्माला येते. दुसरीकडे, जर ते एक्स-वाय झाले तर मुलगा जन्माला येतो. विशेषत: टेस्टोस्टेरॉन आणि एस्ट्रॅडिओल नावाच्या हार्मोन्सची यात मोठी भूमिका आहे. सहाव्या आणि सातव्या आठवड्यादरम्यान, गर्भ सुमारे एक सेंटीमीटरपर्यंत वाढलेलं असतं. म्हणजेच वाटाण्याच्या दाण्याइतकंच.

काही देशांमध्ये 12 व्या आणि 14 व्या आठवड्या दरम्यान गर्भाचं लिंग तपासता येतं

9 व्या आठवड्यात गर्भाचं लिंग बनू लागतं. तरी हे अल्ट्रासाऊंडद्वारे पाहिले जाऊ शकत नाही.  ज्या देशांमध्ये गर्भाच्या लैंगिक संबंधास परवानगी आहे अशा देशांमध्ये, डॉक्टर 12 व्या आणि 14 व्या आठवड्या दरम्यान याबद्दल काही सांगू शकतात.

इंटरसेक्स मुल

यापूर्वी, गर्भात असे काही बदल होतात, ज्यामुळे तो मुलगा किंवा मुलगी देखील होऊ शकतो. हे सर्व हार्मोन्स आणि जीन्सच्या खेळावर पूर्णपणे अवलंबून असते जे शेवटी एक मुलगा किंवा एक मुलगी असेल. जर ही प्रक्रिया योग्य प्रकारे केली गेली नसेल तर हे शक्य आहे की एक्स-एक्स गुणसूत्र असूनही, भ्रुणात मुलगा आणि मुलगी दोघांचे गुण असतील. त्यांना इंटरसेक्स म्हणतात.

संबंधित बातम्या

Corona Vaccine | 12 ते 18 वर्षे वयोगटातील मुलांना दिलासा, कोरोना प्रतिबंधात्मक लसीच्या क्लिनिकल चाचण्या पूर्ण

दोन डोस घेतलेल्यांनाच महाराष्ट्रात प्रवेश देणार; राजेश टोपेंचं मोठं विधान