रशियात कॅन्सरची लस विकसित, तुमच्या मनातील सर्व प्रश्नांची उत्तर जाणून घ्या

Russia Cancer vaccine: रशियाने कॅन्सरची लस विकसित केली असून यातून जगभरातील रुग्णांच्या आशा पल्लवित झाल्या आहेत. पण, याविषयी आता अनेक प्रश्न विचारले जात आहे. ही लस जगभरातील लोकांना उपयोगात येऊ शकते का, यासह अनके प्रश्न सध्या चर्चेत आहेत, याविषयी विस्ताराने जाणून घेऊया.

कॅन्सर हा एक असा आजार आहे ज्यात रुग्णाचा जीव वाचविणे हे अजूनही मोठे आव्हान आहे. अनेक दशकांपासून जगभरातील शास्त्रज्ञ या आजारावर लस शोधत आहेत. दरम्यान, रशियाने कॅन्सरची लस तयार केल्याचा दावा केला आहे. नव्या वर्षापासून रशियातही लसीकरणसुरू करण्यात येणार आहे.

कॅन्सरची लस बनवण्याच्या दाव्यानंतर जगभरात या आजाराच्या प्रतिबंध आणि उपचारासाठी आशेचा किरण निर्माण झाला आहे. विशेषतः भारतासारख्या देशात जिथे दरवर्षी कॅन्सरचे 14 लाखांहून अधिक रुग्ण येत आहेत, तिथे कॅन्सरच्या लशीबाबत बरीच चर्चा सुरू आहे. चर्चाही आवश्यक आहे कारण रशियाचा दावा बरोबर असेल तर तो शतकातील सर्वात मोठा शोध ठरेल.

या लशीच्या आधारे भारतासह इतर देशांना लस तयार करता येणार आहे. रशियाने ही लस जगाला उपलब्ध करून दिली तर कॅन्सर आजारावर उपचार करणे सहज शक्य होईल.

रशियाची कॅन्सरची लस खरोखरच यशस्वी ठरेल का? हे कोणत्या प्रकारच्या कर्करोगाचा उपचार करेल? भारतासह जगभरातील रुग्ण बरे होतील का? अशा अनेक प्रश्नांची उत्तरं जाणून घेण्यासाठी आम्ही देशातील कॅन्सर डॉक्टरांशी चर्चा केली आहे. या तज्ज्ञांमध्ये धर्मशिला नारायण हॉस्पिटलच्या सर्जिकल ऑन्कोलॉजी विभागाचे संचालक डॉ. अंशुमन कुमार, मॅक्स हॉस्पिटलच्या ऑन्कोलॉजी विभागाचे डॉ. रोहित कूपर आणि राजीव गांधी रुग्णालयाचे प्राध्यापक डॉ. अजित कुमार यांचा समावेश आहे.

कॅन्सरच्या लसींशी संबंधित प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊया.

प्रश्न: रशियन लस कर्करोग कसा नष्ट करेल?

डॉ. अंशुमन सांगतात की, केवळ रशियातच नाही तर अमेरिकेतही कॅन्सरच्या लसीवर काम सुरू आहे. अशा लसी एमआरएनए तंत्रज्ञानावर आधारित असतात. यामध्ये कॅन्सर पेशंटच्या शरीरात असलेल्या ट्यूमरमध्ये असलेल्या आरएनएचा वापर केला जातो. ही लस कर्करोगाविरुद्ध प्रतिकारशक्ती निर्माण करेल आणि कर्करोगाच्या पेशींमध्ये असलेले अँटीजेन शरीरात घातले जातील. हे रोगप्रतिकारक शक्तीला कर्करोगाच्या पेशी ओळखण्यास आणि त्यांना काढून टाकण्यास अनुमती देईल. डॉ. कुमार म्हणतात की, रशियाची लस यशस्वी झाली तर भारतासह जगभरातील कॅन्सररुग्णांसाठी ती वरदान ठरेल.

प्रश्न: रशियन लस कोणत्या कर्करोगाची लस आहे?

डॉ. रोहित कपूर सांगतात की, ही लस कॅन्सरच्या उपचारांवर काम करेल. म्हणजे ट्यूमर तयार होण्यापासून रोखण्यासाठी नाही तर कॅन्सरच्या पेशंटसाठी. हे सर्व प्रकारच्या कर्करोगावर कार्य करू शकते किंवा एक किंवा दोन प्रकारच्या कर्करोगावर उपचार केले जाऊ शकते. रशियात कोलन, ब्रेस्ट कॅन्सरची प्रकरणे अधिक असल्याने या कॅन्सरवर ते काम करू शकते, पण सध्या तरी याबाबत स्पष्ट माहिती नाही. पण ही लस रुग्णाच्या गरजेनुसार स्वतंत्रपणे तयार केली जाईल, असा दावा रशियाने केला आहे.

प्रश्न : लस घेतल्यानंतर केमोथेरपी आणि शस्त्रक्रियेची गरज भासणार नाही का?

होय, ही लस यशस्वी ठरल्यास रुग्णांना केमोथेरपीची गरज भासणार नाही. कारण ही लस कर्करोगाच्या पेशींवर हल्ला करून त्यांचा नायनाट करेल. शस्त्रक्रियेची गरज भासणार नाही का? या प्रश्नाच्या उत्तरात डॉ. रोहित कपूर म्हणतात की, होय, कर्करोगाच्या लसींमुळे शस्त्रक्रियेची गरज कमी होते. लसीकरणानंतर कर्करोगाची पुनरावृत्ती होण्याची शक्यताही कमी असते. याविषयी संशोधनही उपलब्ध आहे. शस्त्रक्रियेदरम्यान कर्करोगासाठी एचपीव्ही लस घेतलेल्या रूग्णांमध्ये गर्भाशयग्रीवाच्या कर्करोगाच्या पुनरावृत्तीचे प्रमाण शस्त्रक्रियेदरम्यान एचपीव्ही लस न घेतलेल्या रूग्णांपेक्षा कमी होते.

प्रश्न : भारतासह जगभरातील रुग्ण बरे होतील का?

डॉ. अजित म्हणतात की, सध्या रशियाचा कॅन्सरची लस बनवण्याचा दावा कितपत खरा ठरतो हे पाहावं लागेल. रशियातील कॅन्सररुग्णांनी नव्या वर्षापासून लस घेतली आणि या आजाराला आळा घालण्यात यश आले, तर वैद्यकीय शास्त्रातील हा मोठा चमत्कार ठरेल. ही लस यशस्वी झाल्यास जगातील कोट्यवधी रुग्णांना फायदा होईल. पण सध्या रशियाची लस कितपत यशस्वी ठरते हे पाहणं महत्त्वाचं ठरणार आहे. लस यशस्वी झाल्यास कॅन्सरचे रुग्ण त्यातून बरे होऊ शकतात.

प्रश्न : कॅन्सरची लस भारतातही तयार होऊ शकते का?

या प्रश्नाचं उत्तर डॉ. अंशुमन देतात. कॅन्सरची लस भारतातही बनवता येऊ शकते, असं त्यांचं म्हणणं आहे. भारतात अनेक संशोधन संस्था आणि विद्यापीठे आहेत जी कर्करोगाच्या लसींवर संशोधन करत आहेत. पण या दिशेने अजून काम करण्याची गरज आहे. कारण भारताच्या जीडीपीच्या 1.9 टक्के आरोग्य बजेट आहे आणि त्यातील केवळ 1.2 टक्के निधी संशोधनावर खर्च केला जातो. ती वाढवली तर आपणही अशी लस विकसित करू शकतो. भारताने हे केले पाहिजे. कारण परदेशातून लस घेतल्यास त्याची किंमत आणि खर्च बराच जास्त असू शकतो. अशा परिस्थितीत सर्वसामान्य गरीब जनतेला लस मिळणे अवघड होऊ शकते.

प्रश्न : रशियाच्या लशीकडून अपेक्षा करणे योग्य आहे का?

या प्रश्नाचं उत्तर डॉ. रोहित कपूर यांनी दिलं आहे. डॉ. कपूर म्हणतात की गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगासाठी एचपीव्ही लस उपलब्ध आहे. भारतातही या लसीने लसीकरण केले जाते, पण बहुतांश लोकांना याची माहिती नसते. आणखी एक कारण म्हणजे बहुतेक सरकारी रुग्णालयांमध्ये ही लस उपलब्ध नाही आणि खासगी रुग्णालयांमध्ये किंमत जास्त आहे. त्यामुळे लोकांना लस घेता येत नाही. अशा तऱ्हेने गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगाची प्रकरणे वाढत आहेत.

त्यामुळे रशियाची लस यशस्वी ठरल्यास आणि भारताने ही लस आयात केली किंवा लस देशातच तयार झाली तर लोकांना त्याची जाणीव करून द्यावी लागेल आणि त्याचबरोबर लसीची किंमत कमी ठेवावी लागेल जेणेकरून लोकांना ती मिळू शकेल.

(डिस्क्लेमर: या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)