डोळ्यांची फडफड शुभ की अशुभ? विज्ञानाकडून मिळाले स्पष्ट उत्तर

आपण अनेक वेळा अनुभवतो की डोळा अचानक फडफडतो. काही लोक त्याकडे दुर्लक्ष करतात, तर काहीजण लगेच म्हणतात – “काही तरी होणार आहे”, “कोणी आठवतंय” किंवा “वाईट बातमी येणार”. आपल्या समाजात डोळा फडफडण्याबाबत अनेक समज आणि गैरसमज आहेत. पण खरोखरच डोळ्यांची फडफड ही वैज्ञानिक दृष्टीने काय आहे? आणि तिच्यामागे काय कारणं असतात? चला, जाणून घेऊया यामागचं खरं विज्ञान आणि लोकांमध्ये प्रचलित असलेले समज-गैरसमज.

डोळ्यांची फडफड म्हणजे काय?

वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून डोळा फडफडण्याला “Eyelid Twitching” किंवा “Myokymia” असे म्हणतात. ही एक सामान्य आणि सहसा निरुपद्रवी प्रतिक्रिया असते, जी डोळ्याच्या पापण्यांमधील स्नायू अनैच्छिकपणे आकुंचन पावल्यामुळे होते. ही फडफड काही सेकंदांपासून काही मिनिटांपर्यंत टिकू शकते आणि नंतर आपोआप थांबते.

डोळ्यांची फडफड होण्याची वैज्ञानिक कारणं:

1. झोपेची कमतरता (Lack of Sleep): पुरेशी झोप न झाल्यास डोळ्यांवर ताण येतो आणि त्यामुळे पापण्यांच्या स्नायूंमध्ये फडफड जाणवू शकते.

2. ताण-तणाव (Stress): मानसिक तणाव किंवा चिंता वाढल्यावर मेंदू आणि स्नायूंवर परिणाम होतो, ज्यामुळे डोळ्याची फडफड होते.

3. कॉफी किंवा कॅफिनचं जास्त सेवन: अधिक प्रमाणात कॉफी, चहा किंवा एनर्जी ड्रिंक्स घेतल्यास मेंदू अति उत्तेजित होतो, ज्यामुळे स्नायूंमध्ये थरथर निर्माण होऊ शकते.

4. डोळ्यांचा ताण (Eye Strain): मोबाइल, लॅपटॉप किंवा टीव्ही स्क्रीनकडे सतत बघण्यामुळे डोळ्यांवर ताण येतो आणि पापण्यांची फडफड होते.

5. पोषणातील कमतरता (Nutritional Deficiency): विशेषतः मॅग्नेशियमची कमतरता असलेल्या लोकांमध्ये डोळा फडफडण्याचे प्रमाण अधिक असते.

6. अ‍ॅलर्जी किंवा डोळ्यांना इरिटेशन : धूळ, धूर किंवा इतर अ‍ॅलर्जीक घटकांमुळे डोळ्यांना इरिटेशन झाल्यासही डोळा फडफडू शकतो.

लोकांमध्ये असलेले समज काय सांगतात ?

भारतीय समाजात डोळा फडफडण्याबाबत विविध समज आहेत. उदाहरणार्थ:

1. उजवा डोळा फडफडल्यास चांगली बातमी येणार.

2. डावा डोळा फडफडल्यास वाईट घटना घडू शकते.

हे समज पुरुष आणि महिलांमध्ये वेगवेगळ्या प्रकारे मानले जातात. काही ठिकाणी या गोष्टी शुभ मानल्या जातात, तर काही ठिकाणी अशुभ मानल्या जातात. मात्र यामागे कोणताही वैज्ञानिक आधार नाही. ही पूर्णतः अंधश्रद्धा असून, यावर विश्वास ठेवण्याचे काहीही कारण नाही.

डोळ्यांची फडफड थांबवण्यासाठी उपाय:

1. योग्य झोप घ्या आणि तणाव कमी करा.

2. डोळ्यांना विश्रांती द्या

3. कॅफिनचे प्रमाण कमी करा.

4. मॅग्नेशियमयुक्त अन्न जसे की पालक, बदाम, बिन्स यांचा आहारात समावेश करा.

5. डोळ्यांत अ‍ॅलर्जी असल्यास नेत्रतज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.

( डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)