कशाप्रकारे करावी शिवलिंगाची पूजा? शिव पूराणात सांगितले आहेत नियम

मुंबई : हिंदू धर्मात मूर्तीपूजेला अधिक महत्त्व दिले जाते. प्रत्येकजण आपापल्या श्रद्धेनुसार देवदेवतांच्या मूर्तींची पूजा करतो. वेदव्यास लिखित शिवपुराणाच्या (Shivpuran) सोळाव्या अध्यायात मूर्तीची पूजा आणि शिवलिंगाचे वैज्ञानिक स्वरूप याविषयी माहिती देण्यात आली आहे. याशिवाय शिवलींग बनवून पूजा केल्याने होणारे फायदेही सांगितले आहेत. आधुनिक काळात मूर्ती बनवण्याच्या पद्धतीत अनेक बदल झाले आहेत. लोक साचे वापरून मूर्ती तयार करतात. सहसा लोक बाजारातून मूर्ती विकत घेतात आणि आपल्या घरातील देवघरात त्याची प्रतिष्ठापना करतात आणि पूजा करतात. परंतु शिवपुराणानुसार मातीच्या मूर्तीने सर्व लोकांच्या मनोकामना पूर्ण होतात असे म्हटले आहे. शिवपुराणानुसार मूर्ती बनवण्यासाठी नदी, तलाव, विहीर किंवा पाण्याखालची माती आणून त्यात सुगंधी द्रव टाकून शुद्ध करा. त्यानंतर मातीमध्ये दूध मिसळून हाताने सुंदर मूर्ती बनवा आणि पद्मासनात मूर्तीची पूजा करा.

मूर्ती आणि शिवलिंगाची पूजा

शिवपुराणानुसार, भगवान गणेश, भगवान शिव, माता पार्वती, भगवान सूर्य, भगवान विष्णू आणि शिवलिंगाची नेहमी पूजा करावी. मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी सोळा उपायांनी पूजा केल्यास फलदायी ठरते. देवांनी स्थापन केलेल्या शिवलिंगाला नैवेद्य अर्पण करावा. आणि शिवलिंग स्वतः प्रकट झाले असेल तर त्याचा विधीपूर्वक अभिषेक करावा. अशाप्रकारे पूजा केल्याने इच्छित फळ मिळते. या पद्धतीने हजार वेळा पूजा केल्याने व्यक्तीला स्वर्ग प्राप्त होतो, असेही म्हटले जाते.

शिवपुराणानुसार शिवलिंगाचे महत्त्व

भगवान शिव हे मोक्ष प्रदान करणारे मानले जातात. योनी आणि लिंग दोन्ही शिवामध्ये समाविष्ट आहेत. म्हणून भगवान शिव हे जगाच्या जन्माचे अवतार आहेत. यामुळेच माणसाला जन्माच्या निवृत्तीसाठी वेगवेगळ्या उपासनेचे नियम पाळावे लागतात. तसेच संपूर्ण जग हे बिंदू-ध्वनी स्वरूप आहे. बिंदू शक्ती आणि नाद हे स्वतः शिव आहेत. म्हणून संपूर्ण जग हे शिव आणि शक्तीचे रूप आहे आणि हे जगाचे कारण आहे असे म्हणतात. बिंदू म्हणजे देव आणि नाद म्हणजे भगवान शिव, त्यांच्या एकत्रित रूपाला शिवलिंग म्हणतात. देवी उमा ही जगाची माता आहे आणि भगवान शिव हे जगाचे पिता आहेत.तिची सेवा करणाऱ्यांवर तिचा आशीर्वाद वाढतच राहतो.

शिवलिंग अभिषेक आणि प्रकार

जीवन-मरणाच्या बंधनातून मुक्त होण्यासाठी शिवलिंगाची भक्तिभावाने पूजा करावी. गाईचे दूध, दही आणि तूप मध आणि साखर मिसळून पंचामृत तयार करा आणि ते वेगळे ठेवा. शिवलिंगावर पंचामृत अर्पण करा. दूध आणि धान्य मिसळून नैवेद्य तयार करा आणि प्रणव मंत्राचा जप करताना भगवान शिवाला अर्पण करा.

प्रणवला ध्वनी लिंग, स्वयंभू लिंग, नाद लिंग त्याच्या आवाजाच्या रूपामुळे आणि बिंदू लिंगामुळे त्याच्या बिंदू लिंग म्हणून ओळखले जाते. अचल स्वरुपातील शिवलिंग हे मकर राशीचे रूप मानले जाते. पूजेची सुरुवात करणारे गुरु आचार्य, मूर्तीच्या आकाराचे प्रतीक असल्याने, सहा प्रकारचे आकार आणि लिंग देखील आहेत.

(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)