दहीहंडी 2025 मध्ये कधी आहे? या सणाशी संबंधित इतिहास काय आहे?

श्रावण महिन्यात श्रीकृष्ण जन्माचा उत्सव म्हणजे जन्माष्टमी, देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. यासोबतच, दरवर्षी लोकांना दहीहंडी उत्सवाचीही आतुरतेने प्रतीक्षा असते. दहीहंडी हा भगवान श्रीकृष्णांच्या बाललीलांचे प्रतीक असलेला एक आनंदी सण आहे. या वर्षी म्हणजेच 2025 मध्ये दहीहंडी 16 ऑगस्ट रोजी साजरी होणार आहे, तर जन्माष्टमीचा उत्सव 15 ऑगस्टला साजरा होईल. द्वापार युगापासून सुरू झालेला हा उत्सव आजपर्यंत तितक्याच उत्साहाने साजरा केला जातो.

चला, दहीहंडी उत्सवाविषयी काही खास गोष्टी जाणून घेऊया.

दहीहंडी म्हणजे काय?

दहीहंडी हा भगवान श्रीकृष्णांच्या जीवनाशी संबंधित एक महत्त्वाचा उत्सव आहे. याला गोपाळकाला किंवा गोविंद उत्सव म्हणूनही ओळखले जाते. या दिवशी, ‘गोविंदा’ पथक मानवी मनोऱ्याच्या सहाय्याने उंच ठिकाणी टांगलेली दही आणि लोणी यांनी भरलेली मटकी फोडण्याचा प्रयत्न करतात.

या पथकात तरुण-तरुणींचा समावेश असतो. एक व्यक्ती दुसऱ्याच्या खांद्यावर उभे राहून मानवी मनोरा बनवते आणि सर्वात वर असलेली व्यक्ती हंडी फोडते. अनेक पथके यात भाग घेतात आणि मटकी फोडण्यासाठी स्पर्धा करतात. दहीहंडी उत्सवादरम्यान श्रीकृष्णाची भजने म्हटली जातात, नाच-गाण्याचा कार्यक्रम होतो आणि सर्वत्र उत्साहाचे वातावरण असते.

दहीहंडीची सुरुवात कशी झाली?

पौराणिक कथेनुसार, लहान असताना भगवान श्रीकृष्ण आपल्या मित्रांसोबत लोणी आणि दही चोरी करून खात असत. त्यांच्या या बाललीलांमुळे गोकुळातील महिला (गोपी) खूप त्रस्त होत्या. त्यांनी लोणी आणि दह्याची मटकी उंच ठिकाणी लटकवण्यास सुरुवात केली, जेणेकरून श्रीकृष्ण तिथे पोहोचू शकणार नाहीत.

पण भगवान श्रीकृष्ण त्यांच्या मित्रांना घेऊन मानवी पिरामिड तयार करून या उंच हंड्यांपर्यंत पोहोचायचे आणि लोणी-दही चोरून खायचे. श्रीकृष्णाच्या याच बाललीलांना श्रद्धांजली म्हणून, जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी दहीहंडीचा उत्सव साजरा केला जातो. हा उत्सव आनंद, एकजूट आणि संघभावना (team spirit) दर्शवतो.

दहीहंडी कुठे साजरी केली जाते?

दहीहंडीचा उत्सव प्रामुख्याने महाराष्ट्र आणि उत्तर प्रदेशमधील मथुरा, वृंदावन आणि गोकुळ यांसारख्या ठिकाणी मोठ्या धूमधडाक्यात साजरा केला जातो. महाराष्ट्रात मुंबई, पुणे आणि ठाणे यांसारख्या शहरांमध्ये मोठ्या दहीहंडीचे आयोजन केले जाते, ज्यात अनेक गोविंदा पथके सहभागी होतात. लाखो लोक हा उत्सव पाहण्यासाठी रस्त्यावर जमतात. महाराष्ट्रातील दहीहंडी उत्सवाला आता एक विशेष ओळख मिळाली आहे, ज्यामुळे हा सण देशभरात लोकप्रिय झाला आहे.