इराण-अमेरिकेची चर्चा निष्फळ, आण्विक हक्क सोडण्यास इराणचा नकार
इराण आणि अमेरिकेची आण्विक हक्कांसदर्भातील चर्चा निष्फळ ठरली आहे. इराणच्या परराष्ट्रमंत्र्यांनी सांगितले की, 2015 च्या अणुकराराचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी ओमानमध्ये अमेरिकेशी अप्रत्यक्ष चर्चा गंभीर झाली आहे. इराणने आपले आण्विक हक्क सोडण्यास नकार दिला आहे. इराणचे राष्ट्राध्यक्ष मसूद पेजेश्कियान यांनी तेहरानने आण्विक पायाभूत सुविधा नष्ट करण्याची अमेरिकेची मागणी फेटाळून लावली आहे.
इराण आणि अमेरिकेतील वाद वाढताना दिसत आहे. दोन्ही देशांच्या चर्चेत इराण अणुहक्क सोडणार नाही, अशी माहिती समोर आली आहे. इराणचे परराष्ट्रमंत्री अब्बास अराघची म्हणाले की, 2015 च्या अणुकराराचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी ओमानमध्ये अमेरिकेशी अप्रत्यक्ष चर्चा अधिक गंभीर आणि प्रामाणिक झाली आहे. यामुळे वाद आणखी चिघळण्याची शक्यता आहे.
इराणचे राष्ट्राध्यक्ष मसूद पेजेश्कियान यांनी तेहरानने आण्विक पायाभूत सुविधा नष्ट करण्याची अमेरिकेची मागणी फेटाळून लावली आहे. मस्कतमध्ये ओमानच्या मध्यस्थीने झालेली चर्चा हा संयुक्त व्यापक कृती आराखडा वाचवण्याचा ताजा प्रयत्न आहे.
2018 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या पहिल्या कार्यकाळात अमेरिकेने या करारातून एकतर्फी माघार घेतल्यानंतर इराणने हळूहळू आपली आण्विक वचनबद्धता कमी केली. ओमानची राजधानी ओमानमध्ये चर्चेच्या चौथ्या फेरीनंतर इराणच्या सरकारी आयआरआयबी टीव्हीशी बोलताना अराघची म्हणाले की, चर्चा सामान्य विषयांऐवजी विशिष्ट प्रस्तावांकडे वळली आहे. ही चर्चा सकारात्मक असल्याचे त्यांनी सांगितले, पण ती अधिक गुंतागुंतीची असल्याचे त्यांनी मान्य केले. दोन्ही बाजूंनी चर्चा सुरू ठेवण्याचे मान्य केले आहे.
इराण अणुहक्क सोडणार नाही – इराण
ताजी फेरी सुमारे तीन तास चालली, यापूर्वी 12 आणि 26 एप्रिल रोजी मस्कट आणि 19 एप्रिल रोजी रोम येथे झालेल्या बैठकांचा एक भाग होता. दरम्यान, इराणचे राष्ट्राध्यक्ष मसूद पेजशेकियान यांनी इराणने आपली आण्विक पायाभूत सुविधा पूर्णपणे नष्ट करण्याची अमेरिकेची मागणी फेटाळून लावली.
“हे अमान्य आहे. इराण आपले शांततापूर्ण आण्विक हक्क सोडणार नाही,’ असे सांगून इराणचा अणुकार्यक्रम केवळ नागरी वापरासाठी आहे, असा पुनरुच्चार त्यांनी केला. सर्वोच्च नेते अली खामेनी यांच्या अण्वस्त्रांच्या विकासावर बंदी घालण्याच्या धार्मिक आदेशाचाही त्यांनी उल्लेख केला.
मस्कटमध्ये चर्चेपूर्वी अमेरिकेचे विशेष दूत स्टीव्ह व्हिटकॉफ यांनी इराणने आपला अणुकार्यक्रम पूर्णपणे सोडून द्यावा, ज्यात नतान्झ, फोर्डाऊ आणि इस्फहान येथील सुविधांचा समावेश आहे. इराणने संवर्धित युरेनियम आयात करावे, असे अमेरिकेचे परराष्ट्रमंत्री मार्को रुबिओ यांच्यासह अमेरिकी अधिकाऱ्यांनी सुचवले.
रेडिओफार्मास्युटिकल्स, हेल्थकेअर, कृषी आणि उद्योग यासह शांततापूर्ण हेतूंसाठी इराणच्या आण्विक कारवाया आवश्यक आहेत, यावर मसूद पेजेश्कियान यांनी भर दिला. आम्ही चर्चेत गंभीर असून तडजोड हवी आहे. आम्ही शांततेसाठी वाटाघाटी करतो,’ असे सांगून ते म्हणाले की, प्रादेशिक शांतता आणि सुरक्षिततेसाठी इराणची वचनबद्धताही अधोरेखित करण्यात आली.
