कमी वयात केस पांढरे होत आहेत? असू शकते ‘या’ गोष्टींची कमतरता, काय उपाय करावेत?

वय वाढत जाणे यासोबत केस पांढरे होणे ही सामान्य बाब आहे. पण काही लोकांमध्ये वयाच्या 20 ते 30 वर्षांदरम्यानच केस पांढरे होऊ लागतात. यामागे बिघडलेली जीवनशैली, तणाव आणि शरीरात काही पोषक तत्त्वांच्या कमतरतेसारखी कारणे असू शकतात. आता केस पांढरे झाल्यावर काळे करण्यासाठी बहुतांश लोक हेअर कलरचा वापर करतात किंवा घरगुती उपाय करतात, ज्यामुळे केस काही दिवसांसाठी काळे दिसतात, पण कालांतराने पुन्हा पांढरे दिसू लागतात.

जर तुम्हालाही कमी वयात केस पांढरे होण्याच्या समस्येने त्रस्त असाल, तर सर्वप्रथम यामागील कारण जाणून घेणे गरजेचे आहे. यासाठी तुम्ही तज्ज्ञांचा सल्ला घेऊ शकता. ते तुम्हाला काही चाचण्या सुचवू शकतात. पण कमी वयात केस पांढरे होण्यामागील वैज्ञानिक कारण काय आहे? याबाबत तज्ज्ञांकडून जाणून घेऊया.

वाचा: हार्ट ब्लॉकेज झाल्यास सुरुवातीला कोणती लक्षणे दिसतात? दुर्लक्ष करू नका

कमी वयात केस पांढरे होण्याचे वैज्ञानिक कारण

दिल्लीतील श्री बालाजी अ‍ॅक्शन मेडिकल इन्स्टिट्यूटमधील वरिष्ठ सल्लागार त्वचारोगतज्ज्ञ डॉ. विजय सिंघल यांनी सांगितले की, कमी वयात केस पांढरे होण्याची समस्या आजकाल खूप सामान्य झाली आहे. यामागे अनेक वैज्ञानिक कारणे असू शकतात. सामान्यतः केसांचा रंग मेलानिन नावाच्या रंगद्रव्याच्या प्रमाणावर आणि प्रकारावर अवलंबून असतो. हे रंगद्रव्य केसांच्या मुळांमध्ये असलेल्या मेलानोसाइट्स नावाच्या पेशींद्वारे तयार होते. वय वाढत जाणे यासोबत मेलानोसाइट्स कमी सक्रिय होतात आणि रंगद्रव्याचे उत्पादन कमी होऊ लागते. त्यामुळे वय वाढत जाणे यासोबत केस पांढरे होणे सामान्य आहे.

तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, जेव्हा ही समस्या तरुण किंवा किशोरवयीन मुलांमध्ये दिसते, तेव्हा यामागे इतरही कारणे असू शकतात. यामध्ये अनुवंशिकता, म्हणजेच पालकांमध्ये किंवा कुटुंबात कमी वयात केस पांढरे होण्याचा इतिहास, हे प्रमुख कारण आहे. याशिवाय, शरीरात लोह, प्रथिने, जस्त आणि व्हिटॅमिन बी12 यासारख्या पोषक तत्त्वांच्या कमतरतेमुळेही केसांवर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामध्ये केस पांढरे होणे समाविष्ट आहे.

याव्यतिरिक्त, जास्त तणाव घेणे, रोज पुरेशी झोप न घेणे, चुकीची जीवनशैली, थायरॉईडसारखे हार्मोनल असंतुलन, धूम्रपान, जास्त प्रक्रिया केलेले अन्न खाणे आणि जास्त रासायनिक उत्पादनांचा वापर यामुळेही केसांवर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे केस खराब होणे किंवा कमी वयात पांढरे होणे यासारख्या समस्या उद्भवतात. याशिवाय, काही स्वयंप्रतिकार (ऑटोइम्यून) किंवा अनुवंशिक विकार, संसर्ग किंवा औषधांचे दुष्परिणामही यासाठी जबाबदार असू शकतात.

यापासून बचाव कसा करावा?

यापासून बचावासाठी आहारात व्हिटॅमिन बी12 युक्त पदार्थांचा समावेश करा. आहारात ताजी फळे, हिरव्या पालेभाज्या, सुकामेवा, दूध, दही, अंडी यासारख्या गोष्टींचा समावेश करा. तणाव नियंत्रित करा, यासाठी व्यायाम करा, ध्यान किंवा तणाव व्यवस्थापनाच्या पद्धती अवलंबा. योग्य वेळी झोप घ्या आणि दररोज 7 ते 8 तासांची झोप पूर्ण करा. केसांना नैसर्गिक ठेवा, म्हणजेच जास्त रासायनिक उत्पादने आणि उपचार टाळा.

जर कमी वयात सातत्याने केस पांढरे होत असतील, तर सामान्य घरगुती उपाय किंवा महागडी केस उत्पादने यावर अवलंबून राहण्याऐवजी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या, जेणेकरून यामागील कारण समजेल आणि त्यानुसार उपचार सुरू करता येतील. योग्य जीवनशैली आणि संतुलित आहार आरोग्य, त्वचा आणि केसांसाठी फायदेशीर आहे.