मुलांना खेळणी घेताना या चुका टाळाच, नाहीतर होईल मोठं नुकसान
मुलांसाठी खेळणी घेणं हे खूप छान वाटतं, पण कधी कधी चुकीची खेळणी घेतली तर पुढे खूप त्रास होऊ शकतो. त्यामुळे खेळणी घेताना या गोष्टींची काळजी घेणं खूप गरजेचं आहे.
जसा मुलाचा जन्म होतो, तसंच त्याच्या भोवती खेळण्यांचा ढीग तयार होतो. आई-वडील, नातेवाईक, ओळखीचे सगळे त्याच्या हातात नवनवीन खेळणी देतात. पण याच निवडीत बऱ्याच वेळा पालकांकडून मोठी चूक घडते ते फक्त खेळण्यासाठी म्हणून खेळणी विकत घेतात, त्याचा मुलांच्या मानसिकतेवर, विकासावर काय परिणाम होईल याचा विचारच करत नाहीत.
मुलांचा बौद्धिक, भावनिक आणि सामाजिक विकास त्यांच्या आसपासच्या गोष्टींवर अवलंबून असतो. खेळणी केवळ खेळण्यासाठी नसतात, ती त्यांच्या विचारशक्तीला, कल्पनाशक्तीला आणि आत्मविश्वासाला आकार देतात. त्यामुळे पालकांनी खेळणी निवडताना फार सजगपणे विचार करायला हवा.
तर त्यांचं विचारविश्व खुलं होईल
आजही बाजारात मुलांसाठी गन, रोबोट, कार आणि मुलींसाठी डॉल, किचन सेट असे विभाजन दिसून येते. या प्रकारामुळे मुलांच्या मनात लहानपणापासूनच समाजाने ठरवलेले स्त्री-पुरुष भेद खोलवर बसतात. पण जर मुलगी डायनासोर, रोबोट, सायन्स किट्सने खेळली आणि मुलगा डॉल किंवा किचन सेटने, तर ही जुनी चौकट मोडून त्यांचं विचारविश्व खुलं होईल.
बहुतांश वेळा मुलीला लहानपणापासून डॉल दिली जाते. पण या डॉलचे मेकअप, ड्रेस, गोरे रंग आणि स्लिम बॉडी यामुळे मुलींच्या मनात नकळत ही भावना तयार होते की त्यांनाही अशीच सुंदर, सडपातळ आणि सजलेली असावं लागेल. यासोबत येणारे डॉल हाउस आणि बेबी डॉल्स त्यांना ‘आई’चं पारंपरिक रोल लावून देतात. अशा प्रकारचे खेळ त्यांना लॉजिकपासून दूर नेतात आणि फॅन्सी कल्पनांमध्ये अडकवतात. म्हणूनच मुलींना लॉजिकल, टेक्निकल टॉयज द्या – जसं सायन्स गेम्स, पझल्स, रोबोट किट्स.
मनोचिकित्सक प्रियांका श्रीवास्तव सांगतात की, काही पालक लहान बाळ चालायला शिकत असताना रिमोट किंवा चाबीवर चालणारे खेळणे बाळाच्या मागे पाठवतात आणि बाळाला “पळ-पळ” म्हणतात. पण यामुळे बाळाचं आत्मभान कमी होतं. उलट, बाळाला खेळण्यापर्यंत स्वतःहून पोहोचायला सांगा हे त्याच्यात आत्मविश्वास, टार्गेट ओरिएंटेड विचार आणि योजना बनवण्याची क्षमता निर्माण करतं.
मुलांना काय द्यावं?
- ब्लॉक्स आणि पझल्स – क्रिएटिविटी आणि लॉजिकल स्किल्ससाठी
- बिल्डिंग टॉयज – इंजिनियरिंग टॅलेंटला चालना देण्यासाठी
- क्ले आणि आर्ट किट्स – कल्पनाशक्ती आणि अभिव्यक्ती वाढवण्यासाठी
- सायन्स आणि मॅथ्स गेम्स – प्रॉब्लेम सॉल्विंग आणि विचारशक्तीसाठी
- बोर्ड गेम्स – टीम वर्क आणि संयमासाठी
- बॅट-बॉल, रश्शी उडी, बॅडमिंटन – फिजिकल फिटनेससाठी
- व्हिडीओ गेम्स मात्र टाळा, हे मुलांमध्ये चटक, चिडचिड, एकाकीपणा आणि स्क्रिन अॅडिक्शन वाढवू शकतात.
( डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)
