UAE-आधारित गर्भ औषध तज्ञ गर्भाशयात स्पाइना डिफिडा दुरुस्ती करणारे पहिले भारतीय वंशाचे डॉक्टर

नवी दिल्ली : UAE मधील एका भारतीय वंशाच्या डॉक्टरने दक्षिण अमेरिकेतील गर्भात असणाऱ्या बालकावर  संभाव्य जीवन बदलणारी गर्भाशयातील प्रक्रिया यशस्वीपणे करून इतिहास रचला आहे. मूळचे मुंबईचे असलेले प्रख्यात गर्भ औषध तज्ञ मनदीप सिंग यांनी अबुधाबी येथील रूग्णालयात अत्यंत गुंतागुंतीची शस्त्रक्रिया करण्यात डॉक्टरांच्या पथकाचे नेतृत्व केलं. ज्यामुळे अशी शस्त्रक्रिया करणारे ते पहिले भारतीय वंशाचे डॉक्टर बनले आहेत.

कोलंबियातील रुग्णाने तिच्या बाळासाठी अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन गुंतागुंत रोखण्याच्या आशेने अबू धाबीस्थित बुर्जील मेडिकल सिटीच्या किप्रोस निकोलाइड्स फेटल मेडिसिन आणि थेरपी सेंटरमध्ये दुर्मिळ ओपन स्पिना बिफिडा प्रक्रिया पार पाडली.

मनदीप सिंग, कन्सल्टंट, फेटल मेडिसिन अँड ऑब्स्टेट्रिक्स, आणि बुर्जील मेडिकल सिटीतील बुर्जील फरहा (महिला आणि मुलांचा विभाग) चे सीईओ, यांनी 24 आठवड्यांच्या गर्भधारणेच्या बाळामध्ये मणक्याचा दोष दुरुस्त करण्यासाठी गर्भाशयातील गर्भाची शस्त्रक्रिया केली. गर्भाशयातील स्पिना बिफिडा दुरुस्ती करण्यासाठी प्रशिक्षित केलेल्या जगातील मोजक्या सर्जनांपैकी ते एक आहेत.

प्रोफेसर कायप्रोस निकोलाइड्स यांच्या हातून प्रशिक्षण घेतलं आहे. ज्यांना ‘भ्रूण औषधाचे जनक’ मानले जाते आणि त्यांनी गर्भ औषध आणि संशोधन संस्था, किंग्स कॉलेज हॉस्पिटल, डेन्मार्क हिल, लंडन येथे गर्भाच्या औषधामध्ये सल्लागार म्हणून काम केले आहे. स्पायना बिफिडा हा एक जन्म दोष आहे जो मणक्याची हाडे तयार होत नाही तेव्हा होतो आणि यामुळे पाठीचा कणा अम्नीओटिक द्रवपदार्थाच्या संपर्कात राहतो, परिणामी कायमचे अपंगत्व येते. या स्थितीमुळे बर्‍याचदा आतड्यांसंबंधी आणि मूत्राशयावरील नियंत्रण कायमचे नष्ट होणे, अर्धांगवायू होणे किंवा दोन्ही खालच्या अंगांचे स्नायू कमकुवत होऊ शकतात. मणक्यातील दोष दूर करण्यासाठी गर्भावस्थेच्या 19-25 आठवड्यांच्या दरम्यान गर्भाशयात दुरुस्ती केली जाते, ज्यामुळे सुधारित परिणाम मिळतात.

बुर्जील मेडिकल सिटी येथील Kypros Nicolaides Fetal Medicine and Therapy Center येथे अत्यंत प्रगत प्रक्रिया करण्यासाठी डॉक्टरांनी सहा सदस्यीय वैद्यकीय पथकाचे नेतृत्व केले, जे उच्च-जोखीम असलेल्या प्रसूती आणि प्रसूतीच्या काळजीमध्ये अग्रेसर आहे. सिंग यांच्या म्हणण्यानुसार, गर्भाच्या दुरुस्तीच्या शस्त्रक्रियेदरम्यान, गर्भाशयावर एक छोटासा चीरा टाकला जातो आणि बाळाच्या मागच्या बाजूला उघड केले जाते ज्यामुळे न्यूरोसर्जनला स्पायना बिफिडा दोष बंद करता येतो.

दोष झाकण्यासाठी आम्ही सिंथेटिक पॅच वापरतो. नंतर अम्नीओटिक द्रव परत पोकळीत टाकला जातो आणि गर्भाशय परत बंद केले जाते. गर्भावस्थेच्या उर्वरित कालावधीसाठी बाळ गर्भाशयातच राहील आणि 37 आठवड्यांच्या गर्भावस्थेत सिझेरियनद्वारे प्रसूती होईल, डॉक्टरांनी सांगितले.

आईची प्रकृती स्थिर आहे आणि ऑगस्टमध्ये अबू धाबी रुग्णालयात तिच्या बाळाची प्रसूती होण्याची अपेक्षा आहे. जन्मानंतर, नवजात तज्ज्ञ, बालरोगतज्ञ, बालरोगतज्ञ, आणि एक बाल ऑर्थोपेडिक आणि पुनर्वसन टीम बाळाचे पुनरावलोकन करेल आणि त्याच्या काळजीची योजना करेल. इन-युटेरो स्पिना बिफिडा दुरुस्ती सर्वत्र सहज उपलब्ध नाही आणि जगभरात ही जटिल प्रक्रिया पार पाडणारी केवळ 14 केंद्रे आहेत. आशिया आणि दक्षिण अमेरिकेतील जोडपे सामान्यत: या स्थितीसाठी वैद्यकीय सेवा घेण्यासाठी यूएसए आणि युरोपमध्ये प्रवास करतात. परंतु कुटुंबांच्या मते ही एक महाग प्रक्रिया आहे.

स्पाइना बिफिडाच्या गर्भाशयात दुरुस्तीमुळे हातापायांचे मोटर फंक्शन कमी होते आणि परिणाम सुधारतात. प्रसूतीनंतर, बाळाला पाठपुरावा करणे आवश्यक आहे आणि काही प्रकरणांमध्ये, त्यांचे आरोग्य सुनिश्चित करण्यासाठी फिजिओथेरपी आणि इतर वैद्यकीय मूल्यांकन करावे लागतील, सिंग म्हणाले. उपचार न केल्यास, स्थितीच्या तीव्रतेनुसार, स्पायना बिफिडासह जन्मलेल्या बाळाला पायाच्या स्नायूंमध्ये शक्ती कमी होण्यापासून आतड्यांसंबंधी आणि मूत्राशयाच्या नियंत्रणाच्या समस्यांपर्यंत अनेक गुंतागुंत होण्याचा धोका असतो.

इन-युटेरो स्पाइना बिफिडा दुरुस्ती ही एक अत्याधुनिक उपचार आहे ज्यामध्ये बाळांमध्ये परिणाम मोठ्या प्रमाणात सुधारण्याची क्षमता आहे. मला आशा आहे की भारतातील संस्था आणि विशेषज्ञ यांच्या सहकार्याने, आम्ही देशातील अशा प्रगत उपचारांची सुलभता वाढवू शकतो आणि परदेशात प्रवास करण्याची गरज नाहीशी करू शकतो, असंही डॉक्टरांनी सांगितलं.