Summer : उन्हाळ्यात तुम्हीही चालवताय का फुल स्पीडमध्ये फॅन,.. तुमचा फॅनचा स्पीडच ठरवतो तुमचे विजेचे बील…
फॅन रेग्युलेटर फॅक्ट्स: तुम्ही कधी विचार केला आहे का, की जेव्हा फॅन वेगवेगळ्या वेगाने चालवला जातो तेव्हा त्याचा वीज वापरावर काही परिणाम होतो. तर आज जाणून घ्या काय आहे याचे उत्तर...
मुंबई : उन्हाळ्याच्या दिवसात गरमी मुळे, फ्रीज, फॅन, कुलर, एसी, इनव्हर्टर अशा सगळ्या विजेवर चालणाऱया उपकरणांचा वापर (Use of equipment) दुप्पट होत असल्याने, वीजेचे बीलही दुप्पट येते. अशावेळी कोणत्या उपकरणाला कसे चालवावे जेणे करून विज बिलात थोडीतरी बचत होईल याबाबत आपण सगळेच विचार करत असतो. प्रत्येकजण आपल्या घरात वीज वाचवण्यासाठी वेगवेगळ्या योजना आखतो. वाढती वीजबिल रोखण्यासाठी घरांमध्ये सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत. यासाठी अनेक शास्त्रीय पद्धतींचाही (Of classical methods as well)वापर केला जातो. पंख्याच्या बाबत बोलायचे झाल्यास, पंखा1 नंबरवर चालवला तर, कमी आणि 5 नंबरवर चालवला तर जास्त वीज खर्च होईल का असा प्रश्न आपल्याला नेहमीच पडतो. तर ते पंख्याच्या रेग्युलेटरवर (On the fan regulator)अवलंबून असते. त्यामुळे वीजेवर किती फरक पडेल याबाबत निट सांगता येणार नाही.
वीज बिलावर काय परिणाम होईल
पंखे वेगवेगळ्या वेगाने चालवल्याचा वीज बिलावर काही परिणाम होतो का. तसेच, फॅन रेग्युलेटर कसे कार्य करतील आणि त्यामागील शास्त्र काय आहे हे तुम्हाला कळेल. फॅनवर खर्च केलेली शक्ती त्याच्या वेगाशी संबंधित आहे, परंतु ते नियामकावर अवलंबून आहे. होय, रेग्युलेटरच्या आधारे, असे म्हणता येईल की पंख्याच्या गतीद्वारे, विजेची किंमत अधिक कमी केली जाऊ शकते. तथापि, असे अनेक नियामक आहेत ज्यांचा वीज वापरावर कोणताही परिणाम होत नाही आणि ते पंख्याच्या गतीपुरते मर्यादित आहेत.
कोणता रेग्युलेटर वीज वाचवतो?
फॅनच्या वेगामुळे विजेची बचत होईल की नाही हे रेग्युलेटरच्या प्रकारावर अवलंबून आहे हे तुम्हाला माहिती आहे. आता कोणते रेग्युलेटर विजेची बचत करू शकतो आणि कोणत्या रेग्युलेटरमध्ये ही सुविधा नाही हे जाणून घेऊ. व्होल्टेज कमी करून फॅनचा वेग नियंत्रित करणारे अनेक फॅन रेग्युलेटर आहेत. हे रेग्युलेटर फॅनला दिलेला व्होल्टेज कमी करतात आणि त्याचा वेग कमी करतात. अशा प्रकारे पंख्यातील वीज वापर कमी झाला. परंतु, यामुळे विजेची बचत झाली नाही, कारण या रेग्युलेटरने रेझिस्टर म्हणून काम केले, तेवढीच वीज त्यात गेली. अशाप्रकारे, पंख्याचा वेग कमी केल्याने वीज बचतीवर विशेष परिणाम होत नाही. आम्ही तुम्हाला सांगतो की ही प्रणाली जुन्या रेग्युलेटरमध्ये होती, जी खूप मोठी होती. पण, आता तंत्रज्ञान वाढत असल्याने रेग्युलेटरची यंत्रणाही बदलली आहे.
नवीन रेग्युलेटर कसे काम करते
आता रेग्युलेटर पूर्वीपेक्षा वेगळ्या तंत्रज्ञानावर काम करतात आणि याद्वारे विजेचीही बचत होऊ शकते. तर जाणून घ्या नवीन प्रकारचे रेग्युलेटर कसे काम करतात? आणि विजेची बचत कशी होते? वास्तविक, आता बाजारात रेग्युलेटर येत आहेत, ते इलेक्ट्रॉनिक रेग्युलेटर आहेत. इलेक्ट्रॉनिक रेग्युलेटर आता मोठ्या प्रमाणावर वापरले जातात आणि वीज वाचवतात असे मानले जाते. असे मानले जाते की फॅनचा टॉप स्पीड आणि त्याचा सर्वात कमी वेग यातील पॉवर फरक इलेक्ट्रॉनिक रेग्युलेटर वापरून पाहिला जाऊ शकतो. नवीन रेग्युलेटरमुळे 30 ते 40 टक्के खर्च कमी होऊ शकतो. नवीन प्रकारचे इलेक्ट्रिक रेग्युलेटर फायरिंग अँगल बदलून करंटचा प्रवाह नियंत्रित करतो आणि जेव्हा वर्तमान वापर कमी होतो तेव्हा वीज वापर देखील वाचतो. यामध्ये पॉवर कंट्रोलसाठी कॅपेसिटर इत्यादींचा वापर केला जातो. फायरिंग अँगल बदलल्याने, व्होल्टेजसह वेग कमी होतो आणि व्होल्टेजसह करंट कमी होतो आणि पॉवरची बचत होते. म्हणजेच पंखा जितक्या वेगाने चालेल तितकी जास्त वीज खर्च होईल आणि कमी वेगाने कमी खर्च होईल.
