बाँड आणि FD मध्ये काय फरक? जाणून घ्या

फिक्स्ड इन्कम सिक्युरिटीजच्या दुनियेत बाँड (रोखे) आणि मुदत ठेवी (FD) या दोन्हींचे वर्चस्व आहे. दोघांचेही आपापले फायदे आणि मर्यादा आहेत. FD मोठ्या प्रमाणावर प्रचलित आहेत, तर रोख्यांकडे मोठ्या प्रमाणात दुर्लक्ष केले जाते. 2017 मध्ये सेबीने घरातील गुंतवणुकीच्या पद्धतींचा अभ्यास करण्यासाठी एक सर्वेक्षण केले, ज्यात असे दिसून आले की 95 टक्क्यांपेक्षा जास्त कुटुंबांनी गुंतवणुकीचा पर्याय म्हणून एफडीला पसंती दिली. केवळ 10 टक्के लोकांनी म्युच्युअल फंड आणि शेअर्सची निवड केली.

मुदत ठेवी हा गुंतवणुकीचा एक सुस्त मार्ग आहे आणि महागाईपेक्षा जास्त परतावा देण्यास आपली असमर्थता FD मधील आपली गुंतवणूक कमी करते, परंतु FD अजूनही भारताच्या गुंतवणूक पोर्टफोलिओचा एक मोठा भाग आहे. त्या तुलनेत, बाँड ( रोखे ) हा गुंतवणुकीचा एक चांगला आणि अधिक सुरक्षित पर्याय आहे, जरी लोकांना त्याबद्दल कमी माहिती असली तरीही. FD वर प्रचंड अवलंबून राहणे आणि त्याबद्दल जागरुकतेचा अभाव या दोन प्रमुख कारणांमुळे रोख्यांमधील गुंतवणूक अजूनही लोकप्रिय नाही. आता प्रश्न पडतो की, मुदत ठेवी आणि रोखे यात काय फरक आहे? मुदत ठेवींपेक्षा रोखे गुंतवणुकीचा चांगला पर्याय कशामुळे ठरतो?

मुदत ठेवी आणि बाँड (रोखे) यांच्यातील प्रमुख फरकांवर चर्चा करण्यापूर्वी, भारतीय FD वर जास्त अवलंबून का आहेत याचा शोध घेणे महत्वाचे आहे. ज्यांना याची माहिती नाही, त्यांच्यासाठी मुदत ठेवी हा गुंतवणुकीचा उत्तम पर्याय आहे. भारतातील बहुतांश बचत ही सुरक्षित गुंतवणूक आहे या गृहितकाखाली FD मध्ये जमा केली जाते.

मुदत ठेवी हा गुंतवणुकीचा सुरक्षित प्रकार आहे, या सर्वसामान्य समजुतीप्रमाणे मुदत ठेवींचे ( FD ) सरकारकडून नियमन केले जात नाही. होय, डीआयसीजीसी योजनेअंतर्गत 5 लाख रुपयांपर्यंत विमा आहे, परंतु येथे हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे की त्या विमाधारक 5 लाखांमध्ये आपल्या सर्व खात्यांमध्ये बँकेत ठेवलेल्या संपूर्ण रकमेचा समावेश आहे. जसे की सर्व बचत खाती, FD इत्यादी. हे देखील लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की जवळजवळ 50% बँका डीआयसीजीसी अंतर्गत समाविष्ट नाहीत आणि या कारणास्तव, ते आपल्याला 5 लाख रुपयांपर्यंत विमा देखील देत नाहीत.

लक्ष्मी विलास बँकेतील खात्यावर मोरेटोरियम सारख्या काही प्रकरणांमध्ये मोरेटोरियम होते. अशा परिस्थितीत दररोज पैसे काढण्यावर मर्यादा आहे. म्हणजेच जोपर्यंत मोरेटोरियमचा कालावधी संपत नाही तोपर्यंत तुम्ही तुमच्या खात्यातून एका मर्यादेपेक्षा जास्त रक्कम काढू शकत नाही.

जेव्हा FD विरुद्ध बाँड ( रोखे ) यांचा विचार केला जातो, तेव्हा मोठ्या नामांकित बँकिंग संस्थांचे अपयश असूनही रोखे अजूनही जोखमीची गुंतवणूक मानली जातात, हे विडंबन आहे. सध्याची परिस्थिती पाहता हा अंदाज चुकीचा वाटतो आणि गुंतवणूकदारांमधील जागरुकतेच्या पातळीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण होते.

गुंतवणुकीच्या बाबतीत जोखीम टाळणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी मुदत ठेवीकडे ( FD ) सुरक्षित पर्याय म्हणून पाहिले जाते. तथापि, बाँड ( रोखे ) गुंतवणुकीसाठी एक चांगला पर्याय आहे, जे मुदत ठेवींपेक्षा अनेक फायदे देतात. या लेखात, आम्ही मुदत ठेवींपेक्षा रोखे हा गुंतवणुकीचा चांगला पर्याय का आहे याचा शोध घेऊ.