भारतीय महिला कपाळावर टिकली का लावतात? यामागे दडलेली आहेत अनेक खास रहस्ये

भारतीय महिलांच्या कपाळावरची टिकली केवळ एक सौंदर्यप्रसाधन नाही. ही अनेक शतकांपासून भारतीय संस्कृती आणि परंपरेचा एक अविभाज्य भाग आहे. अनेकजण टिकलीला फक्त एक फॅशन स्टेटमेंट मानतात, पण यामागे अनेक सांस्कृतिक आणि वैज्ञानिक कारणे दडलेली आहेत. विवाहित महिला आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी टिकली लावतात, असे मानले जाते, पण त्यापलीकडेही याला अनेक अर्थ आहेत. चला, टिकली लावण्यामागची काही खास कारणे सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

टिकली शब्दाचा अर्थ आणि महत्त्व

‘टिकली’ हा शब्द संस्कृत भाषेतील ‘बिंदु’ या शब्दावरून आला आहे, ज्याचा अर्थ ‘एक छोटासा ठिपका’ असा होतो. पण हा साधा ठिपका नसून, भारतीय दर्शनात याला खूप महत्त्व आहे. दोन भुवयांच्या मधल्या भागाला ‘आज्ञा चक्र’ किंवा ‘तिसरा डोळा’ म्हणतात. हे चक्र ज्ञान, अंतर्ज्ञान आणि आत्म-जागरूकतेचे केंद्र मानले जाते. या ठिकाणी टिकली लावल्याने हे ऊर्जा केंद्र सक्रिय होते, असे मानले जाते.

परंपरा, ओळख आणि शक्तीचे प्रतीक

विवाहित महिलांसाठी: भारतीय समाजात विवाहित महिलांसाठी लाल टिकली खूप शुभ मानली जाते. ती प्रेम, सौभाग्य आणि सुरक्षेचे प्रतीक आहे. टिकली देवी शक्तीशी जोडलेली असून, ती स्त्रीमधील अंतर्गत ऊर्जेला दर्शवते.

अविवाहित महिलांसाठी: अविवाहित मुली किंवा लहान मुलीही टिकली लावतात, पण त्यांच्यासाठी ती जास्त करून एक सजावट आणि उत्साहाचा भाग असतो. रंगीबेरंगी आणि डिझाइनच्या टिकल्या त्यांच्या निरागसतेचे प्रतीक असतात.

फॅशन आणि परंपरेचा संगम

आज टिकलीचे मूळ जरी परंपरेत असले, तरी ती आता एक ट्रेंडी फॅशन ॲक्सेसरी बनली आहे. बाजारात तुम्हाला विविध रंग, आकार आणि डिझाइनच्या टिकल्या मिळतील, ज्या कपड्यांना मॅच करून लावल्या जातात. यामुळे भारतीय पारंपरिक वेशभूषेला एक आधुनिक टच मिळतो. अनेक डिझाइनर्सनीही टिकलीचा वापर त्यांच्या कलेक्शनमध्ये केला आहे, ज्यामुळे ती जगभरात लोकप्रिय झाली आहे.

आधुनिकतेमध्ये टिकलीचे स्थान

आजच्या काळात, जिथे जगभरात संस्कृतींची देवाणघेवाण होत आहे, तिथे टिकलीनेही एक जागतिक ओळख मिळवली आहे. अनेक आंतरराष्ट्रीय कलाकार आणि फॅशन आयकॉन्स टिकलीला एक स्टाइल स्टेटमेंट म्हणून वापरत आहेत. बॉलिवूडच्या लोकप्रियतेमुळेही टिकलीला एक ग्लॅमरस ओळख मिळाली आहे. पश्चिमी जगात टिकलीला कधीकधी ‘बोहेमियन’ (Bohemian) लुक म्हणूनही वापरले जाते. कारण काहीही असो, टिकली आजही सौंदर्य आणि अर्थ या दोन्हीचे प्रतीक बनली आहे.