UPI पेमेंटवर कोणाला लागणार शुल्क? काळजी करु नका आधी नियम जाणून घ्या.

मुंबई : भारतात ऑनलाईन व्यवहार करण्यासाठी आता मोठ्या प्रमाणात यूपीआयचा वापर होत आहे. काहीही खरेदी करायचे असेल तर रोख रक्कम किंवा कोणतेही कार्ड आता जवळ बाळगायची गरज नसते. फक्त मोबाईल सोबत असला की झालं काम. तुम्ही हवी तितकी शॉपिंग करु शकता. नोटबंदीनंतर लोकांना UPI पेमेंटची अशी सवय झाली की लोक आता कॅश जवळ ठेवतच नाही. मोबाईलच्या युगात बरंच काही बदलत चाललं आहे. खरेदी लहान असू की मोठी लोकं आता ऑनलाइन पैसे देणंच पसंत करतात. पण यातच UPI पेमेंट महाग होणार असल्याची बातमी पुढे आली आहे. कारण आता 2,000 रुपयांपेक्षा जास्त व्यवहारांवर 1.1 टक्के शुल्क आकारले जाईल.

UPI पेमेंट म्हणजे जर तुम्ही Google Pay, Phone Pay आणि Paytm सारख्या डिजिटल माध्यमातून 2 हजार रुपयांपेक्षा जास्त पैसे ट्रान्सफर केले तर यावर तुम्हाला चार्ज आकारला जाईल. पण याबाबत ही थोडा पेच आहे. कारण जर तुम्ही बँक खाते लिंक्ड केले असल्यास तुमच्यासाठी काहीही बदललेले नाही.

UPI व्यवहारावर शुल्क

नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने आपल्या परिपत्रकात सुचवले आहे की 2000 रुपयांपेक्षा जास्त पेमेंटसाठी तुम्हाला 1.1% शुल्क आकारले जाईल. UPI द्वारे व्यापारी व्यवहार प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट्स (PPI) शुल्क आकर्षित करू शकतात. NPCI परिपत्रकानुसार, तुम्हाला 2000 रुपयांपेक्षा जास्त UPI व्यवहारांवर 1.1% शुल्क भरावे लागेल. ही बातमी आल्यानंतर लोकांच्या मनात अनेक प्रश्न निर्माण होऊ लागले. प्रश्न असा आहे की, या निर्णयानंतर यूपीआय युजरसाठी महाग होईल का? हा शुल्क सर्व प्रकारच्या ऑनलाइन पेमेंटवर लादला जाणार आहे की कोणत्याही विशिष्ट विभागावर त्याचा परिणाम होणार आहे?

NPCI ने जारी केलेल्या परिपत्रकानुसार, व्यापारी UPI व्यवहारांवर हे शुल्क आकारले जाईल. म्हणजेच, बँका आणि प्रीपेड वॉलेटमधील पीअर टू पीअर (P2P) आणि पीअर टू मर्चंट (P2M) व्यवहारांवर हे शुल्क लागू होणार नाही. म्हणजे तुम्हाला टेन्शन घेण्याची गरज नाही. तुम्ही कोणत्याही त्रासाशिवाय आणि काळजीशिवाय UPI वापरू शकता. तुम्हाला कोणतेही अतिरिक्त शुल्क भरावे लागणार नाही. सोप्या भाषेत सांगायचे तर UPI पेमेंट पूर्णपणे मोफत आहे. तुमच्यासाठी काहीही बदललेले नाही. UPI बँक हस्तांतरणामध्ये काहीही बदल झालेला नाही.

शुल्क कोणाला भरावे लागेल?

नवीन ऑफर फक्त Wallets/PPI साठी आहे. म्हणजेच, जर तुम्ही वॉलेजमधून 2 हजारांपेक्षा जास्त व्यवहार केले तर तुम्हाला इंटरचेंज फी भरावी लागू शकते. म्हणजेच, जर तुम्ही वॉलेट, क्रेडिट कार्ड यांसारख्या प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट (PPI) द्वारे UPI पेमेंट केले तर तुम्हाला इंटरचेंज फी भरावी लागेल. हे शुल्क तुम्ही व्यापाऱ्याला केलेल्या एकूण पेमेंटच्या १.१% असेल. हे देखील जेव्हा हा व्यवहार 2000 रुपयांपेक्षा जास्त असेल. डेबिट कार्ड आणि क्रेडिट कार्डच्या बाबतीतही हेच आहे. बँक ते बँक व्यवहार अजूनही पूर्णपणे विनामूल्य आहेत.

सामान्य जनतेवर परिणाम होईल का?

इंटरचेंज चार्ज आकारल्यास सर्वसामान्यांच्या खिशावर कोणताही परिणाम होणार नाही. इंटरचेंज शुल्क व्यापाऱ्याकडून वॉलेट किंवा कार्ड जारीकर्त्याला दिले जाते. अशा परिस्थितीत, 2000 रुपयांपेक्षा कमी पैसे देणाऱ्या व्यापाऱ्यावर त्याचा परिणाम होणार नाही. या परिपत्रकानुसार, जर तुम्ही तुमच्या बँकेतून पेटीएम, फोनपे सारख्या वॉलेट सारख्या प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंटमध्ये पैसे जोडले तर पेटीएम, फोनपे सारख्या कंपनीला पैसे पाठवणार्‍या बँकेत व्यवहार लोड करण्यासाठी 15 आधार गुण द्यावे लागतील.

कोणता पर्याय निवडायचा?

NPCI ने आपल्या परिपत्रकात म्हटले आहे की बँक खाती आणि प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट्स (PPIs) दरम्यान पीअर-टू-पीअर आणि पीअर-टू-पीअर-व्यापारी व्यवहारांवर कोणतेही शुल्क आकारले जाणार नाही. परिपत्रकात, P2P, P2M व्यवहारांवर याची अंमलबजावणी करू नका, असे म्हटले आहे. जर तुम्ही एखाद्या व्यक्तीला किंवा दुकानदाराला पैसे दिले आणि पेमेंट पर्याय म्हणून बँक खाते निवडले, तर तुम्हाला काही शुल्क द्यावे लागतील. म्हणजेच, कोणत्याही प्रकारचे शुल्क टाळण्यासाठी UPI पेमेंट करताना बँक खात्याचा पर्याय निवडणे चांगले.

इंटरचेंज चार्ज म्हणजे काय?

इंटरचेंज शुल्क पेमेंट सेवा प्रदात्यांद्वारे बँकांसारख्या वॉलेट जारीकर्त्यांना दिले जाते. ही वॉलेट्स पेटीएम, फोनपे, गुगलपे इत्यादी सारखे ऑनलाइन पेमेंट सक्षम करणारे आहेत.