पुणे लोकसभा ( Pune Lok Sabha constituency )

महाराष्ट्राची सांस्कृतिक राजधानी पुणे 

पुणे लोकसभा लोकसभा मतदारसंघ हे महाराष्ट्रातील महत्त्वाचे क्षेत्र आहे. हा परिसर मुळा आणि मुठा नद्यांच्या काठावर वसलेला आहे. पुण्याला दख्खनची राणी म्हणूनही ओळखले जाते. पुणे शहर हे राज्यातील सर्वात मोठ्या शहरांपैकी एक आहे. हे देशातील 9 वे सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले शहर आहे. पुण्याला राज्याची सांस्कृतिक राजधानी म्हटले जाते. सन 1749 मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांनी पुण्याला मराठा साम्राज्याची प्रशासकीय राजधानी बनवले. ब्रिटिश राजवटीत पुण्यात लष्कर छावणी होती.

ऐतिहासिक पुणे 

 पुणे ही बॉम्बे प्रेसिडेन्सीची हंगामी राजधानी होती. हिरव्यागार डोंगरांनी वेढलेल्या पुण्याचे हवामानही लोकांना खूप आवडते. पुण्याची प्राचीन मंदिरे, स्मारके, संग्रहालये आणि उद्याने पाहण्यासारखी आहेत. पुण्यात अनेक महत्त्वाच्या शैक्षणिक संस्था असल्यामुळे देशाचे माजी पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू याला भारताचे ऑक्सफर्ड आणि केंब्रिज म्हणत. भारतीय लष्कराच्या दक्षिण कमांडचे मुख्यालयही पुण्यात आहे. पुण्याची फिल्म इन्स्टिट्यूट खूप प्रसिद्ध आहे.

पुणे लोकसभेचा इतिहास 

पुणे लोकसभा मतदारसंघात काँग्रेसचे वर्चस्व आहे. भाजपचे खासदार गिरीश बापट यांच्या निधनामुळे सध्या ही जागा रिक्त आहे. 1951 मध्ये संसदेचे दोन सदस्य निवडून आले. काँग्रेसकडून नरहर गाडगीळ आणि इंदिरा अनंत मेदेव हे निवडून आले. 1957 मध्ये प्रजा समाजवादी पक्षाचे नारायण गणेश गोरे यांनी ही जागा जिंकली होती. 1962 च्या निवडणुकीत काँग्रेसचे शंकरराव मोरे, 1967 मध्ये युनायटेड सोशालिस्ट पार्टीचे श्रीधर महादेव जोशी आणि 1971 मध्ये पुन्हा काँग्रेस पक्षाचे मोहन धारिया विजयी झाले. 1977 मध्ये ही जागा जनता पक्षाच्या ताब्यात गेली आणि काँग्रेस सोडून जनता पक्षात दाखल झालेले मोहन धारिया पुन्हा खासदार म्हणून निवडून आले.

विठ्ठलराव गाडगीळ आणि सुरेश कलमाडी 3-3 वेळा निवडून आले

1980 मध्ये काँग्रेसचे विठ्ठलराव गाडगीळ खासदार म्हणून निवडून आले. ते सलग तीन वेळा खासदार होते. गाडगीळ यांनी 1984 आणि 1989 च्या निवडणुकाही जिंकल्या. 1991 मध्ये येथून भारतीय जनता पक्षाचा विजय झाला आणि अण्णा जोशी खासदार झाले. 1996 मध्ये काँग्रेसचे सुरेश कलमाडी, 1998 मध्ये काँग्रेसचे विठ्ठल तुपे, 1999 मध्ये भाजपचे प्रदीप रावत, 2004 आणि 2009 मध्ये काँग्रेसचे सुरेश कलमाडी विजयी झाले होते. 2014 मध्ये भाजपचे अनिल शिरोळे निवडून आले. 2019 मध्ये भाजपचे गिरीश बापट निवडून आले.

2014-2019 मध्ये मोदी लाट 

साल 2014 मध्ये  मोदी लाटेत अनिल शिरोळे यांनी कांग्रेसचे डॉ. विश्वजीत पतंगराव कदम यांना पाडले. अनिल शिरोळे यांनी 3,15,769 मतांनी निवडणूक जिंकली. त्यांना  5,69,825 मते तर डॉ. विश्वजीत पतंगराव कदम यांना 2,54,056 मते मिळाली. साल 2019 मध्ये गिरीश बापट यांना 6,32,835 मते मिळून ते जिंकले. गिरीश बापट यांनी 3,24,628 मतांनी आघाडी घेतली. तर त्यांच्या विरोधात कांग्रेसच्या  मोहन जोशी यांना 3,08,207 मते मिळाली. 29 मार्च 2023 रोजी गिरीश बापट यांचे निधन झाले.